12/7/2021
ΑΙΘΕΡΙΟ ΕΛΑΙΟ ΤΕΪΟΔΕΝΤΡΟ
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ
1. Λίγα λόγια
2. Παραδοσιακές χρήσεις
3. Συστατικά
4. Αιθέριο έλαιο τεϊόδεντρου ιδιότητες
5. Κλινικη αποτελεσματικότητα
6. Ασφάλεια και τοξικότητα
1. Λίγα λόγια
2. Παραδοσιακές χρήσεις
3. Συστατικά
4. Αιθέριο έλαιο τεϊόδεντρου ιδιότητες
5. Κλινικη αποτελεσματικότητα
6. Ασφάλεια και τοξικότητα
1. Λίγα λόγια
Για το αιθέριο έλαιο τεϊόδεντρου, η βοτανική ονομασία του γένους είναι "Μελαλεύκη" (Melaleuca) (1).
Το αιθέριο έλαιο τεϊόδεντρου αποστάζεται κυρίως από φυτείες του αυστραλιανού φυτού Μελαλεύκη η εναλλασσόφυλλος, το οποίο ανήκει στην οικογένεια Μυρτίδες (Myrtaceae) (2).
Το γένος Μελαλεύκη περιλαμβάνει περίπου 230 είδη (3), τα οποία είναι ψηλοί θάμνοι και μικρά δέντρα με ύψος έως 7 μέτρα (4).
Το φυτό Μελαλεύκη η εναλλασσόφυλλος βρίσκεται σε όλη την νότια Αμερική, την δυτική Ινδία και την Αυστραλία. Τα τελευταία χρόνια, η Μελαλεύκη η εναλλασσόφυλλος έχει επίσης εισαχθεί σταδιακά στη νότια Κίνα (5).
Μία δημοσίευση του 2019 αναφέρει ότι "αυτό το «μαγικό ιαματικό έλαιο» διατέθηκε στον αυστραλιανό στρατό κατά την διάρκεια του Β' παγκοσμίου πολέμου, καθώς ήταν η καλύτερη δυνατή διαθέσιμη αντιμετώπιση μολύνσεων από κοψίματα, πληγές και δαγκώματα" (6), αν και μία δημοσίευση του 2006 αναφέρει ότι δεν βρέθηκαν στοιχεία που να επιβεβαιώνουν αυτόν τον ισχυρισμό (3).
Το αιθέριο έλαιο τεϊόδεντρου είναι επίσης γνωστό με το όνομα «έλαιο μελαλεύκη» (melaleuca oil), το οποίο έχει υιοθετηθεί από την Australian Therapeutic Goods Administration ως το επίσημο όνομα για το αιθέριο έλαιο τεϊόδεντρου (3).
Η παραγωγή για το αιθέριο έλαιο τεϊόδεντρου ξεκίνησε πριν από περίπου 80 χρόνια και η βιομηχανία έχει αναπτυχθεί σταθερά, με εξαίρεση την περίοδο μετά τον Β' παγκόσμιο πόλεμο (7).
2. Παραδοσιακές χρήσεις
Οι αντιβακτηριακές και αντισηπτικές ιδιότητες του είναι θρυλικές και χρησιμοποιούνται εδώ και αιώνες (6).
Οι τοπικές φυλές των Αβοριγίνων συνήθιζαν να συνθλίβουν τα φύλλα, να φτιάχνουν κατάπλασμα και να το δένουν στο δέρμα για να θεραπεύσουν κοψίματα, εγκαύματα, τσιμπήματα και δήγματα (6).
Το αιθέριο έλαιο τεϊόδεντρου χρησιμοποιείται σήμερα στην παραδοσιακή ιατρική ως τοπικός αντιφλεγμονώδης και αντισηπτικός παράγοντας (8, 9).
Αναγνωρίστηκε επίσημα ως αντισηπτικό το 1923 από τον Δρ. Arthur Penfold, ο οποίος ανέφερε ότι το αιθέριο έλαιο τεϊόδεντρου ήταν 11 φορές ισχυρότερο από την φαινόλη, το τυπικό αντισηπτικό εκείνης της εποχής (6).
Υπάρχει ένα μακρύ ιστορικό της φαρμακευτικής χρήσης αυτού του γένους, κυρίως λόγω της ευρείας αντιμικροβιακής του δράσης (4).
Ο φλοιός και τα φύλλα χρησιμοποιούνται στην λαϊκή ιατρική ως ηρεμιστικοί, καταπραϋντικοί, και ανακουφιστικοί παράγοντες (4).
Το αιθέριο έλαιο τεϊόδεντρου έχει αποκτήσει τη φήμη ως ένας ασφαλές, φυσικό και αποτελεσματικό αντισηπτικό, και επί του παρόντος ενσωματώνεται ως το κύριο αντιμικροβιακό ή ως φυσικό συντηρητικό σε πολλά φαρμακευτικά και καλλυντικά προϊόντα που προορίζονται για εξωτερική χρήση (9), καθώς και σε προϊόντα προσωπικής φροντίδας (8).
3. Συστατικά
Οι πρώτες αναφορές για την σύνθεση που εμφανίζει το αιθέριο έλαιο τεϊόδεντρου έκαναν λόγο για 12, 21 και 48 συστατικά.
Ωστόσο, μία διεξοδική δημοσίευση, η οποία εξέτασε περισσότερα από 800 δείγματα με αέρια χρωματογραφία και αέρια χρωματογραφία-φασματομετρία μάζας ανέφερε περίπου 100 συστατικά καθώς και το εύρος των συγκεντρώσεων τους (3).
Λόγω του ότι παρατηρούνταν σημαντικές διαφοροποιήσεις από παρτίδα σε παρτίδα (ανάλογα με τις συνθήκες ανάπτυξης στις φυτείες), μια σειρά προτύπων προσπάθησε να καθορίσει και να περιορίσει αυτές τις διακυμάνσεις (2).
Το διεθνές πρότυπο για το αιθέριο έλαιο τεϊόδεντρου δεν προσδιορίζει ποια είδη Μελαλεύκης πρέπει να χρησιμοποιούνται για την παραγωγή του ελαίου. Αντίθετα, καθορίζει τις απαιτήσεις για τον χημειοτύπο.
Εκτός από την Μελαλεύκη την εναλλασσόφυλλο, έλαια που πληρούν τις απαιτήσεις του προτύπου έχουν αποσταχθεί και από άλλα είδη Μελαλεύκης, συμπεριλαμβανομένων των M. dissitiflora, M. linariifolia και M. uncinata. Ωστόσο, στην πράξη, το αιθέριο έλαιο τεϊόδεντρου που υπάρχει στο εμπόριο παράγεται από το είδος Melaleuca alternifolia (Maiden and Betche) Cheel (3).
Η ευρέος φάσματος αντιμικροβιακή δράση που παρουσιάζει το αιθέριο έλαιο τεϊόδεντρου μπορεί να αποδοθεί κυρίως στην τερπινέν-4-όλη.
Το αιθέριο έλαιο τεϊόδεντρου αποτελείται σε μεγάλο βαθμό από κυκλικά μονοτερπένια (9), ενώ χαρακτηρίζεται από έντονη μυρωδιά (5).
4. Αιθέριο έλαιο τεϊόδεντρου ιδιότητες
Το φυτό έχει χρησιμοποιηθεί στην ιατρική, στα καλλυντικά, στα τρόφιμα, στην γεωργία και σε άλλες βιομηχανίες (5).
Οι φαρμακευτικές ιδιότητες του ελαίου αναφέρθηκαν για πρώτη φορά από τον Δρ Penfold, την δεκαετία του 1920 (3).
Χρησιμοποιείται σε μεγάλο βαθμό για τις αντιμικροβιακές του ιδιότητες.
Το αιθέριο έλαιο τεϊόδεντρου ενσωματώνεται ως το δραστικό συστατικό σε πολλές συνθέσεις που χρησιμοποιούνται τοπικά για την αντιμετώπιση δερματικών λοιμώξεων (3).
Άλλες δραστικότητες που εμφανίζει (3) είναι οι εξής:
- αντιβακτηριακές,
- αντιιικές,
- αντιφλεγμονώδεις,
- αντιπρωτοζωικές.
Επιπλέον, έχει διερευνηθεί ευρέως η συνδυαστική χρήση του με συγκεκριμένα συμβατικά αντιμικροβιακά (8).
Άλλες ιδιότητες που εμφανίζει είναι οι αντιμυκητιασικές και οι αναλγητικές (2), ενώ έχουν αναφερθεί και αντιοξειδωτικές δράσεις (4).
Το αιθέριο έλαιο τεϊόδεντρου αναφέρεται στις ευρωπαϊκές φαρμακοποιίες, και προκύπτει από το φύλλωμα και τα κλαδιά (1).
5. Κλινικη αποτελεσματικότητα
Μία ανασκόπηση του 2006 (3) αναφέρει τα εξής:
- κλινική μελέτη έδειξε την αποτελεσματικότητα από το αιθέριο έλαιο τεϊόδεντρου (5%) στην αντιμετώπιση της ακμής
- το αιθέριο έλαιο τεϊόδεντρου ίσως μπορεί να διαδραματίσει ρόλο στην αντιμετώπιση της ουλίτιδας, και προκαταρκτικά στοιχεία δείχνουν ότι μειώνει τα επίπεδα αρκετών ενώσεων που σχετίζονται με την κακοσμία του στόματος.
- δύο μελέτες έχουν δείξει την αποτελεσματικότητα του για την εξάλειψη του ανθεκτικού στη μεθικιλλίνη χρυσίζοντα σταφυλόκοκκου (MRSA).
- Για πολλά χρόνια υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον για την δυνατότητα χρήσης του σε προϊόντα πλυσίματος χεριών για χρήση σε νοσοκομεία ή χώρους υγειονομικής περίθαλψης. Τα οφέλη συμπεριλαμβάνουν αντισηπτικές επιδράσεις και την αυξημένη συμμόρφωση με το πλύσιμο των χεριών.
Μια πρόσφατη μελέτη σε εθελοντές έδειξε ότι ένα διάλυμα με 5% αιθέριο έλαιο τεϊόδεντρου σε νερό είχε πολύ καλύτερη απόδοση από το μαλακό σαπούνι
- Έχουν δημοσιευτεί ορισμένες μελέτες περίπτωσης. Σε μία εξ'αυτών, μια γυναίκα που είχε κλινικά διαγνωστεί με βακτηριακή κολπίτιδα, αυτοθεραπευτήκε επιτυχώς μετά από μια πενταήμερη χρήση του.
Επίσης, αν και έχουν γίνει πολλά για την δυνατότητα της χρήσης του στην αντιμετώπιση της κολπικής καντιντίασης, δεν έχουν δημοσιευθεί ακόμα κλινικά δεδομένα.
- όσον αφορά τις μυκητιασικές λοιμώξεις, το αιθέριο έλαιο τεϊόδεντρου έχει αξιολογηθεί κλινικά για την αντιμετώπιση της ονυχομυκητίασης, της μυκητίασης στα πόδια (πόδι του αθλητή), της πιτυρίδας και της καντιντίασης στο στόμα.
ονυχομυκητίαση: 60% των ασθενών είχαν πλήρη ή μερική αναστροφή
μυκητίαση στα πόδια: μία μελέτη έδειξε μυκολογική ίαση και κλινική βελτίωση 30% και 65%, αντίστοιχα. Μία άλλη μελέτη κατέληξε στην σύσταση για χρήση 25% αιθέριο έλαιο τεϊόδεντρου, δεδομένου ότι συσχετίστηκε με λιγότερες ανεπιθύμητες ενέργειες ενώ ήταν εξίσου αποτελεσματικό με το 50%.
πιτυρίδα: σαμπουάν με 5% αιθέριο έλαιο τεϊόδεντρου έδειξε στατιστικά σημαντικές βελτιώσεις στην ήπια έως μέτρια πιτυρίδα
στοματοφαρυγγική καντιντίαση: το αιθέριο έλαιο τεϊόδεντρου αξιολογήθηκε ως στοματικό διάλυμα στη αντιμετώπιση της, και 2 διαφορετικές μελέτες έδειξαν ότι το 66% έως 70% των ασθενών ιάθηκαν ή βελτιώθηκαν.
6. Ασφάλεια και τοξικότητα (3)
Το σκεπτικό για τη συνεχή χρήση του βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην φαινομενικά ασφαλή χρήση του για σχεδόν 80 χρόνια.
Ανεκδοτολογικά στοιχεία κατά την διάρκεια αυτής της περιόδου υποδηλώνουν ότι η τοπική χρήση είναι ασφαλής και ότι οι ανεπιθύμητες ενέργειες είναι μικρές, αυτοπεριοριζόμενες και σπάνιες.
Τοξικότητα στην από του στόματος λήψη
Tο αιθέριο έλαιο τεϊόδεντρου μπορεί να είναι τοξικό σε περίπτωση κατάποσης, όπως αποδεικνύεται από περιπτώσεις δηλητηρίασης σε παιδιά και ενήλικες.
Σε όλες τις περιπτώσεις, οι ασθενείς ανταποκρίθηκαν στην υποστηρικτική φροντίδα και ανέκαμψαν χωρίς εμφανείς συνέπειες. Στη βιβλιογραφία δεν έχουν αναφερθεί θάνατοι.
Δερματική τοξικότητα
Το αιθέριο έλαιο τεϊόδεντρου μπορεί να προκαλέσει ερεθιστικές και αλλεργικές αντιδράσεις.
Δεδομένου ότι οι ερεθιστικές αντιδράσεις ίσως μπορούν συχνά να αποφεύγονται μέσω της χρήσης χαμηλότερων συγκεντρώσεων του, αυτό σημαίνει ότι χρειάζεται να αποθαρρύνουμε την χρήση αδιάλυτου ελαίου και να προάγουμε την χρήση προϊόντων που έχουν καλή σύνθεση.
Έχουν αναφερθεί αλλεργικές αντιδράσεις, και παρόλο που διάφορα συστατικά έχουν προταθεί ως υπεύθυνα, τα πιο οριστικά δεδομένα δείχνουν ότι οι αλλεργικές αντιδράσεις προκαλούνται κυρίως από ενώσεις οξείδωσης που εμφανίζονται λόγω παλιού ή ακατάλληλα αποθηκευμένου ελαίου.
Υπάρχει λίγη επιστημονική υποστήριξη για την υπόθεση ότι η 1,8-κινεόλη (ευκαλυπτόλη) είναι το κύριο ερεθιστικό στο αιθέριο έλαιο τεϊόδεντρου. Δεν παρατηρήθηκε ένδειξη ερεθισμού όταν πραγματοποιήθηκε τεστ αλλεργιας (patch test) σε ανθρώπους, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που προηγουμένως είχαν θετικές αντιδράσεις στο αιθέριο έλαιο τεϊόδεντρου.
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ
1. Review Molecules. 2017 Jan 1;22(1):70. doi: 10.3390/molecules22010070. Biological Activities of Essential Oils: From Plant Chemoecology to Traditional Healing Systems Javad Sharifi-Rad, Antoni Sureda, Gian Carlo Tenore, Maria Daglia, Mehdi Sharifi-Rad, Marco Valussi, Rosa Tundis, Marzieh Sharifi-Rad, Monica R Loizzo, Adedayo Oluwaseun Ademiluyi, Razieh Sharifi-Rad, Seyed Abdulmajid Ayatollahi, Marcello Iriti.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28045446/
2. Lett Appl Microbiol. 2009 Dec;49(6):806-8. doi: 10.1111/j.1472-765X.2009.02740.x. Epub 2009 Sep 18. In vitro antiviral activity of Melaleuca alternifolia essential oil A Garozzo, R Timpanaro, B Bisignano, P M Furneri, G Bisignano, A Castro
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19843207/
3. Review Clin Microbiol Rev. 2006 Jan;19(1):50-62. doi: 10.1128/CMR.19.1.50-62.2006. Melaleuca alternifolia (Tea Tree) oil: a review of antimicrobial and other medicinal properties C F Carson, K A Hammer, T V Riley
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16418522/
4. Molecules. 2020 Nov 25;25(23):5514. doi: 10.3390/molecules25235514. Essential Oil from Melaleuca leucadendra: Antimicrobial, Antikinetoplastid, Antiproliferative and Cytotoxic Assessment Lianet Monzote, Alexander M Scherbakov, Ramón Scull, Prabodh Satyal, Paul Cos, Andrey E Shchekotikhin, Lars Gille, William N Setzer
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33255562/
5. Biomed Res Int. 2018 May 6;2018:2396109. doi: 10.1155/2018/2396109. eCollection 2018. In Vitro Evaluation of Antioxidant and Antimicrobial Activities of Melaleuca alternifolia Essential Oil Xiaofeng Zhang, Yanjun Guo, Liying Guo, Hui Jiang, Qianhua Ji
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29854733/
6. PLoS One. 2019 Sep 16;14(9):e0219561. doi: 10.1371/journal.pone.0219561. eCollection 2019. Appraisal on the wound healing potential of Melaleuca alternifolia and Rosmarinus officinalis L. essential oil-loaded chitosan topical preparations Rola M Labib, Iriny M Ayoub, Haidy E Michel, Mina Mehanny, Verena Kamil, Meryl Hany, Mirette Magdy, Aya Moataz, Boula Maged, Ahmed Mohamed
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31525200/
7. Technical report Controlled pollination methods for Melaleuca alternifolia (Maiden & Betche) Cheel, 09 October 2006, Liliana Baskorowati
https://www.aciar.gov.au/publication/technical-publications/controlled-pollination-methods-melaleuca-alternifolia-maiden-betche-cheel
8. Molecules. 2018 Oct 9;23(10):2584. doi: 10.3390/molecules23102584. High Potency of Melaleuca alternifolia Essential Oil against Multi-Drug Resistant Gram-Negative Bacteria and Methicillin-Resistant Staphylococcus aureus Alessandra Oliva, Silvia Costantini, Massimiliano De Angelis, Stefania Garzoli, Mijat Božović, Maria Teresa Mascellino, Vincenzo Vullo, Rino Ragno
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30304862/
9. J Appl Microbiol. 2000 Jan;88(1):170-5. doi: 10.1046/j.1365-2672.2000.00943.x. The mode of antimicrobial action of the essential oil of Melaleuca alternifolia (tea tree oil) S D Cox, C M Mann, J L Markham, H C Bell, J E Gustafson, J R Warmington, S G Wyllie
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10735256/
Για το αιθέριο έλαιο τεϊόδεντρου, η βοτανική ονομασία του γένους είναι "Μελαλεύκη" (Melaleuca) (1).
Το αιθέριο έλαιο τεϊόδεντρου αποστάζεται κυρίως από φυτείες του αυστραλιανού φυτού Μελαλεύκη η εναλλασσόφυλλος, το οποίο ανήκει στην οικογένεια Μυρτίδες (Myrtaceae) (2).
Το γένος Μελαλεύκη περιλαμβάνει περίπου 230 είδη (3), τα οποία είναι ψηλοί θάμνοι και μικρά δέντρα με ύψος έως 7 μέτρα (4).
Το φυτό Μελαλεύκη η εναλλασσόφυλλος βρίσκεται σε όλη την νότια Αμερική, την δυτική Ινδία και την Αυστραλία. Τα τελευταία χρόνια, η Μελαλεύκη η εναλλασσόφυλλος έχει επίσης εισαχθεί σταδιακά στη νότια Κίνα (5).
Μία δημοσίευση του 2019 αναφέρει ότι "αυτό το «μαγικό ιαματικό έλαιο» διατέθηκε στον αυστραλιανό στρατό κατά την διάρκεια του Β' παγκοσμίου πολέμου, καθώς ήταν η καλύτερη δυνατή διαθέσιμη αντιμετώπιση μολύνσεων από κοψίματα, πληγές και δαγκώματα" (6), αν και μία δημοσίευση του 2006 αναφέρει ότι δεν βρέθηκαν στοιχεία που να επιβεβαιώνουν αυτόν τον ισχυρισμό (3).
Το αιθέριο έλαιο τεϊόδεντρου είναι επίσης γνωστό με το όνομα «έλαιο μελαλεύκη» (melaleuca oil), το οποίο έχει υιοθετηθεί από την Australian Therapeutic Goods Administration ως το επίσημο όνομα για το αιθέριο έλαιο τεϊόδεντρου (3).
Η παραγωγή για το αιθέριο έλαιο τεϊόδεντρου ξεκίνησε πριν από περίπου 80 χρόνια και η βιομηχανία έχει αναπτυχθεί σταθερά, με εξαίρεση την περίοδο μετά τον Β' παγκόσμιο πόλεμο (7).
2. Παραδοσιακές χρήσεις
Οι αντιβακτηριακές και αντισηπτικές ιδιότητες του είναι θρυλικές και χρησιμοποιούνται εδώ και αιώνες (6).
Οι τοπικές φυλές των Αβοριγίνων συνήθιζαν να συνθλίβουν τα φύλλα, να φτιάχνουν κατάπλασμα και να το δένουν στο δέρμα για να θεραπεύσουν κοψίματα, εγκαύματα, τσιμπήματα και δήγματα (6).
Το αιθέριο έλαιο τεϊόδεντρου χρησιμοποιείται σήμερα στην παραδοσιακή ιατρική ως τοπικός αντιφλεγμονώδης και αντισηπτικός παράγοντας (8, 9).
Αναγνωρίστηκε επίσημα ως αντισηπτικό το 1923 από τον Δρ. Arthur Penfold, ο οποίος ανέφερε ότι το αιθέριο έλαιο τεϊόδεντρου ήταν 11 φορές ισχυρότερο από την φαινόλη, το τυπικό αντισηπτικό εκείνης της εποχής (6).
Υπάρχει ένα μακρύ ιστορικό της φαρμακευτικής χρήσης αυτού του γένους, κυρίως λόγω της ευρείας αντιμικροβιακής του δράσης (4).
Ο φλοιός και τα φύλλα χρησιμοποιούνται στην λαϊκή ιατρική ως ηρεμιστικοί, καταπραϋντικοί, και ανακουφιστικοί παράγοντες (4).
Το αιθέριο έλαιο τεϊόδεντρου έχει αποκτήσει τη φήμη ως ένας ασφαλές, φυσικό και αποτελεσματικό αντισηπτικό, και επί του παρόντος ενσωματώνεται ως το κύριο αντιμικροβιακό ή ως φυσικό συντηρητικό σε πολλά φαρμακευτικά και καλλυντικά προϊόντα που προορίζονται για εξωτερική χρήση (9), καθώς και σε προϊόντα προσωπικής φροντίδας (8).
3. Συστατικά
Οι πρώτες αναφορές για την σύνθεση που εμφανίζει το αιθέριο έλαιο τεϊόδεντρου έκαναν λόγο για 12, 21 και 48 συστατικά.
Ωστόσο, μία διεξοδική δημοσίευση, η οποία εξέτασε περισσότερα από 800 δείγματα με αέρια χρωματογραφία και αέρια χρωματογραφία-φασματομετρία μάζας ανέφερε περίπου 100 συστατικά καθώς και το εύρος των συγκεντρώσεων τους (3).
Λόγω του ότι παρατηρούνταν σημαντικές διαφοροποιήσεις από παρτίδα σε παρτίδα (ανάλογα με τις συνθήκες ανάπτυξης στις φυτείες), μια σειρά προτύπων προσπάθησε να καθορίσει και να περιορίσει αυτές τις διακυμάνσεις (2).
Το διεθνές πρότυπο για το αιθέριο έλαιο τεϊόδεντρου δεν προσδιορίζει ποια είδη Μελαλεύκης πρέπει να χρησιμοποιούνται για την παραγωγή του ελαίου. Αντίθετα, καθορίζει τις απαιτήσεις για τον χημειοτύπο.
Εκτός από την Μελαλεύκη την εναλλασσόφυλλο, έλαια που πληρούν τις απαιτήσεις του προτύπου έχουν αποσταχθεί και από άλλα είδη Μελαλεύκης, συμπεριλαμβανομένων των M. dissitiflora, M. linariifolia και M. uncinata. Ωστόσο, στην πράξη, το αιθέριο έλαιο τεϊόδεντρου που υπάρχει στο εμπόριο παράγεται από το είδος Melaleuca alternifolia (Maiden and Betche) Cheel (3).
Η ευρέος φάσματος αντιμικροβιακή δράση που παρουσιάζει το αιθέριο έλαιο τεϊόδεντρου μπορεί να αποδοθεί κυρίως στην τερπινέν-4-όλη.
Το αιθέριο έλαιο τεϊόδεντρου αποτελείται σε μεγάλο βαθμό από κυκλικά μονοτερπένια (9), ενώ χαρακτηρίζεται από έντονη μυρωδιά (5).
4. Αιθέριο έλαιο τεϊόδεντρου ιδιότητες
Το φυτό έχει χρησιμοποιηθεί στην ιατρική, στα καλλυντικά, στα τρόφιμα, στην γεωργία και σε άλλες βιομηχανίες (5).
Οι φαρμακευτικές ιδιότητες του ελαίου αναφέρθηκαν για πρώτη φορά από τον Δρ Penfold, την δεκαετία του 1920 (3).
Χρησιμοποιείται σε μεγάλο βαθμό για τις αντιμικροβιακές του ιδιότητες.
Το αιθέριο έλαιο τεϊόδεντρου ενσωματώνεται ως το δραστικό συστατικό σε πολλές συνθέσεις που χρησιμοποιούνται τοπικά για την αντιμετώπιση δερματικών λοιμώξεων (3).
Άλλες δραστικότητες που εμφανίζει (3) είναι οι εξής:
- αντιβακτηριακές,
- αντιιικές,
- αντιφλεγμονώδεις,
- αντιπρωτοζωικές.
Επιπλέον, έχει διερευνηθεί ευρέως η συνδυαστική χρήση του με συγκεκριμένα συμβατικά αντιμικροβιακά (8).
Άλλες ιδιότητες που εμφανίζει είναι οι αντιμυκητιασικές και οι αναλγητικές (2), ενώ έχουν αναφερθεί και αντιοξειδωτικές δράσεις (4).
Το αιθέριο έλαιο τεϊόδεντρου αναφέρεται στις ευρωπαϊκές φαρμακοποιίες, και προκύπτει από το φύλλωμα και τα κλαδιά (1).
5. Κλινικη αποτελεσματικότητα
Μία ανασκόπηση του 2006 (3) αναφέρει τα εξής:
- κλινική μελέτη έδειξε την αποτελεσματικότητα από το αιθέριο έλαιο τεϊόδεντρου (5%) στην αντιμετώπιση της ακμής
- το αιθέριο έλαιο τεϊόδεντρου ίσως μπορεί να διαδραματίσει ρόλο στην αντιμετώπιση της ουλίτιδας, και προκαταρκτικά στοιχεία δείχνουν ότι μειώνει τα επίπεδα αρκετών ενώσεων που σχετίζονται με την κακοσμία του στόματος.
- δύο μελέτες έχουν δείξει την αποτελεσματικότητα του για την εξάλειψη του ανθεκτικού στη μεθικιλλίνη χρυσίζοντα σταφυλόκοκκου (MRSA).
- Για πολλά χρόνια υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον για την δυνατότητα χρήσης του σε προϊόντα πλυσίματος χεριών για χρήση σε νοσοκομεία ή χώρους υγειονομικής περίθαλψης. Τα οφέλη συμπεριλαμβάνουν αντισηπτικές επιδράσεις και την αυξημένη συμμόρφωση με το πλύσιμο των χεριών.
Μια πρόσφατη μελέτη σε εθελοντές έδειξε ότι ένα διάλυμα με 5% αιθέριο έλαιο τεϊόδεντρου σε νερό είχε πολύ καλύτερη απόδοση από το μαλακό σαπούνι
- Έχουν δημοσιευτεί ορισμένες μελέτες περίπτωσης. Σε μία εξ'αυτών, μια γυναίκα που είχε κλινικά διαγνωστεί με βακτηριακή κολπίτιδα, αυτοθεραπευτήκε επιτυχώς μετά από μια πενταήμερη χρήση του.
Επίσης, αν και έχουν γίνει πολλά για την δυνατότητα της χρήσης του στην αντιμετώπιση της κολπικής καντιντίασης, δεν έχουν δημοσιευθεί ακόμα κλινικά δεδομένα.
- όσον αφορά τις μυκητιασικές λοιμώξεις, το αιθέριο έλαιο τεϊόδεντρου έχει αξιολογηθεί κλινικά για την αντιμετώπιση της ονυχομυκητίασης, της μυκητίασης στα πόδια (πόδι του αθλητή), της πιτυρίδας και της καντιντίασης στο στόμα.
ονυχομυκητίαση: 60% των ασθενών είχαν πλήρη ή μερική αναστροφή
μυκητίαση στα πόδια: μία μελέτη έδειξε μυκολογική ίαση και κλινική βελτίωση 30% και 65%, αντίστοιχα. Μία άλλη μελέτη κατέληξε στην σύσταση για χρήση 25% αιθέριο έλαιο τεϊόδεντρου, δεδομένου ότι συσχετίστηκε με λιγότερες ανεπιθύμητες ενέργειες ενώ ήταν εξίσου αποτελεσματικό με το 50%.
πιτυρίδα: σαμπουάν με 5% αιθέριο έλαιο τεϊόδεντρου έδειξε στατιστικά σημαντικές βελτιώσεις στην ήπια έως μέτρια πιτυρίδα
στοματοφαρυγγική καντιντίαση: το αιθέριο έλαιο τεϊόδεντρου αξιολογήθηκε ως στοματικό διάλυμα στη αντιμετώπιση της, και 2 διαφορετικές μελέτες έδειξαν ότι το 66% έως 70% των ασθενών ιάθηκαν ή βελτιώθηκαν.
6. Ασφάλεια και τοξικότητα (3)
Το σκεπτικό για τη συνεχή χρήση του βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην φαινομενικά ασφαλή χρήση του για σχεδόν 80 χρόνια.
Ανεκδοτολογικά στοιχεία κατά την διάρκεια αυτής της περιόδου υποδηλώνουν ότι η τοπική χρήση είναι ασφαλής και ότι οι ανεπιθύμητες ενέργειες είναι μικρές, αυτοπεριοριζόμενες και σπάνιες.
Τοξικότητα στην από του στόματος λήψη
Tο αιθέριο έλαιο τεϊόδεντρου μπορεί να είναι τοξικό σε περίπτωση κατάποσης, όπως αποδεικνύεται από περιπτώσεις δηλητηρίασης σε παιδιά και ενήλικες.
Σε όλες τις περιπτώσεις, οι ασθενείς ανταποκρίθηκαν στην υποστηρικτική φροντίδα και ανέκαμψαν χωρίς εμφανείς συνέπειες. Στη βιβλιογραφία δεν έχουν αναφερθεί θάνατοι.
Δερματική τοξικότητα
Το αιθέριο έλαιο τεϊόδεντρου μπορεί να προκαλέσει ερεθιστικές και αλλεργικές αντιδράσεις.
Δεδομένου ότι οι ερεθιστικές αντιδράσεις ίσως μπορούν συχνά να αποφεύγονται μέσω της χρήσης χαμηλότερων συγκεντρώσεων του, αυτό σημαίνει ότι χρειάζεται να αποθαρρύνουμε την χρήση αδιάλυτου ελαίου και να προάγουμε την χρήση προϊόντων που έχουν καλή σύνθεση.
Έχουν αναφερθεί αλλεργικές αντιδράσεις, και παρόλο που διάφορα συστατικά έχουν προταθεί ως υπεύθυνα, τα πιο οριστικά δεδομένα δείχνουν ότι οι αλλεργικές αντιδράσεις προκαλούνται κυρίως από ενώσεις οξείδωσης που εμφανίζονται λόγω παλιού ή ακατάλληλα αποθηκευμένου ελαίου.
Υπάρχει λίγη επιστημονική υποστήριξη για την υπόθεση ότι η 1,8-κινεόλη (ευκαλυπτόλη) είναι το κύριο ερεθιστικό στο αιθέριο έλαιο τεϊόδεντρου. Δεν παρατηρήθηκε ένδειξη ερεθισμού όταν πραγματοποιήθηκε τεστ αλλεργιας (patch test) σε ανθρώπους, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που προηγουμένως είχαν θετικές αντιδράσεις στο αιθέριο έλαιο τεϊόδεντρου.
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ
1. Review Molecules. 2017 Jan 1;22(1):70. doi: 10.3390/molecules22010070. Biological Activities of Essential Oils: From Plant Chemoecology to Traditional Healing Systems Javad Sharifi-Rad, Antoni Sureda, Gian Carlo Tenore, Maria Daglia, Mehdi Sharifi-Rad, Marco Valussi, Rosa Tundis, Marzieh Sharifi-Rad, Monica R Loizzo, Adedayo Oluwaseun Ademiluyi, Razieh Sharifi-Rad, Seyed Abdulmajid Ayatollahi, Marcello Iriti.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28045446/
2. Lett Appl Microbiol. 2009 Dec;49(6):806-8. doi: 10.1111/j.1472-765X.2009.02740.x. Epub 2009 Sep 18. In vitro antiviral activity of Melaleuca alternifolia essential oil A Garozzo, R Timpanaro, B Bisignano, P M Furneri, G Bisignano, A Castro
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19843207/
3. Review Clin Microbiol Rev. 2006 Jan;19(1):50-62. doi: 10.1128/CMR.19.1.50-62.2006. Melaleuca alternifolia (Tea Tree) oil: a review of antimicrobial and other medicinal properties C F Carson, K A Hammer, T V Riley
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16418522/
4. Molecules. 2020 Nov 25;25(23):5514. doi: 10.3390/molecules25235514. Essential Oil from Melaleuca leucadendra: Antimicrobial, Antikinetoplastid, Antiproliferative and Cytotoxic Assessment Lianet Monzote, Alexander M Scherbakov, Ramón Scull, Prabodh Satyal, Paul Cos, Andrey E Shchekotikhin, Lars Gille, William N Setzer
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33255562/
5. Biomed Res Int. 2018 May 6;2018:2396109. doi: 10.1155/2018/2396109. eCollection 2018. In Vitro Evaluation of Antioxidant and Antimicrobial Activities of Melaleuca alternifolia Essential Oil Xiaofeng Zhang, Yanjun Guo, Liying Guo, Hui Jiang, Qianhua Ji
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29854733/
6. PLoS One. 2019 Sep 16;14(9):e0219561. doi: 10.1371/journal.pone.0219561. eCollection 2019. Appraisal on the wound healing potential of Melaleuca alternifolia and Rosmarinus officinalis L. essential oil-loaded chitosan topical preparations Rola M Labib, Iriny M Ayoub, Haidy E Michel, Mina Mehanny, Verena Kamil, Meryl Hany, Mirette Magdy, Aya Moataz, Boula Maged, Ahmed Mohamed
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31525200/
7. Technical report Controlled pollination methods for Melaleuca alternifolia (Maiden & Betche) Cheel, 09 October 2006, Liliana Baskorowati
https://www.aciar.gov.au/publication/technical-publications/controlled-pollination-methods-melaleuca-alternifolia-maiden-betche-cheel
8. Molecules. 2018 Oct 9;23(10):2584. doi: 10.3390/molecules23102584. High Potency of Melaleuca alternifolia Essential Oil against Multi-Drug Resistant Gram-Negative Bacteria and Methicillin-Resistant Staphylococcus aureus Alessandra Oliva, Silvia Costantini, Massimiliano De Angelis, Stefania Garzoli, Mijat Božović, Maria Teresa Mascellino, Vincenzo Vullo, Rino Ragno
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30304862/
9. J Appl Microbiol. 2000 Jan;88(1):170-5. doi: 10.1046/j.1365-2672.2000.00943.x. The mode of antimicrobial action of the essential oil of Melaleuca alternifolia (tea tree oil) S D Cox, C M Mann, J L Markham, H C Bell, J E Gustafson, J R Warmington, S G Wyllie
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10735256/
