ΟΜΑΛΟΣ ΛΕΙΧΗΝΑΣ ΣΤΟΜΑΤΟΣ
|
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ
1. ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ 2. ΕΠΙΠΟΛΑΣΜΟΣ 3. ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ 4. ΚΑΡΚΙΝΟΣ 5. ΑΙΜΟΛΗΨΙΑ 6. ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ 7. ΕΛΑΙΟ ΔΥΟΣΜΟΥ 8. ΒΟΤΑΝΑ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΓΙΑ ΟΜΑΛΟ ΛΕΙΧΗΝΑ Παραπομπές (54) => Για να διασφαλιστεί η εγκυρότητα των άρθρων, χρησιμοποιώ μόνο αξιόπιστες πηγές, όπως δημοσιεύσεις σε επιστημονικά περιοδικά, ιδρύματα (νοσοκομεία, πανεπιστήμια κ.ά.), αναρτήσεις/βιβλία από επαγγελματίες υγείας κ.ο.κ. |
ΟΜΑΛΟΣ ΛΕΙΧΗΝΑΣ ΣΤΟΜΑΤΟΣ
|
Το 1ο βήμα - π ρ ι ν από οποιαδήποτε θεραπεία για τον λειχήνα - είναι μία αιμοληψία για συγκεκριμένους δ ι α τ ρ ο φ ι κ ο ύ ς δείκτες (συνταγογραφείται). Για λεπτομέρειες, κάντε ΚΛΙΚ ΕΔΩ.
Εναλλακτικά, δείτε και τα οφέλη από το φαρμακευτικό μανιτάρι Κόρντισεπς σίνενσις κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ.
1. ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ
Ο ομαλός λειχήνας (Lichen planus) είναι μια κοινή χρόνια φλεγμονώδης κατάσταση (1), η οποία μπορεί να επηρεάσει το δέρμα, τα μαλλιά, τα νύχια και τις επιφάνειες των βλεννογόνων, οι οποίες συμπεριλαμβάνουν στοματικές, γεννητικών οργάνων, οφθαλμικές, ωτικές, οισοφαγικές και σπανιότερα επιφάνειες της ουροδόχου κύστης, ρινικές, του λάρυγγα και του πρωκτού (2).
Κλινικά μπορούν να αναγνωριστούν έξι τύποι για τον ομαλό λειχήνα στόματος: δικτυωτός, βλατιδώδης, πλακώδης, ατροφικός/διαβρωτικός, ελκώδης και φυσαλιδώδης (3).
Ο ομαλός λειχήνας στόματος επηρεάζει συχνότερα τον στοματικό βλεννογόνο, την γλώσσα και τα ούλα (3).
2. ΕΠΙΠΟΛΑΣΜΟΣ
Παγκοσμίως, ο επιπολασμός είναι 1,01%, ενώ ο υψηλότερος επιπολασμός αναφέρθηκε από την Ευρώπη: 1,43% (4).
Από την ηλικία των 40 ετών ο επιπολασμός αυξάνεται σημαντικά και προοδευτικά (4). Ο ομαλός λειχήνας στόματος τείνει να επηρεάζει τους άνδρες λιγότερο συχνά σε σύγκριση με τις γυναίκες (2, 10).
Οι μελέτες που πραγματοποιήθηκαν από ειδικούς στην στοματική ιατρική/παθολογία αναφέρουν σημαντικά υψηλότερο επιπολασμό (1,80%) από τους οδοντιάτρους (0,61%) και τους δερματολόγους (0,33%).
Συνεπώς, η αναγκαιότητα βελτίωσης της γνώσης του ομαλού λειχήνα στόματος μεταξύ των οδοντιάτρων και των δερματολόγων είναι εμφανής (4).
3. ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ
Σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημία Στοματικής και Γναθοπροσωπικής Παθολογίας, παρά το γεγονός ότι είναι μια από τις πιο κοινές ασθένειες του στοματικού βλεννογόνου και έχει αναγνωριστεί ήδη από το 1866, ο ομαλός λειχήνας στόματος εξακολουθεί να είναι μια ασθένεια χωρίς σαφή αιτιολογία ή παθογένεση (5).
Το στόμα είναι ένας καθρέφτης της υγείας ή της ασθένειας, και αποτελεί ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης. Σε πολλές περιπτώσεις, η στοματική εκδήλωση προηγείται της εμφάνισης συμπτωμάτων ή βλαβών σε άλλα σημεία του σώματος (49), και υπάρχουν αρκετοί συσχετισμοί:
- ο ιός των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV) στο στόμα έχει συσχετιστεί έντονα με τον ομαλό λειχήνα του στόματος (6)
- η διακοπή του καπνίσματος ενθαρρύνεται (7) διότι - μεταξύ των ασθενών με ομαλού λειχήνα στόματος που καπνίζουν - ο κίνδυνος κακοήθους μετασχηματισμού του λειχήνα είναι σημαντικά υψηλότερος (9, 15, 20),
- μία μετα-ανάλυση ανέφερε συσχέτιση μεταξύ του ιού Epstein-Barr και του ομαλού λειχήνα στόματος (8)
- το αλκοόλ δρα επιβαρυντικά (9, 15, 20)
- λοιμώδεις παράγοντες (13) π.χ. αλλαγές στο στοματικό μικροβίωμα (13), συσχέτιση με ιογενή ηπατίτιδα C (13, 15, 20, 24). Η συσχέτιση της λοίμωξης από τον ιό της ηπατίτιδας C με τον ομαλό λειχήνα στόματος υπογραμμίζει την σημασία του προσυμπτωματικού ελέγχου του ιού της ηπατίτιδας C σε ασθενείς με ομαλό λειχήνα στόματος (16), αλλά και το αντίστροφο, δηλαδή εξέταση στόματος σε ασθενείς με ιογενής ηπατίτιδα C (25)
- μυκητιασική λοίμωξη (29), τα αντιμικροβιακά φάρμακα να συνταγογραφούνται με σύνεση (29). Μία μελέτη προτείνει να διενεργείται ένας έλεγχος ρουτίνας για στοματική καντιντίαση σε ασθενείς με ομαλό λειχήνα στόματος (41).
- ανοσοανεπάρκεια (29)
- το άγχος σχετίζεται με εξάρσεις της νόσου (30, 32, 37)
- ορισμένα φάρμακα (29, 30)
- ψυχολογικές διαταραχές (29, 31, 39), κατάθλιψη (32, 34, 35, 36), διαταραχές διάθεσης (33), χαμηλός αυτο-έλεγχος (38). Αυτά τα ευρήματα υπογραμμίζουν την σημασία της ψυχολογικής συμβουλευτικής στην διαχείριση της νόσου (40), η οποία θα πρέπει να διενεργείται τακτικά σε ασθενείς με ομαλό λειχήνα στόματος ώστε να βελτιώνεται η πρόγνωση της νόσου (36).
- Οι ασθενείς με ομαλό λειχήνα στόματος τείνουν να παρουσιάζουν συσσώρευση πλάκας στα δόντια τους. Οι εξατομικευμένες συμβουλές στοματικής υγιεινής έχουν συσχετιστεί με βελτιώσεις στην κλινική κατάσταση της νόσου (42)
- θυρεοειδής : Τα τελευταία χρόνια, ολοένα και περισσότερες μελέτες έχουν δείξει ότι η συχνότητα σε αυτοάνοσες παθήσεις του θυρεοειδούς είναι αυξημένη σε ασθενείς με ομαλό λειχήνα στόματος (45). Ένας σημαντικός αριθμός ασθενών με ομαλό λειχήνα στόματος που δεν έχουν προηγουμένως διαγνωστεί με νόσο του θυρεοειδούς, έχουν παραμέτρους του θυρεοειδούς που είναι συμβατοί με τον υποθυρεοειδισμό (46), αν και μία άλλη μελέτη δεν βρήκε σημαντικές συσχετίσεις (47).
Ωστόσο, δύο μετα-αναλύσεις ανέφεραν έναν σημαντικά υψηλό επιπολασμό της νόσου του θυρεοειδούς σε ασθενείς με ομαλό λειχήνα στόματος (43, 44), το οποίο υποδηλώνει ότι ένας έλεγχος ρουτίνας για νόσο του θυρεοειδούς θα μπορούσε να είναι επωφελής για τους ασθενείς με ομαλό λειχήνα στόματος (43)
- Επίσης, ο ομαλός λειχήνας στόματος έχει συσχετιστεί με μεταβολικό σύνδρομο, σακχαρώδη διαβήτη, υπέρταση, γαστρεντερικές παθήσεις (50)
4. ΚΑΡΚΙΝΟΣ
Παρόλο που ο ομαλός λειχήνας στόματος συχνά παραμελείται (23), συνοδεύεται από αυξημένο κίνδυνο κακοήθους μετασχηματισμού (11, 21). Μάλιστα, μία ανασκόπηση που δημοσιεύτηκε πριν λίγους μήνες αναφέρει ότι "υπάρχουν επαρκή δεδομένα για αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του στόματος σε ασθενείς που έχουν διαγνωστεί με λειχηνοειδείς βλάβες στόματος" (27).
Οι ασθενείς με ομαλό λειχήνα του στόματος έχουν αυξημένο κίνδυνο να αναπτύξουν ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα (14). Μία μετα-ανάλυση 27 μελετών ανέφερε ότι το ποσοστό θνησιμότητας 5ετίας ήταν 15,48% για τους ασθενείς με ομαλό λειχήνα στόματος που ανέπτυξαν ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα του στόματος (28).
Ως εκ τούτου, μια έγκαιρη και ακριβής διάγνωση είναι απαραίτητη για την αποφυγή περαιτέρω βλάβης του στοματικού βλεννογόνου (14), ιδίως όταν στην βιβλιογραφία αναφέρεται ότι τα ποσοστά κακοήθους μετασχηματισμού του ομαλού λειχήνα στόματος έχουν υποτιμηθεί (15, 22).
Η έγκαιρη διάγνωση και η έγκαιρη αντιμετώπιση δεν αφορά μόνο τον καρκίνο του στόματος αλλά και των προκαρκινικών καταστάσεων, συμπεριλαμβανομένου του ομαλού λειχήνα (16), o οποίος ταξινομείται ως μία δυνητικά κακοήθη διαταραχή του στόματος (18), και για αυτόν τον λόγο είναι απαραίτητη η περιοδική παρακολούθηση του (26).
Μάλιστα, μία πρόσφατη μελέτη ανέφερε ότι υπήρχε χαμηλό έως μέτριο επίπεδο ενημέρωσης μεταξύ των ιατρών σχετικά με τις κοινές προκαρκινικές στοματικές βλάβες, οι οποίες συμπεριλαμβάνουν τον ομαλό λειχήνα στόματος (19).
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO; 2017), ο ομαλός λειχήνας στόματος είναι μια από τις δυνητικά κακοήθεις διαταραχές (51).
Δείτε και την ανάρτηση "ομαλός λειχήνας στόματος και καρκίνος".
5. ΑΙΜΟΛΗΨΙΑ
Περισσότερες από 70 μελέτες δείχνουν ότι ένας ή περισσότεροι αιματολογικοί δείκτες που συνδέονται άμεσα με την διατροφή, βρίσκονται εκτός των φυσιολογικών ορίων, και αυτό συμβαίνει σε έναν σημαντικό αριθμό ασθενών με λειχήνα. Επιπρόσθετα, ορισμένες από αυτές τις μελέτες δείχνουν ότι όσο μεγαλύτερη είναι η απόκλιση από τα φυσιολογικά όρια, τόσο σοβαρότερα είναι τα συμπτώματα, η ένταση του πόνου και το μέγεθος των βλαβών.
Το θετικό είναι ότι όταν επανέρχονται στα φυσιολογικά επίπεδα, τότε υπάρχει σημαντική βελτίωση και αναστροφή της πάθησης. Μάλιστα, σε ορισμένους ασθενείς υπήρξε ακόμα και 100% αναστροφή με ολική αποκατάσταση.
Συνεπώς, πριν από την έναρξη οποιασδήποτε αντιμετώπισης, χρειάζεται να προηγείται μία αιμοληψία ώστε να εξεταστούν τα επίπεδα τους, και:
- εάν βρίσκονται εκτός των φυσιολογικών ορίων, τότε να διορθώνονται με μερικές απλές διατροφικές επιλογές, ή
- εάν δεν βρίσκονται εκτός των φυσιολογικών ορίων, τότε να εξετάζονται οι υπόλοιπες δυνατότητες για την αντιμετώπιση του λειχήνα.
Για περισσότερες πληροφορίες κάντε κλικ εδώ.
6. ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
Συνοψίζοντας τα προαναφερόμενα :
- ο ιατρός της στοματικής υγείας θα πρέπει να γνωρίζει τις προαναφερόμενες συσχετίσεις και θα πρέπει να συνεργάζεται στενά με τους ιατρούς της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας για να αποκλείσει τους προδιαθεσικούς παράγοντες για τις σχετικές συννοσηρότητες (50).
- η διακοπή του καπνίσματος και αλκοόλ ενθαρρύνεται. Ενδεικτικά, μία μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2015 αναφέρει "προτείνουμε σε ασθενείς με ομαλό λειχήνα στόματος να διακόψουν την κατανάλωση αλκοόλ" (52). Στο ίδιο μήκος κύματος και το Πανεπιστήμιο Johns Hopkins, το οποίο προτείνει την διακοπή αλκοόλ (53). Μάλιστα, η Βρετανική Ένωση Δερματολόγων προτείνει να αποφεύγεται ακόμα και το στοματικό διάλυμα που περιέχει αλκοόλ (54).
- η διαχείριση του άγχους είναι χρήσιμη,
- οι εξατομικευμένες συμβουλές στοματικής υγιεινής βοηθούν σημαντικά.
Ο ομαλός λειχήνας στόματος έχει επαναλαμβανόμενες εξάρσεις, μερικές φορές επώδυνες και ανθεκτικές στην αγωγή. Ως εκ τούτου, επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα ζωής του ασθενούς (11).
Η αντιμετώπιση του μπορεί να είναι δύσκολη, αλλά οφέλη μπορούν να επιτευχθούν με διάφορα τοπικά και συστημικά φάρμακα (2).
Τα τοπικά στεροειδή παραμένουν η αγωγή πρώτης γραμμής για τον συμπτωματικό ομαλό λειχήνα στόματος, ωστόσο, πολλές διαφορετικές μη-φαρμακολογικές θεραπείες θα μπορούσαν να αποτελέσουν μια έγκυρη εναλλακτική επιλογή για την διαχείριση του (12).
Επίσης, αυτές οι μη-φαρμακολογικές επιλογές μπορούν να μην έχουν τις ανεπιθύμητες επιδράσεις που σχετίζονται με την φαρμακολογική μέθοδο (48).
7. ΕΛΑΙΟ ΔΥΟΣΜΟΥ
Εκτός από το οδοντιατρικό αμάλγαμα (μαύρο σφράγισμα) ως παράγοντα πυροδότησης για ομαλό λειχήνα στόματος, μία ακόμα αιτία φαίνεται ότι είναι για μία μερίδα ανθρώπων τα προϊόντα με έλαιο δυόσμου.
Μία αναδρομική μελέτη για τον ομαλό λειχήνα στόματος και την αλλεργίας στο έλαιο δυόσμου ανέφερε ότι η αλλεργία στο έλαιο δυόσμου αναφέρθηκε σε 14 από 19 ασθενείς με ομαλό λειχήνα στόματος.
Κλείνει αναφέροντας ότι "σε ασθενείς με ομαλό λειχήνα του στόματος που δεν ανταποκρίνονται στην θεραπεία θα πρέπει να ελέγχονται για αλλεργία στο έλαιο δυόσμου με την δοκιμασία επικόλλησης [Patch test]". Η συγκεκριμένη ερευνητική ομάδα πιστεύουμε ότι "η αλλεργία στον δυόσμο πρέπει να θεωρείται αιτία για τον ομαλό λειχήνα στόματος".
8. ΜΗ-ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΛΕΙΧΗΝΑ ΣΤΟΜΑΤΟΣ
Μία μη-φαρμακολογική επιλογή με σημαντική επιστημονική τεκμηρίωση είναι τα βότανα και τα μπαχαρικά. Μάλιστα, για ορισμένα εξ'αυτών υπάρχουν δημοσιεύσεις που αναφέρουν ότι οι ασθενείς πέτυχαν ακόμα και 100% αναστροφή του λειχήνα. Δείτε την ανάρτηση "θεραπεία λειχήνα με βότανα".
Επίσης, συγκεκριμένο είδος διατροφής έδειξε ότι υπήρξε σημαντική βελτίωση σε ορισμένες περιπτώσεις ασθενών με λειχήνα στόματος.
Κλείνοντας, συγκεκριμένες εναλλακτικές θεραπείες έχουν δείξει ότι προσφέρουν σημαντική βελτίωση.
Επίσης, το φαρμακευτικό μανιτάρι Κόρντισεπς σίνενσις είναι κλινικά αποτελεσματικό ως επικουρική θεραπεία του ομαλού λειχήνα στόματος, ενώ πριν από 2 χρόνια, επιστήμονες συμπέραναν ότι θα μπορούσε να είναι κ ρ ί σ ι μ η επιλογή στην θεραπεία του ομαλού λειχήνα στόματος. Για λεπτομέρειες κάντε ΚΛΙΚ ΕΔΩ.
Ο ομαλός λειχήνας (Lichen planus) είναι μια κοινή χρόνια φλεγμονώδης κατάσταση (1), η οποία μπορεί να επηρεάσει το δέρμα, τα μαλλιά, τα νύχια και τις επιφάνειες των βλεννογόνων, οι οποίες συμπεριλαμβάνουν στοματικές, γεννητικών οργάνων, οφθαλμικές, ωτικές, οισοφαγικές και σπανιότερα επιφάνειες της ουροδόχου κύστης, ρινικές, του λάρυγγα και του πρωκτού (2).
Κλινικά μπορούν να αναγνωριστούν έξι τύποι για τον ομαλό λειχήνα στόματος: δικτυωτός, βλατιδώδης, πλακώδης, ατροφικός/διαβρωτικός, ελκώδης και φυσαλιδώδης (3).
Ο ομαλός λειχήνας στόματος επηρεάζει συχνότερα τον στοματικό βλεννογόνο, την γλώσσα και τα ούλα (3).
2. ΕΠΙΠΟΛΑΣΜΟΣ
Παγκοσμίως, ο επιπολασμός είναι 1,01%, ενώ ο υψηλότερος επιπολασμός αναφέρθηκε από την Ευρώπη: 1,43% (4).
Από την ηλικία των 40 ετών ο επιπολασμός αυξάνεται σημαντικά και προοδευτικά (4). Ο ομαλός λειχήνας στόματος τείνει να επηρεάζει τους άνδρες λιγότερο συχνά σε σύγκριση με τις γυναίκες (2, 10).
Οι μελέτες που πραγματοποιήθηκαν από ειδικούς στην στοματική ιατρική/παθολογία αναφέρουν σημαντικά υψηλότερο επιπολασμό (1,80%) από τους οδοντιάτρους (0,61%) και τους δερματολόγους (0,33%).
Συνεπώς, η αναγκαιότητα βελτίωσης της γνώσης του ομαλού λειχήνα στόματος μεταξύ των οδοντιάτρων και των δερματολόγων είναι εμφανής (4).
3. ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ
Σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημία Στοματικής και Γναθοπροσωπικής Παθολογίας, παρά το γεγονός ότι είναι μια από τις πιο κοινές ασθένειες του στοματικού βλεννογόνου και έχει αναγνωριστεί ήδη από το 1866, ο ομαλός λειχήνας στόματος εξακολουθεί να είναι μια ασθένεια χωρίς σαφή αιτιολογία ή παθογένεση (5).
Το στόμα είναι ένας καθρέφτης της υγείας ή της ασθένειας, και αποτελεί ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης. Σε πολλές περιπτώσεις, η στοματική εκδήλωση προηγείται της εμφάνισης συμπτωμάτων ή βλαβών σε άλλα σημεία του σώματος (49), και υπάρχουν αρκετοί συσχετισμοί:
- ο ιός των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV) στο στόμα έχει συσχετιστεί έντονα με τον ομαλό λειχήνα του στόματος (6)
- η διακοπή του καπνίσματος ενθαρρύνεται (7) διότι - μεταξύ των ασθενών με ομαλού λειχήνα στόματος που καπνίζουν - ο κίνδυνος κακοήθους μετασχηματισμού του λειχήνα είναι σημαντικά υψηλότερος (9, 15, 20),
- μία μετα-ανάλυση ανέφερε συσχέτιση μεταξύ του ιού Epstein-Barr και του ομαλού λειχήνα στόματος (8)
- το αλκοόλ δρα επιβαρυντικά (9, 15, 20)
- λοιμώδεις παράγοντες (13) π.χ. αλλαγές στο στοματικό μικροβίωμα (13), συσχέτιση με ιογενή ηπατίτιδα C (13, 15, 20, 24). Η συσχέτιση της λοίμωξης από τον ιό της ηπατίτιδας C με τον ομαλό λειχήνα στόματος υπογραμμίζει την σημασία του προσυμπτωματικού ελέγχου του ιού της ηπατίτιδας C σε ασθενείς με ομαλό λειχήνα στόματος (16), αλλά και το αντίστροφο, δηλαδή εξέταση στόματος σε ασθενείς με ιογενής ηπατίτιδα C (25)
- μυκητιασική λοίμωξη (29), τα αντιμικροβιακά φάρμακα να συνταγογραφούνται με σύνεση (29). Μία μελέτη προτείνει να διενεργείται ένας έλεγχος ρουτίνας για στοματική καντιντίαση σε ασθενείς με ομαλό λειχήνα στόματος (41).
- ανοσοανεπάρκεια (29)
- το άγχος σχετίζεται με εξάρσεις της νόσου (30, 32, 37)
- ορισμένα φάρμακα (29, 30)
- ψυχολογικές διαταραχές (29, 31, 39), κατάθλιψη (32, 34, 35, 36), διαταραχές διάθεσης (33), χαμηλός αυτο-έλεγχος (38). Αυτά τα ευρήματα υπογραμμίζουν την σημασία της ψυχολογικής συμβουλευτικής στην διαχείριση της νόσου (40), η οποία θα πρέπει να διενεργείται τακτικά σε ασθενείς με ομαλό λειχήνα στόματος ώστε να βελτιώνεται η πρόγνωση της νόσου (36).
- Οι ασθενείς με ομαλό λειχήνα στόματος τείνουν να παρουσιάζουν συσσώρευση πλάκας στα δόντια τους. Οι εξατομικευμένες συμβουλές στοματικής υγιεινής έχουν συσχετιστεί με βελτιώσεις στην κλινική κατάσταση της νόσου (42)
- θυρεοειδής : Τα τελευταία χρόνια, ολοένα και περισσότερες μελέτες έχουν δείξει ότι η συχνότητα σε αυτοάνοσες παθήσεις του θυρεοειδούς είναι αυξημένη σε ασθενείς με ομαλό λειχήνα στόματος (45). Ένας σημαντικός αριθμός ασθενών με ομαλό λειχήνα στόματος που δεν έχουν προηγουμένως διαγνωστεί με νόσο του θυρεοειδούς, έχουν παραμέτρους του θυρεοειδούς που είναι συμβατοί με τον υποθυρεοειδισμό (46), αν και μία άλλη μελέτη δεν βρήκε σημαντικές συσχετίσεις (47).
Ωστόσο, δύο μετα-αναλύσεις ανέφεραν έναν σημαντικά υψηλό επιπολασμό της νόσου του θυρεοειδούς σε ασθενείς με ομαλό λειχήνα στόματος (43, 44), το οποίο υποδηλώνει ότι ένας έλεγχος ρουτίνας για νόσο του θυρεοειδούς θα μπορούσε να είναι επωφελής για τους ασθενείς με ομαλό λειχήνα στόματος (43)
- Επίσης, ο ομαλός λειχήνας στόματος έχει συσχετιστεί με μεταβολικό σύνδρομο, σακχαρώδη διαβήτη, υπέρταση, γαστρεντερικές παθήσεις (50)
4. ΚΑΡΚΙΝΟΣ
Παρόλο που ο ομαλός λειχήνας στόματος συχνά παραμελείται (23), συνοδεύεται από αυξημένο κίνδυνο κακοήθους μετασχηματισμού (11, 21). Μάλιστα, μία ανασκόπηση που δημοσιεύτηκε πριν λίγους μήνες αναφέρει ότι "υπάρχουν επαρκή δεδομένα για αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του στόματος σε ασθενείς που έχουν διαγνωστεί με λειχηνοειδείς βλάβες στόματος" (27).
Οι ασθενείς με ομαλό λειχήνα του στόματος έχουν αυξημένο κίνδυνο να αναπτύξουν ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα (14). Μία μετα-ανάλυση 27 μελετών ανέφερε ότι το ποσοστό θνησιμότητας 5ετίας ήταν 15,48% για τους ασθενείς με ομαλό λειχήνα στόματος που ανέπτυξαν ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα του στόματος (28).
Ως εκ τούτου, μια έγκαιρη και ακριβής διάγνωση είναι απαραίτητη για την αποφυγή περαιτέρω βλάβης του στοματικού βλεννογόνου (14), ιδίως όταν στην βιβλιογραφία αναφέρεται ότι τα ποσοστά κακοήθους μετασχηματισμού του ομαλού λειχήνα στόματος έχουν υποτιμηθεί (15, 22).
Η έγκαιρη διάγνωση και η έγκαιρη αντιμετώπιση δεν αφορά μόνο τον καρκίνο του στόματος αλλά και των προκαρκινικών καταστάσεων, συμπεριλαμβανομένου του ομαλού λειχήνα (16), o οποίος ταξινομείται ως μία δυνητικά κακοήθη διαταραχή του στόματος (18), και για αυτόν τον λόγο είναι απαραίτητη η περιοδική παρακολούθηση του (26).
Μάλιστα, μία πρόσφατη μελέτη ανέφερε ότι υπήρχε χαμηλό έως μέτριο επίπεδο ενημέρωσης μεταξύ των ιατρών σχετικά με τις κοινές προκαρκινικές στοματικές βλάβες, οι οποίες συμπεριλαμβάνουν τον ομαλό λειχήνα στόματος (19).
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO; 2017), ο ομαλός λειχήνας στόματος είναι μια από τις δυνητικά κακοήθεις διαταραχές (51).
Δείτε και την ανάρτηση "ομαλός λειχήνας στόματος και καρκίνος".
5. ΑΙΜΟΛΗΨΙΑ
Περισσότερες από 70 μελέτες δείχνουν ότι ένας ή περισσότεροι αιματολογικοί δείκτες που συνδέονται άμεσα με την διατροφή, βρίσκονται εκτός των φυσιολογικών ορίων, και αυτό συμβαίνει σε έναν σημαντικό αριθμό ασθενών με λειχήνα. Επιπρόσθετα, ορισμένες από αυτές τις μελέτες δείχνουν ότι όσο μεγαλύτερη είναι η απόκλιση από τα φυσιολογικά όρια, τόσο σοβαρότερα είναι τα συμπτώματα, η ένταση του πόνου και το μέγεθος των βλαβών.
Το θετικό είναι ότι όταν επανέρχονται στα φυσιολογικά επίπεδα, τότε υπάρχει σημαντική βελτίωση και αναστροφή της πάθησης. Μάλιστα, σε ορισμένους ασθενείς υπήρξε ακόμα και 100% αναστροφή με ολική αποκατάσταση.
Συνεπώς, πριν από την έναρξη οποιασδήποτε αντιμετώπισης, χρειάζεται να προηγείται μία αιμοληψία ώστε να εξεταστούν τα επίπεδα τους, και:
- εάν βρίσκονται εκτός των φυσιολογικών ορίων, τότε να διορθώνονται με μερικές απλές διατροφικές επιλογές, ή
- εάν δεν βρίσκονται εκτός των φυσιολογικών ορίων, τότε να εξετάζονται οι υπόλοιπες δυνατότητες για την αντιμετώπιση του λειχήνα.
Για περισσότερες πληροφορίες κάντε κλικ εδώ.
6. ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
Συνοψίζοντας τα προαναφερόμενα :
- ο ιατρός της στοματικής υγείας θα πρέπει να γνωρίζει τις προαναφερόμενες συσχετίσεις και θα πρέπει να συνεργάζεται στενά με τους ιατρούς της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας για να αποκλείσει τους προδιαθεσικούς παράγοντες για τις σχετικές συννοσηρότητες (50).
- η διακοπή του καπνίσματος και αλκοόλ ενθαρρύνεται. Ενδεικτικά, μία μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2015 αναφέρει "προτείνουμε σε ασθενείς με ομαλό λειχήνα στόματος να διακόψουν την κατανάλωση αλκοόλ" (52). Στο ίδιο μήκος κύματος και το Πανεπιστήμιο Johns Hopkins, το οποίο προτείνει την διακοπή αλκοόλ (53). Μάλιστα, η Βρετανική Ένωση Δερματολόγων προτείνει να αποφεύγεται ακόμα και το στοματικό διάλυμα που περιέχει αλκοόλ (54).
- η διαχείριση του άγχους είναι χρήσιμη,
- οι εξατομικευμένες συμβουλές στοματικής υγιεινής βοηθούν σημαντικά.
Ο ομαλός λειχήνας στόματος έχει επαναλαμβανόμενες εξάρσεις, μερικές φορές επώδυνες και ανθεκτικές στην αγωγή. Ως εκ τούτου, επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα ζωής του ασθενούς (11).
Η αντιμετώπιση του μπορεί να είναι δύσκολη, αλλά οφέλη μπορούν να επιτευχθούν με διάφορα τοπικά και συστημικά φάρμακα (2).
Τα τοπικά στεροειδή παραμένουν η αγωγή πρώτης γραμμής για τον συμπτωματικό ομαλό λειχήνα στόματος, ωστόσο, πολλές διαφορετικές μη-φαρμακολογικές θεραπείες θα μπορούσαν να αποτελέσουν μια έγκυρη εναλλακτική επιλογή για την διαχείριση του (12).
Επίσης, αυτές οι μη-φαρμακολογικές επιλογές μπορούν να μην έχουν τις ανεπιθύμητες επιδράσεις που σχετίζονται με την φαρμακολογική μέθοδο (48).
7. ΕΛΑΙΟ ΔΥΟΣΜΟΥ
Εκτός από το οδοντιατρικό αμάλγαμα (μαύρο σφράγισμα) ως παράγοντα πυροδότησης για ομαλό λειχήνα στόματος, μία ακόμα αιτία φαίνεται ότι είναι για μία μερίδα ανθρώπων τα προϊόντα με έλαιο δυόσμου.
Μία αναδρομική μελέτη για τον ομαλό λειχήνα στόματος και την αλλεργίας στο έλαιο δυόσμου ανέφερε ότι η αλλεργία στο έλαιο δυόσμου αναφέρθηκε σε 14 από 19 ασθενείς με ομαλό λειχήνα στόματος.
Κλείνει αναφέροντας ότι "σε ασθενείς με ομαλό λειχήνα του στόματος που δεν ανταποκρίνονται στην θεραπεία θα πρέπει να ελέγχονται για αλλεργία στο έλαιο δυόσμου με την δοκιμασία επικόλλησης [Patch test]". Η συγκεκριμένη ερευνητική ομάδα πιστεύουμε ότι "η αλλεργία στον δυόσμο πρέπει να θεωρείται αιτία για τον ομαλό λειχήνα στόματος".
8. ΜΗ-ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΛΕΙΧΗΝΑ ΣΤΟΜΑΤΟΣ
Μία μη-φαρμακολογική επιλογή με σημαντική επιστημονική τεκμηρίωση είναι τα βότανα και τα μπαχαρικά. Μάλιστα, για ορισμένα εξ'αυτών υπάρχουν δημοσιεύσεις που αναφέρουν ότι οι ασθενείς πέτυχαν ακόμα και 100% αναστροφή του λειχήνα. Δείτε την ανάρτηση "θεραπεία λειχήνα με βότανα".
Επίσης, συγκεκριμένο είδος διατροφής έδειξε ότι υπήρξε σημαντική βελτίωση σε ορισμένες περιπτώσεις ασθενών με λειχήνα στόματος.
Κλείνοντας, συγκεκριμένες εναλλακτικές θεραπείες έχουν δείξει ότι προσφέρουν σημαντική βελτίωση.
Επίσης, το φαρμακευτικό μανιτάρι Κόρντισεπς σίνενσις είναι κλινικά αποτελεσματικό ως επικουρική θεραπεία του ομαλού λειχήνα στόματος, ενώ πριν από 2 χρόνια, επιστήμονες συμπέραναν ότι θα μπορούσε να είναι κ ρ ί σ ι μ η επιλογή στην θεραπεία του ομαλού λειχήνα στόματος. Για λεπτομέρειες κάντε ΚΛΙΚ ΕΔΩ.
ΛΕΙΧΗΝΑΣ ΣΤΟΜΑΤΟΣ ΕΙΚΟΝΕΣ
ΟΜΑΛΟΣ ΛΕΙΧΗΝΑΣ ΣΤΟΜΑΤΟΣ
|
ΟΜΑΛΟΣ ΛΕΙΧΗΝΑΣ ΣΤΟΜΑΤΟΣ
|
