9/7/2021
Ενημέρωση : 12/8/2022
Ενημέρωση : 12/8/2022
ZERO WASTE
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ
1. Γιατί zero waste ;
2. Zero waste Ορισμός
3. Μπορούμε να παράγουμε ετήσια απορρίμματα που να χωρούν σε... ένα βάζο ;
4. Οι πέντε αρχές του zero waste
5. Zero Waste International Alliance
6. Zero Waste Europe
7. Zero Waste οικία
8. Διατροφή
9. Βεγγαλικά
10. Ανακύκλωση cd
11. Βιβλία
12. Καφέ κάδος
1. Γιατί zero waste ;
2. Zero waste Ορισμός
3. Μπορούμε να παράγουμε ετήσια απορρίμματα που να χωρούν σε... ένα βάζο ;
4. Οι πέντε αρχές του zero waste
5. Zero Waste International Alliance
6. Zero Waste Europe
7. Zero Waste οικία
8. Διατροφή
9. Βεγγαλικά
10. Ανακύκλωση cd
11. Βιβλία
12. Καφέ κάδος
1. Γιατί zero waste ;
Tα απορρίματα αποτελούν ένα τεράστιο πρόβλημα σε πολλά μέρη του κόσμου.
Oι χώροι υγειονομικής ταφής (ΧΥΤΑ):
- εκτός από του ότι αντιμετωπίζουν το σύμπτωμα και όχι το αίτιο,
- είναι επιβλαβείς για το περιβάλλον δεδομένου ότι απελευθερώνουν διοξείδιο του άνθρακα, μεθάνιο, υδρόθειο και άλλα επιβλαβή αέρια.
Επιπλέον, ενώσεις και συστατικά από τα απορρίματα που υπάρχουν στους ΧΥΤΑ εισέρχονται στα υπόγεια ύδατα, και μολύνουν τα χωράφια και το πόσιμο νερό.
Η ανακύκλωση παρόλο που βοηθάει σημαντικά, σε καμμία περίπτωση δεν αποτελεί λύση στο πρόβλημα.
Για την ακρίβεια, αποτελεί την τελευταία επιλογή στις βασικές αρχές του zero waste τρόπου ζωής.
2. Zero Waste Ορισμός
To 2004 υιοθετήθηκε ο πρώτος διεθνώς αποδεκτός ορισμός για τον zero waste τρόπο ζωής:
«Zero waste είναι η διατήρηση όλων των πόρων μέσω της υπεύθυνης:
- παραγωγής,
- κατανάλωσης,
- επαναχρησιμοποίησης, και
- ανάκτησης προϊόντων, συσκευασιών και υλικών.
Τα ανωτέρω θα γίνονται :
- χωρίς καύση, και
- χωρίς απορρίψεις στην γη, στο νερό ή στον αέρα που απειλούν το περιβάλλον ή την ανθρώπινη υγεία»
3. Μπορούμε να παράγουμε ετήσια απορρίμματα που να χωρούν σε... ένα βάζο ;
Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα άρθρα για τον zero waste τρόπος ζωής έχει γραφτεί από το National Geographic με έναν τίτλο που - αν μη τι άλλο - προσελκύει την προσοχή:
"Με ποιον τρόπο οι άνθρωποι παράγουν μόλις ένα βάζο απορριμμάτων ετησίως".
Ένα βάζο απορρίμματα ανά έτος..;;!!
Ποιος άνθρωπος δεν θα ήθελε να θέσει έναν παρόμοιο στόχο ;
Παγκοσμίως, παράγουμε τουλάχιστον 3,5 εκατομμύρια τόνους πλαστικών και άλλων στερεών αποβλήτων ανά ημέρα.
Το άρθρο του National Geographic είναι ιδιαίτερα μακροσκελές, και για αυτόν τον λόγο παραθέτω εκείνα τα σημεία που - κατά την γνώμη μου - είναι τα σημαντικότερα.
Υπάρχει ένας ολοένα αυξανόμενος αριθμός ανθρώπων που συμμετέχουν στο zero waste κίνημα, και προσπαθούν να χρησιμοποιούν όσο το δυνατόν λιγότερες πλαστικές συσκευασίες καθώς και πλαστικά μίας χρήσης, το οποίο τους επιτρέπει να εξοικονομούν πόρους (χρήματα και χρόνο) ώστε να βελτιώσουν την ποιότητα της ζωής τους, αλλά και το περιβάλλον.
Ορισμένες από τις πρακτικές που εφαρμόζουν είναι οι εξής:
- αγορά φρέσκων τροφίμων αντί για συσκευασμένων,
- αγορά χύμα προϊόντων (από τρόφιμα μέχρι και σαπούνια), ενώ ιδανικά φέρνουμε μαζί μας τα δικά μας δοχεία ή τις δικές μας συσκευασίες, έτσι ώστε να μην χρειαστεί να χρησιμοποιήσουμε αυτές που παρέχουν τα μαγαζιά (αυτό εξυπηρετεί τα μαγαζιά διότι εξοικονομούν χρήματα)
Όταν δεν υπάρχει η επιλογή του χύμα, τότε αφήνουμε την συσκευασία στο ταμείο του καταστήματος. Τα μαγαζιά μπορούν συχνά να επαναχρησιμοποιήσουν την συσκευασία ή να την ανακυκλώσουν. Επίσης, όταν τους αφήνουμε την συσκευασία στο ταμείο, τότε τους στέλνουμε ένα σαφέστατο και ξεκάθαρο μήνυμα: δεν θέλουμε τις περιττές συσκευασίες, το οποίο εκτός από το περιβαλλοντικό όφελος επιτρέπει στις εταιρείες να μειώσουν τις τιμές, δεδομένου ότι η εκάστοτε συσκευασία αυξάνει το τελικό κόστος του προϊόντος που καλούμαστε να πληρώσουμε.
- στη λαϊκή αγορά πηγαίνουμε με δικές μας χάρτινες σακούλες ή πάνινες τσάντες, και αρνούμαστε τις πλαστικές σακούλες που μας προσφέρουν
- φτιάχνουμε δικά μας προϊόντα, όπως καθαριστικά, αποσμητικά, οδοντόκρεμες, σαπούνια, σαμπουάν κ.ά.
- οργανώνουμε καλύτερα το σπίτι μας.
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στο άρθρο, η κατάλληλη προσθήκη ραφιών για αποθήκευση μαζικών αγορών (π.χ. δημητριακά, αλεύρι, όσπρια, ξηροί καρποί, αποξηραμένα φρούτα, χαρτί τουαλέτας, οδοντόβουρτσα, οδοντικό νήμα και άλλων προϊόντων) μάς επιτρέπει να ψωνίζουμε πιο αραιά μία φορά κάθε μήνα (ή ακόμα πιο αραιά), το οποίο σημαίνει λιγότερες μετακινήσεις από και προς τα μαγαζιά, άρα εξοικονόμηση χρόνου ή/και χρημάτων.
Επισης, στο άρθρο αναφέρονται και άλλες λύσεις, οι οποίες ήταν ιδιαίτερα συνηθισμένες πριν έρθει η εποχή των πλαστικών και των προϊόντων μιας χρήσης, όπως είναι π.χ. οι υφασμάτινες πετσέτες και τα μαντήλια, το ξύδι και το νερό για το καθάρισμα, γυάλινα ή ανοξείδωτα ή κεραμικά δοχεία και σκεύη, πάνινες τσάντες για αγορές από το μανάβικο και το παντοπωλείο.
Αυτές, και άλλες παρόμοιες λύσεις που εφαρμόζονταν στο παρελθόν, δεν παράγουν απορρίμματα και - μακροπρόθεσμα - είναι σαφώς φθηνότερες.
Το να καθαρίζουμε μία επιφάνεια στην κουζίνα, χρησιμοποιώντας πετσέτα αντί για μια χαρτοπετσέτα, δεν αποτελεί "ακραία" πράξη.
Επίσης, η κομποστοποίηση αποτελεί μία ιδιαίτερα σημαντική πρακτική.
Κατά βάρος, το 75 έως 80% όλων των σκουπιδιών ενός νοικοκυριού είναι οργανική ύλη που μπορεί να κομποστοποιηθεί και να μετατραπεί σε χώμα για τις γλάστρες ή τον κήπο.
(Εάν δεν έχετε γλάστρες ή κήπο, μπορείτε να τις δώσετε σε κάποιο άλλο μέλος της zero waste κοινότητας (zero waste Greece και zero waste Athens) ή σε κάποια αντίστοιχη δράση. Εάν δεν υπάρχει αντίστοιχη δράση στην περιοχή σας ή στον δήμο σας, θα μπορούσατε να την ξεκινήσετε εσείς. Κάντε σχετικές αναρτήσεις στις ομάδες του δήμου σας, ίσως εντοπίσετε και άλλους ανθρώπους με παρόμοιες ανησυχίες για υλοποίηση μίας δημοτικής δράσης κομποστοποίησης).
Συνεχίζοντας, μία χρήσιμη συμβουλή που αναφέρεται, είναι η εξής:
ρίξτε μια προσεκτική ματιά στον τρόπο ζωής σας.
Τί κάνετε μέσα σε σε μία τυπική ημέρα ή τυπική εβδομάδα ; Που εντοπίζετε σπατάλες ;
Εξαλείψτε τις, και θα έχετε βελτιώσει σημαντικά την ζωή σας και την υγεία του πλανήτη.
Η αλλαγή στον τρόπο ζωής μας αποτελεί ένα ταξίδι, το οποίο σημαίνει ότι δεν μπορεί να συμβεί από την μια μέρα στην άλλη.
Ωστόσο, σε αντίθεση με ότι πιστεύουν οι περισσότεροι άνθρωποι, το να μειώσουμε τα απορρίμματα μας, δεν απαιτεί πολύ κόπο, όπως φαίνεται και από τα προαναφερόμενες πρακτικές και βήματα.
Επίσης, υπάρχει μία ενεργή zero waste κοινότητα (δείτε τις 2 ομάδες που αναφέρθηκαν νωρίτερα) στην οποία ανταλλάσσονται ιδέες, σκέψεις, καθώς και υποστήριξη για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε τόσο από τις καθεαυτό αλλαγές όσο και από τις αντιστάσεις και αρνήσεις που εμφανίζουν ενίοτε οι αγαπημένοι μας άνθρωποι, οι οποίοι δεν κατανοούν την αναγκαιότητα αλλά και την επιτακτικότητα αυτής της αλλαγής στον τρόπο ζωής μας.
4. Οι βασικές αρχές του zero waste
Όπως αναφέρεται και σε ένα άρθρο από την ιστοσελίδα Yale Daily News με τίτλο "Zero waste κίνημα: Μια πιο προσεκτική ματιά", με κατάταξη από το περισσότερο σημαντικό προς το λιγότερο σημαντικό, οι πέντε αρχές του zero waste είναι οι εξής:
Άρνηση, Μείωση, Επαναχρησιμοποίηση, Κομποστοποίηση, και τέλος Ανακύκλωση
(Refuse, Reduce, Reuse, Compost, Recycle).
1. Άρνηση: αρνηθείτε να αγοράσετε προϊόντα με πολύ συσκευασία
2. Μείωση: μην αγοράζετε πράγματα που δεν χρειάζεστε πραγματικά. Επίσης, όταν κάνετε αγορές να έχετε μαζί σας δικές σας τσάντες ώστε να μην παίρνετε τις πλαστικές σακούλες που δίδονται από τα καταστήματα.
H "Άρνηση" και η "Μείωση" αποτελούν βασικούς πυλώνες του μινιμαλισμού.
3. Επαναχρησιμοποίηση: επαναχρησιμοποιήστε με εναλλακτικούς τρόπους τα φθαρμένα αντικείμενα (π.χ. τα cd και τα dvd), αγοράστε μεταχειρισμένα προϊόντα και αγαθά (π.χ. ρούχα) και μην αγοράζετε προϊόντα μίας χρήσης, αλλά επαναχρησιμοποιήσιμα (π.χ. αντικαταστήστε το πλαστικό μπουκάλι με ένα ελαφρύ zero waste παγούρι νερού).
Επίσης, εάν χαλάσει κάποια συσκευή σας, πριν αγοράσετε καινούργια, πρώτα ελέγξτε εάν μπορεί να επισκευαστεί.
Τις πλαστικές σακούλες που ήδη έχετε, χρησιμοποιήστε τις ξανά και ξανά.
4. Κομποστοποιήστε: μετατρέψτε τα οργανικά απορρίματα σε χώμα μέσω διαφόρων μεθόδων. Όπως είδαμε το 75 έως 80% όλων των σκουπιδιών ενός νοικοκυριού είναι οργανική ύλη που μπορεί να κομποστοποιηθεί.
Απευθυνθείτε στον δήμο σας για έναρξη ή διεύρηνηση δημοτικών δράσεων κομποστοποίησης.
5. Ανακύκλωση: επιλέξτε την ανακύκλωση, και όχι τον κάδο σκουπιδιών. Σίγουρα, χρειάζεται ενέργεια και πόροι για να υλοποιηθεί η ανακύκλωση, αλλά είναι σαφώς καλύτερο σε σύγκριση με το να τα στέλνουμε σε Χώρους Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων ή να τα απορρίπτουμε σε χώρους ανεξέλεγκτης απόρριψης.
Εδώ αξίζει να επισημανθεί ότι ο φορέας Zero Waste International Alliance έχει μία αναλυτικότερη ιεραρχία, η οποία αντί για 5 αρχές αναφέρει 7 αρχές.
5. Zero Waste International Alliance (ZWIA)
Ο φορέας Zero Waste International Alliance έχει συσταθεί :
- για να προάγει τις θετικές εναλλακτικές λύσεις για την υγειονομική ταφή και την αποτέφρωση, και
- για να ευαισθητοποιήσει και να ενημερώσει τις κοινότητες για τα οφέλη (κοινωνικά και οικονομικά) που προκύπτουν όταν τα απορρίμματα θα θεωρούνται πόροι μέσω των οποίων μπορούν να δημιουργηθούν τόσο ευκαιρίες απασχόλησης όσο και ευκαιρίες επιχειρηματικές.
Δυστυχώς στην ομάδα, στους affiliates, και στους οργανισμούς δεν υπάρχει ακόμα (16/7/2021) η ελληνική παρουσία. Εύχομαι αυτό να αλλάξει σύντομα.
Πιστοποιητικά
- αναφέρεται ότι το 2012, μετά από αιτήματα επιχειρήσεων o ZWIA δημιούργησε ένα πιστοποιητικό για επιχειρήσεις, το οποίο είναι ένα Πρόγραμμα Αναγνώρισης που επιβεβαιώνει ότι οι zero waste ισχυρισμοί αυτών των επιχειρήσεων έχουν επιτευχθεί.
- Ένα αντίστοιχο πρόγραμμα αναγνώρισης είναι το πιστοποιητικό για τις κοινότητες
Εκπαίδευση
Στην ενότητα της εκπαίδευσης υπάρχουν χρήσιμα εργαλεία και πληροφορίες για την ευκολότερη μετάβαση στον zero waste τρόπο ζωής, ενώ υπάρχουν και σχετικές πληροφορίες για τις επιχειρήσεις και τις κοινότητες.
6. Zero Waste Europe
Η Zero Waste Europe αναφέρει ότι "καθώς το πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής γίνεται ολοένα και πιο επιτακτικό [...] είναι σημαντικό να αναδείξουμε τα οφέλη που έχει ο zero waste τρόπου ζωής τόσο στο περιβάλλον όσο και στην κλιματική αλλαγή".
Παραθέτει τρεις πυλώνες :
- Zero Waste Πόλεις
- Zero Waste Επιχειρήσεις
- Zero Waste Τρόπος Ζωής
Ασχολείται με ένα ευρύ φάσμα δράσεων, και περιλαμβάνει μέλη από όλη την Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας και της Κύπρου.
Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά της Zero Waste Europe είναι η βιβλιοθήκη τους για την οποία αναφέρουν :
"είτε είστε υπεύθυνος λήψης αποφάσεων, επιχειρηματίας που αναζητά μελέτες για επιχειρηματικά zero waste μοντέλα, ακτιβιστής που αναζητά οδηγούς διαχωρισμού απορριμμάτων είτε είστε δημοσιογράφος που αναζητά τα γεγονότα σχετικά με τα οφέλη του zero waste - η βιβλιοθήκη μας είναι για εσάς".
Επίσης, παραθέτει σχετικούς συνδέσμους για εθελοντισμό ή εργασία, εδώ και εδώ.
7. Zero Waste οικία
Σίγουρα το "Εξοικονομώ Κατ’ Οίκον" είναι μία πολύ δυνατή επιλογή, αλλά θεωρώ ότι - μεσομακροπρόθεσμα - μία οικία που έχει σχεδιαστεί και χτιστεί (από την αρχή) σύμφωνα με την zero waste φιλοσοφία, είναι μακράν πιο φιλική για το περιβάλλον, σε σύγκριση με μία οικία που σχεδιάστηκε και δημιουργήθηκε πριν από δεκαετίες, και απλά προσπαθούμε να την βελτιώσουμε με διάφορες προσθήκες και τροποποιήσεις.
Όσον αφορά την zero waste οικία, στην παρούσα φάση έχω υπ'όψιν μου 2 επιλογές, οι οποίες κατά κανόνα είναι ιδιαίτερα οικονομικές, ενώ έχουν εξαιρετικά μικρό αποτύπωμα:
- tiny houses, και
- φυσική δόμηση (ορισμένες σχετικές σελίδες φαίνονται εδώ, εδώ και εδώ).
Προσωπικά, θα επιδιώξω έναν συνδυασμό αυτών των δύο επιλογών.
Σχετικά με την φυσική δόμηση, μία διευκρίνιση που μου χρειάζεται είναι εάν - εκτός από την επαρχία - μπορεί να υλοποιηθεί και σε πόλεις.
Επίσης, είναι σημαντικό εάν η φυσική δόμηση αφορά αποκλειστικά μονοκατοικίες ή εάν υπάρχει και η δυνατότητα για πολυκατοικία διότι με αυτόν τον τρόπο θα είναι ακόμα πιο εύκολη η διάδοση τους.
Επιπλέον, χρειάζεται να εξεταστούν και άλλα θέματα, όπως είναι η άδεια, η σχετική νομοθεσία, και εάν οι ασφαλιστικές εταιρείες προσφέρουν την κάλυψη για σεισμό, ενώ είμαι σίγουρος ότι υπάρχουν και άλλα σχετικά ζητήματα που στην παρούσα φάση αγνοώ.
Aπό ότι βλέπω, υπάρχουν και σχετικά σεμινάρια για όσους ανθρώπους επιθυμούν να εμβαθύνουν.
8. Διατροφή
Ένας από τους πιο απλούς, νόστιμους και θρεπτικούς τρόπους για να εισάγουμε το zero waste στην διατροφή μας είναι να τρώμε τα φρούτα με την φλούδα τους, συμπεριλαμβανομένου του ακτινιδίου.
Βέβαια, το σημαντικότερο βήμα είναι να αντικαταστήσουμε το κόκκινο κρέας με άλλες πηγές πρωτεΐνης, και σε δεύτερη φάση να αντικαταστήσουμε το ζωικό γάλα με τις φυτικές εναλλακτικές. Το κόκκινο κρέας δημιουργεί πολύ σημαντικά περιβαλλοντικά προβλήματα, ενώ παράλληλα αυξάνει τον κίνδυνο για 14 είδη καρκίνου.
9. Βεγγαλικά
Ο δήμος που διαμένω έκανε μία ανάρτηση για "θεαματικό σόου με εντυπωσιακά βεγγαλικά το Μεγάλο Σάββατο".
Τους έγραψα ένα μήνυμα ότι σε μία εποχή που η οικονομική ασφυξία συμβαίνει σε ολοένα περισσότερους ανθρώπους, θα ήταν καλύτερο να κάνουμε λίγη οικονομία ή, ακόμα καλύτερα, τα χρήματα που προορίζονταν για τα βεγγαλικά, να διατεθούν σε τρόφιμα για τους ανθρώπους που βρίσκονται σε ανάγκη.
Τα βεγγαλικά σε καμμία περίπτωση δεν αποτελούν zero waste πρακτική.
Επίσης, υπάρχουν και άλλα ζητήματα :
- επιβαρύνουν το περιβάλλον (απελευθερώνονται επιβλαβή σωματίδια και χημικές ουσίες, ατμοσφαιρική ρύπανση, μόλυνση νερού και εδάφους),
- βλάπτουν σοβαρά την υγεία των ζώων (ακοή, φόβος, ταχυκαρδία, ακόμα και θάνατο)
- βλάπτουν σοβαρά την υγεία των ανθρώπων (βαρηκοΐα, βλάβες στο αναπνευστικό, τραυματισμοί, εγκαύματα, ακρωτηριασμοί, ακόμα και θάνατοι)
- τρομάζουν τα παιδιά.
Ένα καλογραμμένο άρθρο που εξηγεί αναλυτικά τις επιπτώσεις των βεγγαλικών στο περιβάλλον, στα ζώα, και στους ανθρώπους εδώ.
Τί μπορούμε να κάνουμε ;
1. όταν προκύπτει σχετική συζήτηση, αναφέρουμε τον αντίλογο μας
2. ενημερώνουμε γραπτώς τον δήμο μας ότι είμαστε ενάντια στα σόου με βεγγαλικά, και τα χρήματα αυτά να τα διαθέσουν σε άλλες σημαντικές ανάγκες.
3. ξεκινάμε ψήφισμα (petition) έτσι ώστε να απαγορευτεί στους δήμους να διοργανώνουν σόου με βεγγαλικά, και - ιδανικά - να απαγορευτεί πλήρως η πώληση βεγγαλικών.
10. Ανακύκλωση cd
Δείτε την ανάρτηση ανακύκλωση cd, στην οποία επίσης αναφέρονται ιδέες για το τι μπορούμε να κάνουμε με τις εγκυκλοπαίδειες και τα παιδικά βιβλία.
11. Βιβλία
Βιβλία για τον zero waste τρόπο ζωής υπάρχουν στον σύνδεσμο "μινιμαλισμός βιβλία".
Όπως είδαμε νωρίτερα οι 5 βασικές αρχές είναι :
Άρνηση (Refuse), Μείωση (Reduce), Επαναχρησιμοποίηση (Reuse), Κομποστοποίηση (Compost), και τέλος Ανακύκλωση (Recycle).
Συνεπώς, ο μινιμαλισμός αποτελεί σημαντικό κομμάτι του zero waste.
Για παράδειγμα, "αρνούμαι" την επίπλαστη ανάγκη ότι χρειάζομαι 15 ζευγάρια παπούτσια και στην συνέχεια "μειώνω" τα παπούτσια μου σε 5 (ένα ζευγάρι για την θάλασσα, ένα για την καθημερινότητα, ένα για άθληση, ένα "καλό" και ένα "πολύ καλό"), και όταν κάποιο από αυτά φθαρεί, τότε το αντικαθιστώ με ένα καινούργιο, δεν χρειάζομαι να έχω πολλά ζευγάρια για να "φτιάχνω την ψυχολογία μου", το οποίο δημιούργησε τοξικές πεποιθήσεις όπως το "shopping therapy". Υπάρχουν άλλα πράγματα που φτιάχνουν την ψυχολογία μου και όλα είναι εμπειρίες ή δραστηριότητες, κανένα δεν βασίζεται στην αγορά υλικών αγαθών.
Δείτε και την ανάρτηση "μινιμαλισμός βιβλία".
12. Καφέ κάδος
Πρόσφατα, είδα απέναντι από το πατρικό σπίτι μου έναν καφέ κάδο, και παρόλο που το θεώρησα σημαντικό θετικό βήμα, αμέσως συνειδητοποίησα ότι, πέρα από μία γενική εικόνα, δεν γνώριζα με σιγουριά τι ακριβώς συλλέγει ο καφέ κάδος.
Για αυτόν τον λόγο σκέφτηκα να αφιερώσω λίγο χρόνο για να τα βάλω σε μία σειρά, και τα σχετικά ευρήματα φαίνονται στην ανάρτηση "καφέ κάδος".
Tα απορρίματα αποτελούν ένα τεράστιο πρόβλημα σε πολλά μέρη του κόσμου.
Oι χώροι υγειονομικής ταφής (ΧΥΤΑ):
- εκτός από του ότι αντιμετωπίζουν το σύμπτωμα και όχι το αίτιο,
- είναι επιβλαβείς για το περιβάλλον δεδομένου ότι απελευθερώνουν διοξείδιο του άνθρακα, μεθάνιο, υδρόθειο και άλλα επιβλαβή αέρια.
Επιπλέον, ενώσεις και συστατικά από τα απορρίματα που υπάρχουν στους ΧΥΤΑ εισέρχονται στα υπόγεια ύδατα, και μολύνουν τα χωράφια και το πόσιμο νερό.
Η ανακύκλωση παρόλο που βοηθάει σημαντικά, σε καμμία περίπτωση δεν αποτελεί λύση στο πρόβλημα.
Για την ακρίβεια, αποτελεί την τελευταία επιλογή στις βασικές αρχές του zero waste τρόπου ζωής.
2. Zero Waste Ορισμός
To 2004 υιοθετήθηκε ο πρώτος διεθνώς αποδεκτός ορισμός για τον zero waste τρόπο ζωής:
«Zero waste είναι η διατήρηση όλων των πόρων μέσω της υπεύθυνης:
- παραγωγής,
- κατανάλωσης,
- επαναχρησιμοποίησης, και
- ανάκτησης προϊόντων, συσκευασιών και υλικών.
Τα ανωτέρω θα γίνονται :
- χωρίς καύση, και
- χωρίς απορρίψεις στην γη, στο νερό ή στον αέρα που απειλούν το περιβάλλον ή την ανθρώπινη υγεία»
3. Μπορούμε να παράγουμε ετήσια απορρίμματα που να χωρούν σε... ένα βάζο ;
Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα άρθρα για τον zero waste τρόπος ζωής έχει γραφτεί από το National Geographic με έναν τίτλο που - αν μη τι άλλο - προσελκύει την προσοχή:
"Με ποιον τρόπο οι άνθρωποι παράγουν μόλις ένα βάζο απορριμμάτων ετησίως".
Ένα βάζο απορρίμματα ανά έτος..;;!!
Ποιος άνθρωπος δεν θα ήθελε να θέσει έναν παρόμοιο στόχο ;
Παγκοσμίως, παράγουμε τουλάχιστον 3,5 εκατομμύρια τόνους πλαστικών και άλλων στερεών αποβλήτων ανά ημέρα.
Το άρθρο του National Geographic είναι ιδιαίτερα μακροσκελές, και για αυτόν τον λόγο παραθέτω εκείνα τα σημεία που - κατά την γνώμη μου - είναι τα σημαντικότερα.
Υπάρχει ένας ολοένα αυξανόμενος αριθμός ανθρώπων που συμμετέχουν στο zero waste κίνημα, και προσπαθούν να χρησιμοποιούν όσο το δυνατόν λιγότερες πλαστικές συσκευασίες καθώς και πλαστικά μίας χρήσης, το οποίο τους επιτρέπει να εξοικονομούν πόρους (χρήματα και χρόνο) ώστε να βελτιώσουν την ποιότητα της ζωής τους, αλλά και το περιβάλλον.
Ορισμένες από τις πρακτικές που εφαρμόζουν είναι οι εξής:
- αγορά φρέσκων τροφίμων αντί για συσκευασμένων,
- αγορά χύμα προϊόντων (από τρόφιμα μέχρι και σαπούνια), ενώ ιδανικά φέρνουμε μαζί μας τα δικά μας δοχεία ή τις δικές μας συσκευασίες, έτσι ώστε να μην χρειαστεί να χρησιμοποιήσουμε αυτές που παρέχουν τα μαγαζιά (αυτό εξυπηρετεί τα μαγαζιά διότι εξοικονομούν χρήματα)
Όταν δεν υπάρχει η επιλογή του χύμα, τότε αφήνουμε την συσκευασία στο ταμείο του καταστήματος. Τα μαγαζιά μπορούν συχνά να επαναχρησιμοποιήσουν την συσκευασία ή να την ανακυκλώσουν. Επίσης, όταν τους αφήνουμε την συσκευασία στο ταμείο, τότε τους στέλνουμε ένα σαφέστατο και ξεκάθαρο μήνυμα: δεν θέλουμε τις περιττές συσκευασίες, το οποίο εκτός από το περιβαλλοντικό όφελος επιτρέπει στις εταιρείες να μειώσουν τις τιμές, δεδομένου ότι η εκάστοτε συσκευασία αυξάνει το τελικό κόστος του προϊόντος που καλούμαστε να πληρώσουμε.
- στη λαϊκή αγορά πηγαίνουμε με δικές μας χάρτινες σακούλες ή πάνινες τσάντες, και αρνούμαστε τις πλαστικές σακούλες που μας προσφέρουν
- φτιάχνουμε δικά μας προϊόντα, όπως καθαριστικά, αποσμητικά, οδοντόκρεμες, σαπούνια, σαμπουάν κ.ά.
- οργανώνουμε καλύτερα το σπίτι μας.
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στο άρθρο, η κατάλληλη προσθήκη ραφιών για αποθήκευση μαζικών αγορών (π.χ. δημητριακά, αλεύρι, όσπρια, ξηροί καρποί, αποξηραμένα φρούτα, χαρτί τουαλέτας, οδοντόβουρτσα, οδοντικό νήμα και άλλων προϊόντων) μάς επιτρέπει να ψωνίζουμε πιο αραιά μία φορά κάθε μήνα (ή ακόμα πιο αραιά), το οποίο σημαίνει λιγότερες μετακινήσεις από και προς τα μαγαζιά, άρα εξοικονόμηση χρόνου ή/και χρημάτων.
Επισης, στο άρθρο αναφέρονται και άλλες λύσεις, οι οποίες ήταν ιδιαίτερα συνηθισμένες πριν έρθει η εποχή των πλαστικών και των προϊόντων μιας χρήσης, όπως είναι π.χ. οι υφασμάτινες πετσέτες και τα μαντήλια, το ξύδι και το νερό για το καθάρισμα, γυάλινα ή ανοξείδωτα ή κεραμικά δοχεία και σκεύη, πάνινες τσάντες για αγορές από το μανάβικο και το παντοπωλείο.
Αυτές, και άλλες παρόμοιες λύσεις που εφαρμόζονταν στο παρελθόν, δεν παράγουν απορρίμματα και - μακροπρόθεσμα - είναι σαφώς φθηνότερες.
Το να καθαρίζουμε μία επιφάνεια στην κουζίνα, χρησιμοποιώντας πετσέτα αντί για μια χαρτοπετσέτα, δεν αποτελεί "ακραία" πράξη.
Επίσης, η κομποστοποίηση αποτελεί μία ιδιαίτερα σημαντική πρακτική.
Κατά βάρος, το 75 έως 80% όλων των σκουπιδιών ενός νοικοκυριού είναι οργανική ύλη που μπορεί να κομποστοποιηθεί και να μετατραπεί σε χώμα για τις γλάστρες ή τον κήπο.
(Εάν δεν έχετε γλάστρες ή κήπο, μπορείτε να τις δώσετε σε κάποιο άλλο μέλος της zero waste κοινότητας (zero waste Greece και zero waste Athens) ή σε κάποια αντίστοιχη δράση. Εάν δεν υπάρχει αντίστοιχη δράση στην περιοχή σας ή στον δήμο σας, θα μπορούσατε να την ξεκινήσετε εσείς. Κάντε σχετικές αναρτήσεις στις ομάδες του δήμου σας, ίσως εντοπίσετε και άλλους ανθρώπους με παρόμοιες ανησυχίες για υλοποίηση μίας δημοτικής δράσης κομποστοποίησης).
Συνεχίζοντας, μία χρήσιμη συμβουλή που αναφέρεται, είναι η εξής:
ρίξτε μια προσεκτική ματιά στον τρόπο ζωής σας.
Τί κάνετε μέσα σε σε μία τυπική ημέρα ή τυπική εβδομάδα ; Που εντοπίζετε σπατάλες ;
Εξαλείψτε τις, και θα έχετε βελτιώσει σημαντικά την ζωή σας και την υγεία του πλανήτη.
Η αλλαγή στον τρόπο ζωής μας αποτελεί ένα ταξίδι, το οποίο σημαίνει ότι δεν μπορεί να συμβεί από την μια μέρα στην άλλη.
Ωστόσο, σε αντίθεση με ότι πιστεύουν οι περισσότεροι άνθρωποι, το να μειώσουμε τα απορρίμματα μας, δεν απαιτεί πολύ κόπο, όπως φαίνεται και από τα προαναφερόμενες πρακτικές και βήματα.
Επίσης, υπάρχει μία ενεργή zero waste κοινότητα (δείτε τις 2 ομάδες που αναφέρθηκαν νωρίτερα) στην οποία ανταλλάσσονται ιδέες, σκέψεις, καθώς και υποστήριξη για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε τόσο από τις καθεαυτό αλλαγές όσο και από τις αντιστάσεις και αρνήσεις που εμφανίζουν ενίοτε οι αγαπημένοι μας άνθρωποι, οι οποίοι δεν κατανοούν την αναγκαιότητα αλλά και την επιτακτικότητα αυτής της αλλαγής στον τρόπο ζωής μας.
4. Οι βασικές αρχές του zero waste
Όπως αναφέρεται και σε ένα άρθρο από την ιστοσελίδα Yale Daily News με τίτλο "Zero waste κίνημα: Μια πιο προσεκτική ματιά", με κατάταξη από το περισσότερο σημαντικό προς το λιγότερο σημαντικό, οι πέντε αρχές του zero waste είναι οι εξής:
Άρνηση, Μείωση, Επαναχρησιμοποίηση, Κομποστοποίηση, και τέλος Ανακύκλωση
(Refuse, Reduce, Reuse, Compost, Recycle).
1. Άρνηση: αρνηθείτε να αγοράσετε προϊόντα με πολύ συσκευασία
2. Μείωση: μην αγοράζετε πράγματα που δεν χρειάζεστε πραγματικά. Επίσης, όταν κάνετε αγορές να έχετε μαζί σας δικές σας τσάντες ώστε να μην παίρνετε τις πλαστικές σακούλες που δίδονται από τα καταστήματα.
H "Άρνηση" και η "Μείωση" αποτελούν βασικούς πυλώνες του μινιμαλισμού.
3. Επαναχρησιμοποίηση: επαναχρησιμοποιήστε με εναλλακτικούς τρόπους τα φθαρμένα αντικείμενα (π.χ. τα cd και τα dvd), αγοράστε μεταχειρισμένα προϊόντα και αγαθά (π.χ. ρούχα) και μην αγοράζετε προϊόντα μίας χρήσης, αλλά επαναχρησιμοποιήσιμα (π.χ. αντικαταστήστε το πλαστικό μπουκάλι με ένα ελαφρύ zero waste παγούρι νερού).
Επίσης, εάν χαλάσει κάποια συσκευή σας, πριν αγοράσετε καινούργια, πρώτα ελέγξτε εάν μπορεί να επισκευαστεί.
Τις πλαστικές σακούλες που ήδη έχετε, χρησιμοποιήστε τις ξανά και ξανά.
4. Κομποστοποιήστε: μετατρέψτε τα οργανικά απορρίματα σε χώμα μέσω διαφόρων μεθόδων. Όπως είδαμε το 75 έως 80% όλων των σκουπιδιών ενός νοικοκυριού είναι οργανική ύλη που μπορεί να κομποστοποιηθεί.
Απευθυνθείτε στον δήμο σας για έναρξη ή διεύρηνηση δημοτικών δράσεων κομποστοποίησης.
5. Ανακύκλωση: επιλέξτε την ανακύκλωση, και όχι τον κάδο σκουπιδιών. Σίγουρα, χρειάζεται ενέργεια και πόροι για να υλοποιηθεί η ανακύκλωση, αλλά είναι σαφώς καλύτερο σε σύγκριση με το να τα στέλνουμε σε Χώρους Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων ή να τα απορρίπτουμε σε χώρους ανεξέλεγκτης απόρριψης.
Εδώ αξίζει να επισημανθεί ότι ο φορέας Zero Waste International Alliance έχει μία αναλυτικότερη ιεραρχία, η οποία αντί για 5 αρχές αναφέρει 7 αρχές.
5. Zero Waste International Alliance (ZWIA)
Ο φορέας Zero Waste International Alliance έχει συσταθεί :
- για να προάγει τις θετικές εναλλακτικές λύσεις για την υγειονομική ταφή και την αποτέφρωση, και
- για να ευαισθητοποιήσει και να ενημερώσει τις κοινότητες για τα οφέλη (κοινωνικά και οικονομικά) που προκύπτουν όταν τα απορρίμματα θα θεωρούνται πόροι μέσω των οποίων μπορούν να δημιουργηθούν τόσο ευκαιρίες απασχόλησης όσο και ευκαιρίες επιχειρηματικές.
Δυστυχώς στην ομάδα, στους affiliates, και στους οργανισμούς δεν υπάρχει ακόμα (16/7/2021) η ελληνική παρουσία. Εύχομαι αυτό να αλλάξει σύντομα.
Πιστοποιητικά
- αναφέρεται ότι το 2012, μετά από αιτήματα επιχειρήσεων o ZWIA δημιούργησε ένα πιστοποιητικό για επιχειρήσεις, το οποίο είναι ένα Πρόγραμμα Αναγνώρισης που επιβεβαιώνει ότι οι zero waste ισχυρισμοί αυτών των επιχειρήσεων έχουν επιτευχθεί.
- Ένα αντίστοιχο πρόγραμμα αναγνώρισης είναι το πιστοποιητικό για τις κοινότητες
Εκπαίδευση
Στην ενότητα της εκπαίδευσης υπάρχουν χρήσιμα εργαλεία και πληροφορίες για την ευκολότερη μετάβαση στον zero waste τρόπο ζωής, ενώ υπάρχουν και σχετικές πληροφορίες για τις επιχειρήσεις και τις κοινότητες.
6. Zero Waste Europe
Η Zero Waste Europe αναφέρει ότι "καθώς το πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής γίνεται ολοένα και πιο επιτακτικό [...] είναι σημαντικό να αναδείξουμε τα οφέλη που έχει ο zero waste τρόπου ζωής τόσο στο περιβάλλον όσο και στην κλιματική αλλαγή".
Παραθέτει τρεις πυλώνες :
- Zero Waste Πόλεις
- Zero Waste Επιχειρήσεις
- Zero Waste Τρόπος Ζωής
Ασχολείται με ένα ευρύ φάσμα δράσεων, και περιλαμβάνει μέλη από όλη την Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας και της Κύπρου.
Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά της Zero Waste Europe είναι η βιβλιοθήκη τους για την οποία αναφέρουν :
"είτε είστε υπεύθυνος λήψης αποφάσεων, επιχειρηματίας που αναζητά μελέτες για επιχειρηματικά zero waste μοντέλα, ακτιβιστής που αναζητά οδηγούς διαχωρισμού απορριμμάτων είτε είστε δημοσιογράφος που αναζητά τα γεγονότα σχετικά με τα οφέλη του zero waste - η βιβλιοθήκη μας είναι για εσάς".
Επίσης, παραθέτει σχετικούς συνδέσμους για εθελοντισμό ή εργασία, εδώ και εδώ.
7. Zero Waste οικία
Σίγουρα το "Εξοικονομώ Κατ’ Οίκον" είναι μία πολύ δυνατή επιλογή, αλλά θεωρώ ότι - μεσομακροπρόθεσμα - μία οικία που έχει σχεδιαστεί και χτιστεί (από την αρχή) σύμφωνα με την zero waste φιλοσοφία, είναι μακράν πιο φιλική για το περιβάλλον, σε σύγκριση με μία οικία που σχεδιάστηκε και δημιουργήθηκε πριν από δεκαετίες, και απλά προσπαθούμε να την βελτιώσουμε με διάφορες προσθήκες και τροποποιήσεις.
Όσον αφορά την zero waste οικία, στην παρούσα φάση έχω υπ'όψιν μου 2 επιλογές, οι οποίες κατά κανόνα είναι ιδιαίτερα οικονομικές, ενώ έχουν εξαιρετικά μικρό αποτύπωμα:
- tiny houses, και
- φυσική δόμηση (ορισμένες σχετικές σελίδες φαίνονται εδώ, εδώ και εδώ).
Προσωπικά, θα επιδιώξω έναν συνδυασμό αυτών των δύο επιλογών.
Σχετικά με την φυσική δόμηση, μία διευκρίνιση που μου χρειάζεται είναι εάν - εκτός από την επαρχία - μπορεί να υλοποιηθεί και σε πόλεις.
Επίσης, είναι σημαντικό εάν η φυσική δόμηση αφορά αποκλειστικά μονοκατοικίες ή εάν υπάρχει και η δυνατότητα για πολυκατοικία διότι με αυτόν τον τρόπο θα είναι ακόμα πιο εύκολη η διάδοση τους.
Επιπλέον, χρειάζεται να εξεταστούν και άλλα θέματα, όπως είναι η άδεια, η σχετική νομοθεσία, και εάν οι ασφαλιστικές εταιρείες προσφέρουν την κάλυψη για σεισμό, ενώ είμαι σίγουρος ότι υπάρχουν και άλλα σχετικά ζητήματα που στην παρούσα φάση αγνοώ.
Aπό ότι βλέπω, υπάρχουν και σχετικά σεμινάρια για όσους ανθρώπους επιθυμούν να εμβαθύνουν.
8. Διατροφή
Ένας από τους πιο απλούς, νόστιμους και θρεπτικούς τρόπους για να εισάγουμε το zero waste στην διατροφή μας είναι να τρώμε τα φρούτα με την φλούδα τους, συμπεριλαμβανομένου του ακτινιδίου.
Βέβαια, το σημαντικότερο βήμα είναι να αντικαταστήσουμε το κόκκινο κρέας με άλλες πηγές πρωτεΐνης, και σε δεύτερη φάση να αντικαταστήσουμε το ζωικό γάλα με τις φυτικές εναλλακτικές. Το κόκκινο κρέας δημιουργεί πολύ σημαντικά περιβαλλοντικά προβλήματα, ενώ παράλληλα αυξάνει τον κίνδυνο για 14 είδη καρκίνου.
9. Βεγγαλικά
Ο δήμος που διαμένω έκανε μία ανάρτηση για "θεαματικό σόου με εντυπωσιακά βεγγαλικά το Μεγάλο Σάββατο".
Τους έγραψα ένα μήνυμα ότι σε μία εποχή που η οικονομική ασφυξία συμβαίνει σε ολοένα περισσότερους ανθρώπους, θα ήταν καλύτερο να κάνουμε λίγη οικονομία ή, ακόμα καλύτερα, τα χρήματα που προορίζονταν για τα βεγγαλικά, να διατεθούν σε τρόφιμα για τους ανθρώπους που βρίσκονται σε ανάγκη.
Τα βεγγαλικά σε καμμία περίπτωση δεν αποτελούν zero waste πρακτική.
Επίσης, υπάρχουν και άλλα ζητήματα :
- επιβαρύνουν το περιβάλλον (απελευθερώνονται επιβλαβή σωματίδια και χημικές ουσίες, ατμοσφαιρική ρύπανση, μόλυνση νερού και εδάφους),
- βλάπτουν σοβαρά την υγεία των ζώων (ακοή, φόβος, ταχυκαρδία, ακόμα και θάνατο)
- βλάπτουν σοβαρά την υγεία των ανθρώπων (βαρηκοΐα, βλάβες στο αναπνευστικό, τραυματισμοί, εγκαύματα, ακρωτηριασμοί, ακόμα και θάνατοι)
- τρομάζουν τα παιδιά.
Ένα καλογραμμένο άρθρο που εξηγεί αναλυτικά τις επιπτώσεις των βεγγαλικών στο περιβάλλον, στα ζώα, και στους ανθρώπους εδώ.
Τί μπορούμε να κάνουμε ;
1. όταν προκύπτει σχετική συζήτηση, αναφέρουμε τον αντίλογο μας
2. ενημερώνουμε γραπτώς τον δήμο μας ότι είμαστε ενάντια στα σόου με βεγγαλικά, και τα χρήματα αυτά να τα διαθέσουν σε άλλες σημαντικές ανάγκες.
3. ξεκινάμε ψήφισμα (petition) έτσι ώστε να απαγορευτεί στους δήμους να διοργανώνουν σόου με βεγγαλικά, και - ιδανικά - να απαγορευτεί πλήρως η πώληση βεγγαλικών.
10. Ανακύκλωση cd
Δείτε την ανάρτηση ανακύκλωση cd, στην οποία επίσης αναφέρονται ιδέες για το τι μπορούμε να κάνουμε με τις εγκυκλοπαίδειες και τα παιδικά βιβλία.
11. Βιβλία
Βιβλία για τον zero waste τρόπο ζωής υπάρχουν στον σύνδεσμο "μινιμαλισμός βιβλία".
Όπως είδαμε νωρίτερα οι 5 βασικές αρχές είναι :
Άρνηση (Refuse), Μείωση (Reduce), Επαναχρησιμοποίηση (Reuse), Κομποστοποίηση (Compost), και τέλος Ανακύκλωση (Recycle).
Συνεπώς, ο μινιμαλισμός αποτελεί σημαντικό κομμάτι του zero waste.
Για παράδειγμα, "αρνούμαι" την επίπλαστη ανάγκη ότι χρειάζομαι 15 ζευγάρια παπούτσια και στην συνέχεια "μειώνω" τα παπούτσια μου σε 5 (ένα ζευγάρι για την θάλασσα, ένα για την καθημερινότητα, ένα για άθληση, ένα "καλό" και ένα "πολύ καλό"), και όταν κάποιο από αυτά φθαρεί, τότε το αντικαθιστώ με ένα καινούργιο, δεν χρειάζομαι να έχω πολλά ζευγάρια για να "φτιάχνω την ψυχολογία μου", το οποίο δημιούργησε τοξικές πεποιθήσεις όπως το "shopping therapy". Υπάρχουν άλλα πράγματα που φτιάχνουν την ψυχολογία μου και όλα είναι εμπειρίες ή δραστηριότητες, κανένα δεν βασίζεται στην αγορά υλικών αγαθών.
Δείτε και την ανάρτηση "μινιμαλισμός βιβλία".
12. Καφέ κάδος
Πρόσφατα, είδα απέναντι από το πατρικό σπίτι μου έναν καφέ κάδο, και παρόλο που το θεώρησα σημαντικό θετικό βήμα, αμέσως συνειδητοποίησα ότι, πέρα από μία γενική εικόνα, δεν γνώριζα με σιγουριά τι ακριβώς συλλέγει ο καφέ κάδος.
Για αυτόν τον λόγο σκέφτηκα να αφιερώσω λίγο χρόνο για να τα βάλω σε μία σειρά, και τα σχετικά ευρήματα φαίνονται στην ανάρτηση "καφέ κάδος".
