19/7/2023
ΥΔΡΑΡΓΥΡΟΣ ΨΑΡΙΑ
|
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ
1. ΥΔΡΑΡΓΥΡΟΣ - νευρολογικός και κινητικός αντίκτυπος - υδράργυρος και διατροφή: - υδάτινα οικοσυστήματα: - βιομεγέθυνση - βιοσυσσώρευση: - υδράργυρος σε ψάρια: κύρια πηγή πρόσληψης μεθυλυδραργύρου 2. ΣΥΝΟΨΗ Παραπομπές |
ΥΔΡΑΡΓΥΡΟΣ ΨΑΡΙΑ
|
Ο ρόλος της διατροφής στον τομέα των χρόνιων παθήσεων είναι συναρπαστικός και έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον με αποτέλεσμα να προσελκύσει την προσοχή πολλών επιστημονικών ομάδων.
Οι προστατευτικοί και οι επιβλαβείς παράγοντες μπορούν να δράσουν με σωρευτικές, συνεργιστικές ή ανταγωνιστικές επιδράσεις για μεγάλο χρονικό διάστημα, για μεγάλο χρονικό διάστημα πριν από την κλινική έναρξη της νόσου.
ΥΔΡΑΡΓΥΡΟΣ
νευρολογικός και κινητικός αντίκτυπος
Ο υδράργυρος προκαλεί μεγάλη ανησυχία στο κοινό λόγω της εξαιρετικής τοξικότητάς του (7), ιδίως όταν μπορεί να είναι τοξικός ακόμα και σε χαμηλά επίπεδα (8). Για την ακρίβεια, θεωρείται το πιο τοξικό βαρύ μέταλλο (9).
Ο υδράργυρος μπορεί να προκαλέσει οξειδωτικό στρες (10) και μεταξύ του μικρού αριθμού περιβαλλοντικών χημικών ουσιών που είναι γνωστό ότι προκαλούν νευροτοξικότητα, ο υδράργυρος έχει μια ενδιαφέρουσα, αν όχι δραματική ιστορία, η οποία ακόμα ξεδιπλώνεται (11).
Ο υδράργυρος μπορεί να εισέλθει και να παραμείνει σε ορισμένους ιστούς για μεγαλύτερες χρονικές περιόδους, καθώς ο χρόνος ημιζωής της απέκκρισης παρατείνεται. Ένα από τα κύρια όργανα-στόχους που προκαλούν ανησυχία είναι το κεντρικό νευρικό σύστημα (12).
Είναι ευρέως αποδεκτό ότι ο υδράργυρος διαταράσσει την ανάπτυξη του εγκεφάλου και προκαλεί κινητικές αναπηρίες (13), ενώ έχει βρεθεί ότι είναι αιτιολογικός παράγοντας διαφόρων ειδών διαταραχών, συμπεριλαμβανομένων των νευρολογικών και των κινητικών (14). Η τοξικότητα του υδραργύρου και η εμπλοκή του στη νευρολογική δυσλειτουργία έχουν αποδειχθεί από δύο επιδημίες.
Επίσης, υψηλά επίπεδα από υδράργυρο βρίσκονται σε νεκροψίες ανθρώπων που έπασχαν από νευροεκφυλιστικές ασθένειες (15). Μία ακόμα μελέτη με δεδομένα από νεκροψίες προσθέτει στο σύνολο των αποδεικτικών στοιχείων που υποστηρίζουν ότι ο ο υδράργυρος διαδραματίζει ρόλο στη νόσο Πάρκινσον (21).
Ο υδράργυρος εισέρχεται επιλεκτικά σε ορισμένους ανθρώπινους νευρώνες (16), προκαλεί νευροσυμπεριφορικές επιδράσεις (17). Επίσης, ο τρόμος είναι ένα κλασικό σύμπτωμα μεταξύ των ανθρώπων με δηλητηρίαση από υδράργυρο. Η πάθηση "υδραργυρικός τρόμος" [Tremor Mercurialis] είναι γνωστή από την αρχαιότητα (18).
Κλείνοντας, ο υδράργυρος μπορεί να περάσει μέσα από τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό, προκαλώντας σοβαρή βλάβη στο κεντρικό νευρικό σύστημα (19), καθώς και σε νευρωνικό εκφυλισμό (20).
υδράργυρος και διατροφή:
Υπάρχει αυξανόμενη ανησυχία για την πρόσληψη υδραργύρου μέσω της διατροφής διότι αποτελεί την σημαντικότερη πηγή έκθεσης σε αυτό το τοξικό μέταλλο (34). Οι συγκεντρώσεις υδραργύρου στον αέρα και στο νερό είναι εξαιρετικά χαμηλές και επομένως δεν αποτελούν σημαντική πηγή έκθεσης στον υδράργυρο στον άνθρωπο. Αντίθετα, οι άνθρωποι γενικά εκτίθενται στον υδράργυρο μέσω της διατροφής (35). Η έκθεση στον υδράργυρο μέσω της διατροφής αποτελεί σημαντική απειλή για την υγεία (36).
υδάτινα οικοσυστήματα:
Σίγουρα, ο υδράργυρος στο νερό μπορεί να αποτελέσει πηγή έκθεσης στον υδράργυρο, αλλά κύρια ανησυχία είναι ο βιομετασχηματισμός του υδραργύρου στο υδάτινο περιβάλλον (37), επηρεάζοντας το υδάτινο οικοσύστημα και την θαλάσσια τροφική αλυσίδα (23). Ο υδράργυρος βιοσυσσωρεύεται στην τροφική αλυσίδα (38), με αποτέλεσμα οι ωκεανοί, τα ποτάμια και άλλα υδάτινα σώματα είναι δυναμικές δεξαμενές υδραργύρου (37).
Ίχνη υδραργύρου υπάρχουν σε όλα τα τρόφιμα.
Ωστόσο, οι συγκεντρώσεις είναι αρκετά χαμηλές στα φρούτα και στα λαχανικά επειδή η πρόσληψη υδραργύρου από τα φυτά από το έδαφος είναι χαμηλή.
Αντίθετα, μελέτες που έχουν διεξαχθεί παγκοσμίως, έχουν δείξει ότι τα ψάρια είναι η κύρια πηγή διατροφικής πρόσληψης υδραργύρου για τον μέσο πληθυσμό (35).
Ως εκ τούτου, ο κίνδυνος από την κατανάλωση ψαριών εξακολουθεί να αποτελεί σοβαρή ανησυχία (39).
βιομεγέθυνση - βιοσυσσώρευση:
Ο ανόργανος υδράργυρος βρίσκεται σε υψηλές συγκεντρώσεις σε υδάτινα περιβάλλοντα (31), όπου μετατρέπεται σε «μεθυλυδράργυρο». Αυτός ο μετασχηματισμός κάνει τον υδράργυρο πιο επιρρεπή στην βιομεγέθυνση στις τροφικές αλυσίδες (14).
Ο μεθυλυδράργυρος, προκαλεί ανησυχία επειδή είναι η πιο τοξική μορφή του υδράργυρου, και βιοσυσσωρεύεται και βιομεγεθύνεται μέσω της κατανάλωσης ψαριών (40-42).
Ο μεθυλυδράργυρος, η κυρίαρχη μορφή υδραργύρου στα ψάρια, διαχέεται γρήγορα και να συνδέεται στενά με τις πρωτεΐνες του ψαριού (35). Η μέση αναλογία υδραργύρου στην μορφή του μεθυλυδράργυρου αυξάνεται από 10% στο νερό, σε 15% στο φυτοπλαγκτόν, και >95% στα ψάρια (43)
ψάρια: κύρια πηγή πρόσληψης μεθυλυδραργύρου
Τα ψάρια και τα θαλασσινά παρέχουν ωμέγα-3 λιπαρά οξέα. Ωστόσο, αποτελούν επίσης την κύρια πηγή πρόσληψης μεθυλυδραργύρου στον άνθρωπο (44)
Ζητήματα που σχετίζονται με την έκθεση στον μεθυλυδράργυρο μέσω της διατροφής σε πληθυσμούς που τρώνε ψάρια βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της αξιολόγησης κινδύνου για την υγεία (45). Τα ψάρια και τα οστρακοειδή με μεθυλυδράργυρο αντιπροσωπεύουν την κύρια και πιο διαδεδομένη πηγή ανθρώπινης έκθεσης (34, 45-49).
Ο μεθυλυδράργυρος είναι η πιο τοξική μορφή υδραργύρου και τα ψάρια είναι η τροφή που συμβάλλει περισσότερο στην πρόσληψη αυτού του τοξικού παράγοντα (49).
Μάλιστα, ο μεθυλυδράργυρος υπάρχει σε όλα τα ψάρια (50) και σε όλα τα θαλασσινά (51). Το να γνωρίζετε ποια ψάρια έχουν χαμηλότερο υδράργυρο αποτελεί πρόκληση (51), αν όχι αδύνατο.
Η έκθεση σε μικρές ποσότητες υδραργύρου θα προκαλέσει τελικά την εμφάνιση συμπτωμάτων, αν και ίσως χρειαστούν δεκαετίες. Οι μακροχρόνιες εκθέσεις προκαλούν τρόμο, αδυναμία καλής βάδισης, προβλήματα μνήμης και πόνο (37). Συνεπώς, οι πληθυσμοί που στην διατροφή τους έχουν υψηλή πρόσληψη ψαριών (θάλασσας ή γλυκού νερού) έχουν την μεγαλύτερη διατροφική έκθεση στον υδράργυρο (14).
Κλείνοντας, να σημειωθεί ότι ούτε αποβάλλεται ούτε εξαλείφει με το μαγείρεμα (37, 47).
Β. ΣΥΝΟΨΗ
Συνοψίζοντας, ο υδράργυρος :
- είναι το πιο τοξικό βαρύ μέταλλο,
- τα ψάρια είναι η κύρια πηγή στην ανθρώπινη διατροφή,
- το μαγείρεμα δεν εξαλείφει τον υδράργυρο.
Συνεπώς, είναι συνετό οι άνθρωποι που ενδιαφέρονται να βελτιστοποιούν την διατροφή τους, να ενεργήσουν με φρόνηση, σκεπτόμενοι το παρόν και το μέλλον, και να απομακρύνουν τα ψάρια από την διατροφή τους αντικαθιστώντας τα με άλλες τροφές.
Οι προστατευτικοί και οι επιβλαβείς παράγοντες μπορούν να δράσουν με σωρευτικές, συνεργιστικές ή ανταγωνιστικές επιδράσεις για μεγάλο χρονικό διάστημα, για μεγάλο χρονικό διάστημα πριν από την κλινική έναρξη της νόσου.
ΥΔΡΑΡΓΥΡΟΣ
νευρολογικός και κινητικός αντίκτυπος
Ο υδράργυρος προκαλεί μεγάλη ανησυχία στο κοινό λόγω της εξαιρετικής τοξικότητάς του (7), ιδίως όταν μπορεί να είναι τοξικός ακόμα και σε χαμηλά επίπεδα (8). Για την ακρίβεια, θεωρείται το πιο τοξικό βαρύ μέταλλο (9).
Ο υδράργυρος μπορεί να προκαλέσει οξειδωτικό στρες (10) και μεταξύ του μικρού αριθμού περιβαλλοντικών χημικών ουσιών που είναι γνωστό ότι προκαλούν νευροτοξικότητα, ο υδράργυρος έχει μια ενδιαφέρουσα, αν όχι δραματική ιστορία, η οποία ακόμα ξεδιπλώνεται (11).
Ο υδράργυρος μπορεί να εισέλθει και να παραμείνει σε ορισμένους ιστούς για μεγαλύτερες χρονικές περιόδους, καθώς ο χρόνος ημιζωής της απέκκρισης παρατείνεται. Ένα από τα κύρια όργανα-στόχους που προκαλούν ανησυχία είναι το κεντρικό νευρικό σύστημα (12).
Είναι ευρέως αποδεκτό ότι ο υδράργυρος διαταράσσει την ανάπτυξη του εγκεφάλου και προκαλεί κινητικές αναπηρίες (13), ενώ έχει βρεθεί ότι είναι αιτιολογικός παράγοντας διαφόρων ειδών διαταραχών, συμπεριλαμβανομένων των νευρολογικών και των κινητικών (14). Η τοξικότητα του υδραργύρου και η εμπλοκή του στη νευρολογική δυσλειτουργία έχουν αποδειχθεί από δύο επιδημίες.
Επίσης, υψηλά επίπεδα από υδράργυρο βρίσκονται σε νεκροψίες ανθρώπων που έπασχαν από νευροεκφυλιστικές ασθένειες (15). Μία ακόμα μελέτη με δεδομένα από νεκροψίες προσθέτει στο σύνολο των αποδεικτικών στοιχείων που υποστηρίζουν ότι ο ο υδράργυρος διαδραματίζει ρόλο στη νόσο Πάρκινσον (21).
Ο υδράργυρος εισέρχεται επιλεκτικά σε ορισμένους ανθρώπινους νευρώνες (16), προκαλεί νευροσυμπεριφορικές επιδράσεις (17). Επίσης, ο τρόμος είναι ένα κλασικό σύμπτωμα μεταξύ των ανθρώπων με δηλητηρίαση από υδράργυρο. Η πάθηση "υδραργυρικός τρόμος" [Tremor Mercurialis] είναι γνωστή από την αρχαιότητα (18).
Κλείνοντας, ο υδράργυρος μπορεί να περάσει μέσα από τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό, προκαλώντας σοβαρή βλάβη στο κεντρικό νευρικό σύστημα (19), καθώς και σε νευρωνικό εκφυλισμό (20).
υδράργυρος και διατροφή:
Υπάρχει αυξανόμενη ανησυχία για την πρόσληψη υδραργύρου μέσω της διατροφής διότι αποτελεί την σημαντικότερη πηγή έκθεσης σε αυτό το τοξικό μέταλλο (34). Οι συγκεντρώσεις υδραργύρου στον αέρα και στο νερό είναι εξαιρετικά χαμηλές και επομένως δεν αποτελούν σημαντική πηγή έκθεσης στον υδράργυρο στον άνθρωπο. Αντίθετα, οι άνθρωποι γενικά εκτίθενται στον υδράργυρο μέσω της διατροφής (35). Η έκθεση στον υδράργυρο μέσω της διατροφής αποτελεί σημαντική απειλή για την υγεία (36).
υδάτινα οικοσυστήματα:
Σίγουρα, ο υδράργυρος στο νερό μπορεί να αποτελέσει πηγή έκθεσης στον υδράργυρο, αλλά κύρια ανησυχία είναι ο βιομετασχηματισμός του υδραργύρου στο υδάτινο περιβάλλον (37), επηρεάζοντας το υδάτινο οικοσύστημα και την θαλάσσια τροφική αλυσίδα (23). Ο υδράργυρος βιοσυσσωρεύεται στην τροφική αλυσίδα (38), με αποτέλεσμα οι ωκεανοί, τα ποτάμια και άλλα υδάτινα σώματα είναι δυναμικές δεξαμενές υδραργύρου (37).
Ίχνη υδραργύρου υπάρχουν σε όλα τα τρόφιμα.
Ωστόσο, οι συγκεντρώσεις είναι αρκετά χαμηλές στα φρούτα και στα λαχανικά επειδή η πρόσληψη υδραργύρου από τα φυτά από το έδαφος είναι χαμηλή.
Αντίθετα, μελέτες που έχουν διεξαχθεί παγκοσμίως, έχουν δείξει ότι τα ψάρια είναι η κύρια πηγή διατροφικής πρόσληψης υδραργύρου για τον μέσο πληθυσμό (35).
Ως εκ τούτου, ο κίνδυνος από την κατανάλωση ψαριών εξακολουθεί να αποτελεί σοβαρή ανησυχία (39).
βιομεγέθυνση - βιοσυσσώρευση:
Ο ανόργανος υδράργυρος βρίσκεται σε υψηλές συγκεντρώσεις σε υδάτινα περιβάλλοντα (31), όπου μετατρέπεται σε «μεθυλυδράργυρο». Αυτός ο μετασχηματισμός κάνει τον υδράργυρο πιο επιρρεπή στην βιομεγέθυνση στις τροφικές αλυσίδες (14).
Ο μεθυλυδράργυρος, προκαλεί ανησυχία επειδή είναι η πιο τοξική μορφή του υδράργυρου, και βιοσυσσωρεύεται και βιομεγεθύνεται μέσω της κατανάλωσης ψαριών (40-42).
Ο μεθυλυδράργυρος, η κυρίαρχη μορφή υδραργύρου στα ψάρια, διαχέεται γρήγορα και να συνδέεται στενά με τις πρωτεΐνες του ψαριού (35). Η μέση αναλογία υδραργύρου στην μορφή του μεθυλυδράργυρου αυξάνεται από 10% στο νερό, σε 15% στο φυτοπλαγκτόν, και >95% στα ψάρια (43)
ψάρια: κύρια πηγή πρόσληψης μεθυλυδραργύρου
Τα ψάρια και τα θαλασσινά παρέχουν ωμέγα-3 λιπαρά οξέα. Ωστόσο, αποτελούν επίσης την κύρια πηγή πρόσληψης μεθυλυδραργύρου στον άνθρωπο (44)
Ζητήματα που σχετίζονται με την έκθεση στον μεθυλυδράργυρο μέσω της διατροφής σε πληθυσμούς που τρώνε ψάρια βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της αξιολόγησης κινδύνου για την υγεία (45). Τα ψάρια και τα οστρακοειδή με μεθυλυδράργυρο αντιπροσωπεύουν την κύρια και πιο διαδεδομένη πηγή ανθρώπινης έκθεσης (34, 45-49).
Ο μεθυλυδράργυρος είναι η πιο τοξική μορφή υδραργύρου και τα ψάρια είναι η τροφή που συμβάλλει περισσότερο στην πρόσληψη αυτού του τοξικού παράγοντα (49).
Μάλιστα, ο μεθυλυδράργυρος υπάρχει σε όλα τα ψάρια (50) και σε όλα τα θαλασσινά (51). Το να γνωρίζετε ποια ψάρια έχουν χαμηλότερο υδράργυρο αποτελεί πρόκληση (51), αν όχι αδύνατο.
Η έκθεση σε μικρές ποσότητες υδραργύρου θα προκαλέσει τελικά την εμφάνιση συμπτωμάτων, αν και ίσως χρειαστούν δεκαετίες. Οι μακροχρόνιες εκθέσεις προκαλούν τρόμο, αδυναμία καλής βάδισης, προβλήματα μνήμης και πόνο (37). Συνεπώς, οι πληθυσμοί που στην διατροφή τους έχουν υψηλή πρόσληψη ψαριών (θάλασσας ή γλυκού νερού) έχουν την μεγαλύτερη διατροφική έκθεση στον υδράργυρο (14).
Κλείνοντας, να σημειωθεί ότι ούτε αποβάλλεται ούτε εξαλείφει με το μαγείρεμα (37, 47).
Β. ΣΥΝΟΨΗ
Συνοψίζοντας, ο υδράργυρος :
- είναι το πιο τοξικό βαρύ μέταλλο,
- τα ψάρια είναι η κύρια πηγή στην ανθρώπινη διατροφή,
- το μαγείρεμα δεν εξαλείφει τον υδράργυρο.
Συνεπώς, είναι συνετό οι άνθρωποι που ενδιαφέρονται να βελτιστοποιούν την διατροφή τους, να ενεργήσουν με φρόνηση, σκεπτόμενοι το παρόν και το μέλλον, και να απομακρύνουν τα ψάρια από την διατροφή τους αντικαθιστώντας τα με άλλες τροφές.
