28/1/2022.
Ενημέρωση: 31/1/2022
Ενημέρωση: 31/1/2022
ΒΙΤΑΜΙΝΗ C ΚΟΡΩΝΑΙΟΣ
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
1. ΒΙΤΑΜΙΝΗ C ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΗ
2. ΒΙΤΑΜΙΝΗ C ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ
3. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ OTAGO ΝΕΑ ΖΗΛΑΝΔΙΑ
4. ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΤΩΝ 2 ΜΕΤΑ-ΑΝΑΛΥΣΕΩΝ
5. ΕΙΔΗ ΒΙΤΑΜΙΝΗΣ C
6. ΠΑΡΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΑΠΟ ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΥΨΗΛΗΣ ΔΟΣΟΛΟΓΙΑΣ ΒΙΤΑΜΙΝΗΣ C
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
1. ΒΙΤΑΜΙΝΗ C ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΗ
2. ΒΙΤΑΜΙΝΗ C ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ
3. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ OTAGO ΝΕΑ ΖΗΛΑΝΔΙΑ
4. ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΤΩΝ 2 ΜΕΤΑ-ΑΝΑΛΥΣΕΩΝ
5. ΕΙΔΗ ΒΙΤΑΜΙΝΗΣ C
6. ΠΑΡΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΑΠΟ ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΥΨΗΛΗΣ ΔΟΣΟΛΟΓΙΑΣ ΒΙΤΑΜΙΝΗΣ C
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Δύο μελέτες έδειξαν ότι η υψηλή πρόσληψη φυτικών τροφίμων συσχετίζεται με χαμηλότερο κίνδυνο νόσησης από κορωναϊό, καθώς και με μικρότερη πιθανότητα μέτριας έως σοβαρής νόσησης από τον κορωναϊό.
Μελέτες παρατήρησης αναφέρουν ότι οι ασθενείς με κορωναϊό έχουν χαμηλά, πολύ χαμηλά ή μη-ανιχνεύσιμα επίπεδα βιταμίνης C στον οργανισμό τους.
Μελέτες παρέμβασης υποδεικνύουν ότι ορισμένα συμπτώματα ασθενών με κορωναϊό ίσως μπορούν να βελτιωθούν με την χορήγηση βιταμίνης C. Στον αντίποδα, δύο μετα-αναλύσεις αναφέρουν ότι σύμφωνα με τα ευρήματα τους η χορήγηση βιταμίνης C δεν οδήγησε σε σημαντική βελτίωση.
Μία αμερικάνικη ιατρική σχολή και κινέζικα νοσοκομεία εισάγουν στο πρωτόκολλο τους την βιταμίνη C. Στις οδηγίες της για την αντιμετώπιση του κορωναϊού, η κυβέρνηση της Σαγκάης συνιστά πλέον επίσημα την χορήγηση υψηλής δοσολογίας βιταμίνης C.
Δύο μελέτες έδειξαν ότι η υψηλή πρόσληψη φυτικών τροφίμων συσχετίζεται με χαμηλότερο κίνδυνο νόσησης από κορωναϊό, καθώς και με μικρότερη πιθανότητα μέτριας έως σοβαρής νόσησης από τον κορωναϊό.
Μελέτες παρατήρησης αναφέρουν ότι οι ασθενείς με κορωναϊό έχουν χαμηλά, πολύ χαμηλά ή μη-ανιχνεύσιμα επίπεδα βιταμίνης C στον οργανισμό τους.
Μελέτες παρέμβασης υποδεικνύουν ότι ορισμένα συμπτώματα ασθενών με κορωναϊό ίσως μπορούν να βελτιωθούν με την χορήγηση βιταμίνης C. Στον αντίποδα, δύο μετα-αναλύσεις αναφέρουν ότι σύμφωνα με τα ευρήματα τους η χορήγηση βιταμίνης C δεν οδήγησε σε σημαντική βελτίωση.
Μία αμερικάνικη ιατρική σχολή και κινέζικα νοσοκομεία εισάγουν στο πρωτόκολλο τους την βιταμίνη C. Στις οδηγίες της για την αντιμετώπιση του κορωναϊού, η κυβέρνηση της Σαγκάης συνιστά πλέον επίσημα την χορήγηση υψηλής δοσολογίας βιταμίνης C.
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
1. ΒΙΤΑΜΙΝΗ C ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΗ
Το καλοκαίρι του 2021 υπέπεσαν στην αντίληψη μου δύο μελέτες που αξιολόγησαν τις επιδράσεις που έχουν στον κορωναϊό:
- τα υγιεινά φυτικά τρόφιμα (καλή ή πλούσια πηγή βιταμίνης C είναι μόνο τα φυτικά τρόφιμα, κυρίως φρούτα, λαχανικά, βότανα, κάστανα, και κάποια όσπρια), και
- η ποιότητα της διατροφής (ένας από τους βασικότερους δείκτες μίας ποιοτικής διατροφής είναι η ποσότητα και η συχνότητα των φυτικών τροφίμων).
Πιο συγκεκριμένα, τον Ιούνιο του 2021 σε μία προδημοσίευση (δημοσίευση Νοέμβριος 2021 (1)) από ερευνητές του Γενικού Νοσοκομείου Μασαχουσέτης, Χάρβαρντ και King's College London παρουσιάστηκαν δεδομένα από σχεδόν 600.000 άτομα στις ΗΠΑ και στο Ηνωμένο Βασίλειο ότι μία διατροφή που χαρακτηρίζεται από υγιεινά φυτικά τρόφιμα σχετίζεται :
- με χαμηλότερο κίνδυνο νόσησης από κορωναϊό, καθώς και
- με μικρότερη πιθανότητα σοβαρής νόσησης από κορωναϊό.
Πιο συγκεκριμένα (2), οι άνθρωποι με την υψηλότερης ποιότητας διατροφή :
- είχαν περίπου 10% λιγότερες πιθανότητες να νοσήσουν από κορωναϊό σε σύγκριση με τους ανθρώπους που ακολουθούσαν την χαμηλότερης ποιότητας διατροφή, και
- 40% λιγότερες πιθανότητες να αρρωστήσουν βαριά εάν τελικά νοσούσαν από κορωναϊό.
Αυτή η σχέση μεταξύ της ποιότητας της διατροφής και του κινδύνου για κορωναϊο παρέμεινε ακόμα και όταν συνεκτιμήθηκαν διάφοροι συγχυτικοί παράγοντες.
Μια δεύτερη μελέτη (3) που δημοσιεύτηκε τον Ιούνιο του 2021 στο British Medical Journal, διερεύνησε την σχέση μεταξύ διατροφής και κορωναϊού :
- σε 2.884 εργαζόμενους πρώτης γραμμής στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης,
- από έξι χώρες (Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Ισπανία, Ηνωμένο Βασίλειο, ΗΠΑ),
- με σημαντική έκθεση σε ασθενείς με κορωναϊό.
Τα ευρήματα της έδειξαν ότι - μετά από προσαρμογή για σημαντικούς συγχυτικούς παράγοντες - οι συμμετέχοντες που ανέφεραν ότι ακολουθούσαν «φυτοφαγικές διατροφές» είχαν 73% χαμηλότερες πιθανότητες για μέτρια έως σοβαρή νόσηση από τον κορωναϊό.
2. ΒΙΤΑΜΙΝΗ C ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ
Παράλληλα, μία μελέτη που δημοσιεύτηκε τον Ιούλιο του 2021 (4) ανέφερε ότι το 100% των ατόμων που βρίσκονταν σε ΜΕΘ δεν είχαν φυσιολογικά επίπεδα βιταμίνης C.
Για την ακρίβεια, ανέφερε ότι "σε 18 ενήλικες ασθενείς σε μονάδα εντατικής θεραπείας κορωναϊού, το 94,4% είχε μη-ανιχνεύσιμα επίπεδα βιταμίνης C και ένας ασθενής είχε χαμηλά επίπεδα".
Άλλες 5 μελέτες παρατήρησης από Αμερική, Κίνα, Νιγηρία, Βέλγιο και Ισπανία ανέφεραν το ίδιο εύρημα (5):
στους ασθενείς με κορωναϊό, τα επίπεδα βιταμίνης C στον οργανισμό τους δεν βρισκόντουσαν στα φυσιολογικά επίπεδα.
Βέβαια, εδώ να επισημανθεί ότι οι μελέτες παρατήρησης δεν διασφαλίζουν την αιτιώδη σχέση, δηλαδή τα χαμήλα ή ανύπαρκτα επίπεδα βιταμίνης C ίσως είναι συνέπεια της λοίμωξης, και όχι το αντίστροφο, δηλαδή η λοίμωξη να είναι συνέπεια της χαμηλής βιταμίνης C.
Ωστόσο, σε καμμία περίπτωση δεν μπορούμε να αποκλείσουμε το αντίθετο ενδεχόμενο, δηλαδή ότι τα χαμηλά επίπεδα βιταμίνης C αποτελούν (ανεξάρτητο) παράγοντα κινδύνου για νόσηση, νοσηλεία, ΜΕΘ, διασωλήνωση, θνησιμότητα.
3. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ OTAGO ΝΕΑ ΖΗΛΑΝΔΙΑ
Ψάχνοντας λίγο περισσότερο, βρέθηκαν ορισμένα ακόμα δεδομένα, τα οποία τα έστειλα στην Anitra Carr (5) από το πανεπιστήμιο Otago, η οποία έχει αναρτήσει μία ιδιαίτερα περιεκτική σύνοψη σχετικών μελετών και δεδομένων, όπως :
- μελέτες παρατήρησης,
- μελέτες παρέμβασης,
- χρήση στην κλινική πράξη (π.χ. πολλοί κλινικοί γιατροί και κλινικές ομάδες παγκοσμίως χορηγούν βιταμίνη C στους ασθενείς τους με κορωναϊό),
- μελέτες περίπτωσης (που επίσης χρειάζεται να ερμηνευθούν προσεκτικά διότι δεν παρέχουν ξεκάθαρα συμπεράσματα, δεδομένου ότι δεν υπάρχει ομάδα ελέγχου),
- μηχανισμός δράσης
- ανασκοπήσεις
1. ΒΙΤΑΜΙΝΗ C ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΗ
Το καλοκαίρι του 2021 υπέπεσαν στην αντίληψη μου δύο μελέτες που αξιολόγησαν τις επιδράσεις που έχουν στον κορωναϊό:
- τα υγιεινά φυτικά τρόφιμα (καλή ή πλούσια πηγή βιταμίνης C είναι μόνο τα φυτικά τρόφιμα, κυρίως φρούτα, λαχανικά, βότανα, κάστανα, και κάποια όσπρια), και
- η ποιότητα της διατροφής (ένας από τους βασικότερους δείκτες μίας ποιοτικής διατροφής είναι η ποσότητα και η συχνότητα των φυτικών τροφίμων).
Πιο συγκεκριμένα, τον Ιούνιο του 2021 σε μία προδημοσίευση (δημοσίευση Νοέμβριος 2021 (1)) από ερευνητές του Γενικού Νοσοκομείου Μασαχουσέτης, Χάρβαρντ και King's College London παρουσιάστηκαν δεδομένα από σχεδόν 600.000 άτομα στις ΗΠΑ και στο Ηνωμένο Βασίλειο ότι μία διατροφή που χαρακτηρίζεται από υγιεινά φυτικά τρόφιμα σχετίζεται :
- με χαμηλότερο κίνδυνο νόσησης από κορωναϊό, καθώς και
- με μικρότερη πιθανότητα σοβαρής νόσησης από κορωναϊό.
Πιο συγκεκριμένα (2), οι άνθρωποι με την υψηλότερης ποιότητας διατροφή :
- είχαν περίπου 10% λιγότερες πιθανότητες να νοσήσουν από κορωναϊό σε σύγκριση με τους ανθρώπους που ακολουθούσαν την χαμηλότερης ποιότητας διατροφή, και
- 40% λιγότερες πιθανότητες να αρρωστήσουν βαριά εάν τελικά νοσούσαν από κορωναϊό.
Αυτή η σχέση μεταξύ της ποιότητας της διατροφής και του κινδύνου για κορωναϊο παρέμεινε ακόμα και όταν συνεκτιμήθηκαν διάφοροι συγχυτικοί παράγοντες.
Μια δεύτερη μελέτη (3) που δημοσιεύτηκε τον Ιούνιο του 2021 στο British Medical Journal, διερεύνησε την σχέση μεταξύ διατροφής και κορωναϊού :
- σε 2.884 εργαζόμενους πρώτης γραμμής στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης,
- από έξι χώρες (Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Ισπανία, Ηνωμένο Βασίλειο, ΗΠΑ),
- με σημαντική έκθεση σε ασθενείς με κορωναϊό.
Τα ευρήματα της έδειξαν ότι - μετά από προσαρμογή για σημαντικούς συγχυτικούς παράγοντες - οι συμμετέχοντες που ανέφεραν ότι ακολουθούσαν «φυτοφαγικές διατροφές» είχαν 73% χαμηλότερες πιθανότητες για μέτρια έως σοβαρή νόσηση από τον κορωναϊό.
2. ΒΙΤΑΜΙΝΗ C ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ
Παράλληλα, μία μελέτη που δημοσιεύτηκε τον Ιούλιο του 2021 (4) ανέφερε ότι το 100% των ατόμων που βρίσκονταν σε ΜΕΘ δεν είχαν φυσιολογικά επίπεδα βιταμίνης C.
Για την ακρίβεια, ανέφερε ότι "σε 18 ενήλικες ασθενείς σε μονάδα εντατικής θεραπείας κορωναϊού, το 94,4% είχε μη-ανιχνεύσιμα επίπεδα βιταμίνης C και ένας ασθενής είχε χαμηλά επίπεδα".
Άλλες 5 μελέτες παρατήρησης από Αμερική, Κίνα, Νιγηρία, Βέλγιο και Ισπανία ανέφεραν το ίδιο εύρημα (5):
στους ασθενείς με κορωναϊό, τα επίπεδα βιταμίνης C στον οργανισμό τους δεν βρισκόντουσαν στα φυσιολογικά επίπεδα.
Βέβαια, εδώ να επισημανθεί ότι οι μελέτες παρατήρησης δεν διασφαλίζουν την αιτιώδη σχέση, δηλαδή τα χαμήλα ή ανύπαρκτα επίπεδα βιταμίνης C ίσως είναι συνέπεια της λοίμωξης, και όχι το αντίστροφο, δηλαδή η λοίμωξη να είναι συνέπεια της χαμηλής βιταμίνης C.
Ωστόσο, σε καμμία περίπτωση δεν μπορούμε να αποκλείσουμε το αντίθετο ενδεχόμενο, δηλαδή ότι τα χαμηλά επίπεδα βιταμίνης C αποτελούν (ανεξάρτητο) παράγοντα κινδύνου για νόσηση, νοσηλεία, ΜΕΘ, διασωλήνωση, θνησιμότητα.
3. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ OTAGO ΝΕΑ ΖΗΛΑΝΔΙΑ
Ψάχνοντας λίγο περισσότερο, βρέθηκαν ορισμένα ακόμα δεδομένα, τα οποία τα έστειλα στην Anitra Carr (5) από το πανεπιστήμιο Otago, η οποία έχει αναρτήσει μία ιδιαίτερα περιεκτική σύνοψη σχετικών μελετών και δεδομένων, όπως :
- μελέτες παρατήρησης,
- μελέτες παρέμβασης,
- χρήση στην κλινική πράξη (π.χ. πολλοί κλινικοί γιατροί και κλινικές ομάδες παγκοσμίως χορηγούν βιταμίνη C στους ασθενείς τους με κορωναϊό),
- μελέτες περίπτωσης (που επίσης χρειάζεται να ερμηνευθούν προσεκτικά διότι δεν παρέχουν ξεκάθαρα συμπεράσματα, δεδομένου ότι δεν υπάρχει ομάδα ελέγχου),
- μηχανισμός δράσης
- ανασκοπήσεις
Dear Anitra Carr,
I read with great interest your article about "Vitamin C and COVID-19 Research Resource".
I would like to provide some relevant resources and information.that you may find useful.
Two studies (1.a., 1.b., 2) have shown that people who consume the most plants (animal-derived foods are not "good" or "rich" sources of vitamin C) have the lowest risk of infection and medium or severe COVID-19.
Also, in Wuhan, China, a high-dose of VC (24 g/day for 7 days) was reported to be effective in the treatment of 308 critically ill patients with COVID-19 (3).
Another study reported "Disregarding what had been chosen for endpoints and looking at the actual data, it can be seen that during the vitamin C infusion, all-cause mortality rate was 5% in comparison to 23% in the control group and that the difference remained after discontinuation of the infusion until the end of the observation period of 28 days." (4)
Another study (6) presents this information:
The thesis by Colombo reported that 18.3% of patients (ages 67 to 84 years) had an acute vitamin C deficiency of <11.4 μmol/L.
In France 5% of women and 12% of men, and after age 65 years, 15% of women and 20% of men had an acute vitamin C deficiency.
The same study reported that about 6% of the population ages 6 years and older had an acute vitamin C deficiency.
This percentage is also close to the percentage of the total population developing severe forms of COVID-19.
This information includes the point that about 20% of people over 65 years of age have a severe vitamin C deficiency (<11.4 μmol/L). Recall here that this is about the same percentage of infected people in the same age group developing a severe form of COVID-19.
From information presented by the High Health Authority of France, the risk for men to show severe vitamin C deficiency is 1.3 (20%/15%) to 2.4 (12%/5%) times that of women. This is about the same ratio for the risk of infected people of the same age group developing a severe form of COVID-19
From the National Health and Nutrition Examination Survey (NHANES) II study of 11,592 people it was found that the risk for a person who smokes to have a severe deficiency of vitamin C is 3.0 times that for a nonsmoker. Smokers are around 2.4 times more likely to develop severe form of COVID-19 (6).
Eastern Virginia Medical School included vitamin C in their protocol. https://www.uchealth.org/today/effectiveness-of-vitamins-c-and-d-against-covid-19/
The use of high dose of IV vitamin C has been implemented in Chinese hospitals to treat hospitalised patients with COVID-19 (7)
The Shanghai government now officially recommends high-dose vitamin C therapy in their guidelines for the treatment of Covid-19 (5, 8).
The expert consensus Shanghai Medical Association recommends that 100–200 mg/kg intravenous vitamin C daily can lead to an improvement in the oxygenation index (9).
A pulmonary and critical care physician in the United States stated that he treated COVID-19 patients admitted to his ICU with high dose of IV vitamin C (1500 mg, 4 times a day) (10).
However, two meta-analyses (11, 12) investigating the role of vitamin C supplementation in COVID-19 have shown that vitamin C does not have a significant benefit in COVID-19 patients.
Best regards
References
1.a. Gut . 2021 Nov;70(11):2096-2104. doi: 10.1136/gutjnl-2021-325353. Epub 2021 Sep 6. Diet quality and risk and severity of COVID-19: a prospective cohort study Jordi Merino, Amit D Joshi, Long H Nguyen, Emily R Leeming, Mohsen Mazidi, David A Drew, Rachel Gibson, Mark S Graham, Chun-Han Lo, Joan Capdevila, Benjamin Murray, Christina Hu, Somesh Selvachandran, Alexander Hammers, Shilpa N Bhupathiraju, Shreela V Sharma, Carole Sudre, Christina M Astley, Jorge E Chavarro, Sohee Kwon, Wenjie Ma, Cristina Menni, Walter C Willett, Sebastien Ourselin, Claire J Steves, Jonathan Wolf, Paul W Franks, Timothy D Spector, Sarah Berry, Andrew T Chan
1.b. Eating a plant-rich diet helps to protect against COVID-19 July 13, 2021
2. BMJ Nutr Prev Health . 2021 Jun 7;4(1):257-266. doi: 10.1136/bmjnph-2021-000272. eCollection 2021. Plant-based diets, pescatarian diets and COVID-19 severity: a population-based case-control study in six countries Hyunju Kim, Casey M Rebholz, Sheila Hegde, Christine LaFiura, Madhunika Raghavan, John F Lloyd, Susan Cheng, Sara B Seidelmann
3. Clinical Trial J Pharm Biomed Anal . 2021 Mar 20;196:113927. doi: 10.1016/j.jpba.2021.113927. Epub 2021 Jan 27. Vitamin C supplementation is necessary for patients with coronavirus disease: An ultra-high-performance liquid chromatography-tandem mass spectrometry finding Yaru Xing, Bing Zhao, Lin Yin, Mingquan Guo, Huichun Shi, Zhaoqin Zhu, Lin Zhang, Juan He, Yun Ling, Menglu Gao, Hongzhou Lu, Enqiang Mao, Lijun Zhang
4. Cureus . 2020 Dec 31;12(12):e12403. doi: 10.7759/cureus.12403. The History of Methylprednisolone, Ascorbic Acid, Thiamine, and Heparin Protocol and I-MASK+ Ivermectin Protocol for COVID-19 Mika Turkia
5. Review Int J Vitam Nutr Res . 2022 Jan;92(1):13-34. doi: 10.1024/0300-9831/a000693. Epub 2021 Jan 25. The coronavirus disease (COVID-19) - A supportive approach with selected micronutrients Uwe Gröber, Michael F Holick
6. Review Life Sci . 2020 Nov 1;260:118335. doi: 10.1016/j.lfs.2020.118335. Epub 2020 Aug 23. Correlation of D-xylose with severity and morbidity-related factors of COVID-19 and possible therapeutic use of D-xylose and antibiotics for COVID-19 Antony Cheudjeu
7. Review Pharmacol Rep . 2020 Dec;72(6):1517-1528. doi: 10.1007/s43440-020-00176-1. Epub 2020 Oct 28. Overview of the possible role of vitamin C in management of COVID-19 Anis Abobaker, Aboubaker Alzwi, Alsalheen Hamed A Alraied
8. Review Int J Vitam Nutr Res . 2022 Jan;92(1):13-34. doi: 10.1024/0300-9831/a000693. Epub 2021 Jan 25. The coronavirus disease (COVID-19) - A supportive approach with selected micronutrients Uwe Gröber, Michael F Holick
9. Indian J Crit Care Med . 2020 Jun;24(6):429-434. doi: 10.5005/jp-journals-10071-23415. Cytokine Storm in Novel Coronavirus Disease (COVID-19): Expert Management Considerations Yatin Mehta, Subhal B Dixit, Kapil G Zirpe, Abdul S Ansari
10. eview Pharmacol Rep . 2020 Dec;72(6):1517-1528. doi: 10.1007/s43440-020-00176-1. Epub 2020 Oct 28. Overview of the possible role of vitamin C in management of COVID-19 Anis Abobaker, Aboubaker Alzwi, Alsalheen Hamed A Alraied
11. Meta-Analysis Diabetes Metab Syndr . Nov-Dec 2021;15(6):102324. doi: 10.1016/j.dsx.2021.102324. Epub 2021 Oct 28. Vitamin C and COVID-19 treatment: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials Dimple Rawat, Avishek Roy, Souvik Maitra, Arti Gulati, Puneet Khanna, Dalim Kumar Baidya
12. Complement Ther Med . 2021 Dec 22;64:102797. doi: 10.1016/j.ctim.2021.102797. Online ahead of print. The effectiveness of high-dose intravenous vitamin C for patients with coronavirus disease 2019: A systematic review and meta-analysis Sang Gyu Kwak, Yoo Jin Choo, Min Cheol Chang
4. ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΤΩΝ 2 ΜΕΤΑ-ΑΝΑΛΥΣΕΩΝ
Στις 28/1/2022, στην βάση δεδομένων της ιστοσελίδας Pubmed (Αμερικάνικη Ιατρική Βιβλιοθήκη) έκανα μία αναζήτηση με τον εξής όρο:
covid AND (vitamin c OR ascorbic acid) AND meta-analysis.
Προέκυψαν 8 μετα-αναλύσεις, από τις οποίες μόνο οι δύο είχαν αξιολογήσει μελέτες σε ασθενείς με κορωναϊό.
Σχετικά με αυτές τις δύο μετα-αναλύσεις:
- η πρώτη δημοσιεύθηκε τον Οκτώβριο του 2021 αξιολόγησε 6 τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες μελέτες με 572 ασθενείς (6).
Παρόλο που οι ερευνητές αναφέρουν 5 συγκεκριμένους περιορισμούς, τα ευρήματα τους έδειξαν ότι η βιταμίνη C δεν μείωσε την θνησιμότητα, την διάρκεια παραμονής στη ΜΕΘ, και την διάρκεια παραμονής στο νοσοκομείο (6).
- η δεύτερη μετα-ανάλυση που δημοσιεύθηκε τον προηγούμεο μήνα (Δεκέμβριος 2021) έθεσε ως στόχο να διερευνήσει την θεραπευτική επίδραση της ενδοφλέβιας βιταμίνης C σε υψηλή δοσολογία σε ασθενείς με κορωναϊό (7).
Συνολικά, συμπεριλήφθηκαν 8 μελέτες.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η διάρκεια παραμονής στο νοσοκομείο δεν διέφερε σημαντικά μεταξύ των ομάδων ελέγχου και των ομάδων που έλαβαν ενδοφλέβια βιταμίνη C σε υψηλή δοσολογία.
Επίσης, αν και στις ομάδες που έλαβαν την ενδοφλέβια βιταμίνη C σε υψηλή δοσολογία υπήρξε μια τάση για να μειωθεί το ποσοστό ενδονοσοκομειακής θνησιμότητας σε ασθενείς με σοβαρή νόσηση, αυτό το ποσοστό δεν ήταν σημαντικά διαφορετικό σε σύγκριση με τις ομάδες ασθενών που δεν έλαβαν την βιταμίνη C.
Ωστόσο, στο συμπέρασμα τους επισημαίνουν ότι απαιτούνται περαιτέρω μελέτες για να εξαχθεί ένα σαφές συμπέρασμα σχετικά με την επίδραση της ενδοφλέβιας βιταμίνης C σε υψηλή δοσολογία, και αναφέρονται σε δύο περιορισμούς:
- υπήρχε ετερογένεια στην δοσολογία, η οποία μπορεί να επηρεάσει τα ευρήματα, και ως εκ τούτου πρέπει να διεξαχθούν μελέτες για την αξιολόγηση της καταλληλότερης δοσολογίας για ασθενείς με κορωναϊό,
- Επιπλέον, ο όρος «σοβαρή νόσηση από κορωναϊό» δεν είχε οριστεί με σαφήνεια, το οποίο σημαίνει ότι ίσως αλλάξει το συμπέρασμα για την αποτελεσματικότητα της ενδοφλέβιας βιταμίνης C σε υψηλή δοσολογία, και ως εκ τούτου, αυτή η μεταβλητή θα πρέπει επίσης να αξιολογηθεί στο μέλλον (7)
5. ΕΙΔΗ ΒΙΤΑΜΙΝΗΣ C
Επίσης, μία ακόμα πληροφορία που ίσως φανεί χρήσιμη είναι η εξης:
Υπάρχουν τρία είδη συμπληρωμάτων βιταμίνης C:
- συνθετικά,
- περιέχουν ή αποτελούνται ή προέρχονται από γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς (ΓΤΟ),
- βιολογικά: συνήθως ως πηγή χρησιμοποιείται η ασερόλα ή το άμλα (ινδικό φραγκοστάφυλο).
Όπως είδαμε στο "βιταμίνη C και ουρικό οξύ", η επίδραση ίδιας δοσολογίας βιταμίνης C σε άτομα με ουρική αρθρίτιδα διαφέρει ανάλογα με την προέλευση της (συνθετική ή φυτική).
Συνεπώς, μήπως κάτι αντίστοιχο ισχύει και εδώ ;
Δηλαδή εάν οι μελέτες που εξετάστηκαν στις μετα-αναλύσεις είχαν χρησιμοποιήσει βιταμίνη C φυτικής προέλευσης, τα αποτελέσματα θα παρέμεναν τα ίδια ; ή θα υπήρχε διαφοροποίηση ;
6. ΠΑΡΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΑΠΟ ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΥΨΗΛΗΣ ΔΟΣΟΛΟΓΙΑΣ ΒΙΤΑΜΙΝΗΣ C
Σε πολλά κέντρα, η βιταμίνη C αποτελεί μέρος στο πρωτόκολλο αντιμετώπισης των σοβαρών αναπνευστικών παθήσεων που προκαλούνται από την λοίμωξη του κορωναϊού (8).
Ωστόσο, πρόσφατα αναφέρθηκαν 2 περιπτώσεις οξαλικής νεφροπάθειας που προκλήθηκε από υψηλή δοσολογία βιταμίνης C στην λοίμωξη από κορωναϊό.
Η αγωγή με ενδοφλέβια βιταμίνη C σε υψηλή δοσολογία θα πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο μετά από αξιολόγηση παραγόντων κινδύνου για οξαλική νεφροπάθεια, και εάν ο ασθενής αναπτύξει νεφρική ανεπάρκεια η βιταμίνη C θα πρέπει να διακόπτεται άμεσα και να μετρώνται τα επίπεδα οξαλικού ορού για να προσδιοριστεί εάν η τοξικότητα της βιταμίνης C είναι η πιθανή αιτία της νεφρικής ανεπάρκειας (8).
Ευρετήριο για τον κορωναϊό.
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ
1. Gut . 2021 Nov;70(11):2096-2104. doi: 10.1136/gutjnl-2021-325353. Epub 2021 Sep 6. Diet quality and risk and severity of COVID-19: a prospective cohort study Jordi Merino, Amit D Joshi, Long H Nguyen, Emily R Leeming, Mohsen Mazidi, David A Drew, Rachel Gibson, Mark S Graham, Chun-Han Lo, Joan Capdevila, Benjamin Murray, Christina Hu, Somesh Selvachandran, Alexander Hammers, Shilpa N Bhupathiraju, Shreela V Sharma, Carole Sudre, Christina M Astley, Jorge E Chavarro, Sohee Kwon, Wenjie Ma, Cristina Menni, Walter C Willett, Sebastien Ourselin, Claire J Steves, Jonathan Wolf, Paul W Franks, Timothy D Spector, Sarah Berry, Andrew T Chan
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34489306/
2. Eating a plant-rich diet helps to protect against COVID-19 July 13, 2021
https://covid.joinzoe.com/post/eating-a-plant-rich-diet-helps-to-protect-against-covid-19
3. BMJ Nutr Prev Health . 2021 Jun 7;4(1):257-266. doi: 10.1136/bmjnph-2021-000272. eCollection 2021. Plant-based diets, pescatarian diets and COVID-19 severity: a population-based case-control study in six countries Hyunju Kim, Casey M Rebholz, Sheila Hegde, Christine LaFiura, Madhunika Raghavan, John F Lloyd, Susan Cheng, Sara B Seidelmann
https://nutrition.bmj.com/content/early/2021/05/18/bmjnph-2021-000272
4. Medicine (Baltimore) . 2021 Jul 2;100(26):e26427. doi: 10.1097/MD.0000000000026427. Vitamin C and D supplementation and the severity of COVID-19: A protocol for systematic review and meta-analysis Gislani Acásia da Silva Toscano, Ivani Iasmin de Araújo, Talita Araújo de Souza, Isabelle Ribeiro Barbosa Mirabal, Gilson de Vasconcelos Torres
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34190164/
5. Vitamin C and COVID-19 Research Resource, University of Otago, Christchurch, New Zealand
https://www.otago.ac.nz/christchurch/research/nutrition-in-medicine/vitamin-c/
6. Meta-Analysis Diabetes Metab Syndr . Nov-Dec 2021;15(6):102324. doi: 10.1016/j.dsx.2021.102324. Epub 2021 Oct 28. Vitamin C and COVID-19 treatment: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials Dimple Rawat, Avishek Roy, Souvik Maitra, Arti Gulati, Puneet Khanna, Dalim Kumar Baidya
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34739908/
7. Complement Ther Med . 2021 Dec 22;64:102797. doi: 10.1016/j.ctim.2021.102797. Online ahead of print. The effectiveness of high-dose intravenous vitamin C for patients with coronavirus disease 2019: A systematic review and meta-analysis Sang Gyu Kwak, Yoo Jin Choo, Min Cheol Chang
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34953366/
8. Case Reports J Investig Med High Impact Case Rep . Jan-Dec 2020;8:2324709620963635. doi: 10.1177/2324709620963635. Collapsing Focal Segmental Glomerulosclerosis and Acute Oxalate Nephropathy in a Patient With COVID-19: A Double Whammy Varun Malhotra, Sandeep Magoon, Dean A Troyer, Thomas R McCune
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33019829/
Στις 28/1/2022, στην βάση δεδομένων της ιστοσελίδας Pubmed (Αμερικάνικη Ιατρική Βιβλιοθήκη) έκανα μία αναζήτηση με τον εξής όρο:
covid AND (vitamin c OR ascorbic acid) AND meta-analysis.
Προέκυψαν 8 μετα-αναλύσεις, από τις οποίες μόνο οι δύο είχαν αξιολογήσει μελέτες σε ασθενείς με κορωναϊό.
Σχετικά με αυτές τις δύο μετα-αναλύσεις:
- η πρώτη δημοσιεύθηκε τον Οκτώβριο του 2021 αξιολόγησε 6 τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες μελέτες με 572 ασθενείς (6).
Παρόλο που οι ερευνητές αναφέρουν 5 συγκεκριμένους περιορισμούς, τα ευρήματα τους έδειξαν ότι η βιταμίνη C δεν μείωσε την θνησιμότητα, την διάρκεια παραμονής στη ΜΕΘ, και την διάρκεια παραμονής στο νοσοκομείο (6).
- η δεύτερη μετα-ανάλυση που δημοσιεύθηκε τον προηγούμεο μήνα (Δεκέμβριος 2021) έθεσε ως στόχο να διερευνήσει την θεραπευτική επίδραση της ενδοφλέβιας βιταμίνης C σε υψηλή δοσολογία σε ασθενείς με κορωναϊό (7).
Συνολικά, συμπεριλήφθηκαν 8 μελέτες.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η διάρκεια παραμονής στο νοσοκομείο δεν διέφερε σημαντικά μεταξύ των ομάδων ελέγχου και των ομάδων που έλαβαν ενδοφλέβια βιταμίνη C σε υψηλή δοσολογία.
Επίσης, αν και στις ομάδες που έλαβαν την ενδοφλέβια βιταμίνη C σε υψηλή δοσολογία υπήρξε μια τάση για να μειωθεί το ποσοστό ενδονοσοκομειακής θνησιμότητας σε ασθενείς με σοβαρή νόσηση, αυτό το ποσοστό δεν ήταν σημαντικά διαφορετικό σε σύγκριση με τις ομάδες ασθενών που δεν έλαβαν την βιταμίνη C.
Ωστόσο, στο συμπέρασμα τους επισημαίνουν ότι απαιτούνται περαιτέρω μελέτες για να εξαχθεί ένα σαφές συμπέρασμα σχετικά με την επίδραση της ενδοφλέβιας βιταμίνης C σε υψηλή δοσολογία, και αναφέρονται σε δύο περιορισμούς:
- υπήρχε ετερογένεια στην δοσολογία, η οποία μπορεί να επηρεάσει τα ευρήματα, και ως εκ τούτου πρέπει να διεξαχθούν μελέτες για την αξιολόγηση της καταλληλότερης δοσολογίας για ασθενείς με κορωναϊό,
- Επιπλέον, ο όρος «σοβαρή νόσηση από κορωναϊό» δεν είχε οριστεί με σαφήνεια, το οποίο σημαίνει ότι ίσως αλλάξει το συμπέρασμα για την αποτελεσματικότητα της ενδοφλέβιας βιταμίνης C σε υψηλή δοσολογία, και ως εκ τούτου, αυτή η μεταβλητή θα πρέπει επίσης να αξιολογηθεί στο μέλλον (7)
5. ΕΙΔΗ ΒΙΤΑΜΙΝΗΣ C
Επίσης, μία ακόμα πληροφορία που ίσως φανεί χρήσιμη είναι η εξης:
Υπάρχουν τρία είδη συμπληρωμάτων βιταμίνης C:
- συνθετικά,
- περιέχουν ή αποτελούνται ή προέρχονται από γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς (ΓΤΟ),
- βιολογικά: συνήθως ως πηγή χρησιμοποιείται η ασερόλα ή το άμλα (ινδικό φραγκοστάφυλο).
Όπως είδαμε στο "βιταμίνη C και ουρικό οξύ", η επίδραση ίδιας δοσολογίας βιταμίνης C σε άτομα με ουρική αρθρίτιδα διαφέρει ανάλογα με την προέλευση της (συνθετική ή φυτική).
Συνεπώς, μήπως κάτι αντίστοιχο ισχύει και εδώ ;
Δηλαδή εάν οι μελέτες που εξετάστηκαν στις μετα-αναλύσεις είχαν χρησιμοποιήσει βιταμίνη C φυτικής προέλευσης, τα αποτελέσματα θα παρέμεναν τα ίδια ; ή θα υπήρχε διαφοροποίηση ;
6. ΠΑΡΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΑΠΟ ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΥΨΗΛΗΣ ΔΟΣΟΛΟΓΙΑΣ ΒΙΤΑΜΙΝΗΣ C
Σε πολλά κέντρα, η βιταμίνη C αποτελεί μέρος στο πρωτόκολλο αντιμετώπισης των σοβαρών αναπνευστικών παθήσεων που προκαλούνται από την λοίμωξη του κορωναϊού (8).
Ωστόσο, πρόσφατα αναφέρθηκαν 2 περιπτώσεις οξαλικής νεφροπάθειας που προκλήθηκε από υψηλή δοσολογία βιταμίνης C στην λοίμωξη από κορωναϊό.
Η αγωγή με ενδοφλέβια βιταμίνη C σε υψηλή δοσολογία θα πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο μετά από αξιολόγηση παραγόντων κινδύνου για οξαλική νεφροπάθεια, και εάν ο ασθενής αναπτύξει νεφρική ανεπάρκεια η βιταμίνη C θα πρέπει να διακόπτεται άμεσα και να μετρώνται τα επίπεδα οξαλικού ορού για να προσδιοριστεί εάν η τοξικότητα της βιταμίνης C είναι η πιθανή αιτία της νεφρικής ανεπάρκειας (8).
Ευρετήριο για τον κορωναϊό.
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ
1. Gut . 2021 Nov;70(11):2096-2104. doi: 10.1136/gutjnl-2021-325353. Epub 2021 Sep 6. Diet quality and risk and severity of COVID-19: a prospective cohort study Jordi Merino, Amit D Joshi, Long H Nguyen, Emily R Leeming, Mohsen Mazidi, David A Drew, Rachel Gibson, Mark S Graham, Chun-Han Lo, Joan Capdevila, Benjamin Murray, Christina Hu, Somesh Selvachandran, Alexander Hammers, Shilpa N Bhupathiraju, Shreela V Sharma, Carole Sudre, Christina M Astley, Jorge E Chavarro, Sohee Kwon, Wenjie Ma, Cristina Menni, Walter C Willett, Sebastien Ourselin, Claire J Steves, Jonathan Wolf, Paul W Franks, Timothy D Spector, Sarah Berry, Andrew T Chan
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34489306/
2. Eating a plant-rich diet helps to protect against COVID-19 July 13, 2021
https://covid.joinzoe.com/post/eating-a-plant-rich-diet-helps-to-protect-against-covid-19
3. BMJ Nutr Prev Health . 2021 Jun 7;4(1):257-266. doi: 10.1136/bmjnph-2021-000272. eCollection 2021. Plant-based diets, pescatarian diets and COVID-19 severity: a population-based case-control study in six countries Hyunju Kim, Casey M Rebholz, Sheila Hegde, Christine LaFiura, Madhunika Raghavan, John F Lloyd, Susan Cheng, Sara B Seidelmann
https://nutrition.bmj.com/content/early/2021/05/18/bmjnph-2021-000272
4. Medicine (Baltimore) . 2021 Jul 2;100(26):e26427. doi: 10.1097/MD.0000000000026427. Vitamin C and D supplementation and the severity of COVID-19: A protocol for systematic review and meta-analysis Gislani Acásia da Silva Toscano, Ivani Iasmin de Araújo, Talita Araújo de Souza, Isabelle Ribeiro Barbosa Mirabal, Gilson de Vasconcelos Torres
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34190164/
5. Vitamin C and COVID-19 Research Resource, University of Otago, Christchurch, New Zealand
https://www.otago.ac.nz/christchurch/research/nutrition-in-medicine/vitamin-c/
6. Meta-Analysis Diabetes Metab Syndr . Nov-Dec 2021;15(6):102324. doi: 10.1016/j.dsx.2021.102324. Epub 2021 Oct 28. Vitamin C and COVID-19 treatment: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials Dimple Rawat, Avishek Roy, Souvik Maitra, Arti Gulati, Puneet Khanna, Dalim Kumar Baidya
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34739908/
7. Complement Ther Med . 2021 Dec 22;64:102797. doi: 10.1016/j.ctim.2021.102797. Online ahead of print. The effectiveness of high-dose intravenous vitamin C for patients with coronavirus disease 2019: A systematic review and meta-analysis Sang Gyu Kwak, Yoo Jin Choo, Min Cheol Chang
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34953366/
8. Case Reports J Investig Med High Impact Case Rep . Jan-Dec 2020;8:2324709620963635. doi: 10.1177/2324709620963635. Collapsing Focal Segmental Glomerulosclerosis and Acute Oxalate Nephropathy in a Patient With COVID-19: A Double Whammy Varun Malhotra, Sandeep Magoon, Dean A Troyer, Thomas R McCune
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33019829/
