24/5/2021
ΓΛΥΚΑΝΙΣΟΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ
1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
2. ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ, ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ, ΧΡΗΣΕΙΣ
3. ΜΕΛΕΤΕΣ ΣΕ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ (εμμηνόπαυση, γαλουχία, επιλόχεια κατάθλιψη, πεπτικό, ρινοκολπίτιδα, ψείρες)
4. ΚΥΡΙΟ ΣΥΣΤΑΤΙΚΟ
5. ΑΛΛΕΡΓΙΕΣ
1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
2. ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ, ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ, ΧΡΗΣΕΙΣ
3. ΜΕΛΕΤΕΣ ΣΕ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ (εμμηνόπαυση, γαλουχία, επιλόχεια κατάθλιψη, πεπτικό, ρινοκολπίτιδα, ψείρες)
4. ΚΥΡΙΟ ΣΥΣΤΑΤΙΚΟ
5. ΑΛΛΕΡΓΙΕΣ
1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Ο γλυκάνισος (αγγλική ονομασία: Anise, βοτανική ονομασία: Pimpinella anisum L) είναι ένα γνωστό ετήσιο φυτό, η ανθρώπινη χρήση του οποίου είναι μία από τις παλαιότερες (1), και συγκαταλέγεται μεταξύ των αρχαιότερων αρωματικών φυτών (2). (Να μην συγχέεται με τον αστεροειδή γλυκάνισο, αγγλική ονομασία: Star anise, βοτανική ονομασία: Illicium verum Hook).
Ο γλυκάνισος είναι ένα μπαχαρικό που προέρχεται από την περιοχή της ανατολικής Μεσογείου (3), και το γένος Pimpinella L. περιλαμβάνει περίπου 150 είδη, το οποίο σημαίνει ότι είναι ένα από τα μεγαλύτερα γένη της οικογένειας Apiaceae (4).
Το παρόν άρθρο έχει εστιάσει αποκλειστικά στην βιβλιογραφία για το είδος Pimpinella anisum L διότι είναι εκείνο το είδος που συμπεριλαμβάνεται στην Ευρωπαϊκή και στην Αμερικάνικη Φαρμακοποιία (7).
Ο γλυκάνισος καλλιεργείται στην Αίγυπτο, η οποία είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός του για το αιθέριο έλαιο στον κόσμο, ακολουθούμενη από την Ελλάδα, την Ιταλία και την Μέση Ανατολή (1). Για όσους ανθρώπους επιθυμούν να στηρίζουν τα εγχώρια προϊόντα, στην Ελλάδα ένα από τα μέρη που παράγεται το αιθέριο έλαιο γλυκάνισου είναι το νησί της Λέσβου (5).
Ο γλυκάνισος χρησιμοποιείται επίσης ευρέως ως τρόφιμο, καταναλώνεται απευθείας ή βράζεται ως ρόφημα ή χρησιμοποιείται ως καρύκευμα σε ωμά ή μαγειρεμένα τρόφιμα (1).
Όντας βρώσιμος, ο γλυκάνισος εμφανίζει ένα καλό τοξικολογικό προφίλ (1).
2. ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ, ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ, ΧΡΗΣΕΙΣ
Το αιθέριο έλαιο γλυκάνισου είναι δημοφιλές στην λαϊκή ιατρική για ένα ευρύ φάσμα ιαματικών χρήσεων όπως νευρολογικές, πεπτικές, γυναικολογικές και αναπνευστικές διαταραχές (1).
Ο γλυκάνισος είναι ιδιαίτερα γνωστός για το ότι διαλύει τα αέρια του στομάχου (2, 6), καθώς επίσης και ως αποχρεμπτικό (2, 6). Επιπλέον, χρησιμοποιείται για την μείωση του φουσκώματος, ιδίως σε παιδιά (6).
Σε υψηλότερη δοσολογία, χρησιμοποιείται ως αντισπασμωδικό και αντισηπτικό, και in vitro μελέτες έχουν επίσης αναφερθεί για τις αντιμικροβιακές ιδιότητες που εμφανίζει ο γλυκάνισος (6).
Για τους καρπούς του γλυκάνισου γίνονται ισχυρισμοί ότι εμφανίζουν και άλλες ιδιότητες όπως διεγερτικές και διουρητικές. Οι καρποί του χρησιμοποιούνται επίσης σε φλεγμονώδεις κολικούς και σε ορισμένα φαρμακευτικά παρασκευάσματα για το άσθμα (2).
Επιπρόσθετα, ο γλυκάνισος μπορεί να θεωρηθεί καλή πρώτη ύλη για την ανάπτυξη φυτικών σκευασμάτων με σκοπό την διαχείριση διαχείριση παρασίτων (έντομα) (1) διότι αρκετές μελέτες έχουν δείξει ότι το αιθέριο έλαιο γλυκάνισου εμφανίζει εντομοκτόνες ιδιότητες (8, 9, 10), και μπορεί να συμβάλλει στην μείωση της χρήσης των επιβλαβών συνθετικών εντομοκτόνων (9).
Επίσης, το αιθέριο έλαιο γλυκάνισου εμφανίζει αντιμυκητιασικές δραστικότητες (11, 12).
3. ΜΕΛΕΤΕΣ ΣΕ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ
Εμμηνόπαυση
- το 2012, μία διπλή-τυφλή κλινική δοκιμή έδειξε ότι ο γλυκάνισος είναι αποτελεσματικός στην συχνότητα και στην σοβαρότητα των εξάψεων σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες (13).
- το 2016, μία ανασκόπηση της βιβλιογραφίας για τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες μελέτες από το 1966 έως το 2015, έδειξε ότι, μεταξύ άλλων, ο γλυκάνισος μπορεί να ανακουφίσει από τις παρενέργειες των εξάψεων, οι οποίες είναι ένα τα πιο κοινά συμπτώματα που βιώνουν οι γυναίκες κατά τη διάρκεια της εμμηνόπαυσης (14).
Έμμηνος ρύση
- μια τυχαιοποιημένη διπλή-τυφλή ελεγχόμενη κλινική δοκιμή σε φοιτήτριες με προεμμηνορροϊκό σύνδρομο έδειξε ότι ο γλυκάνισος ήταν αποτελεσματικός στη μείωση των συμπτωμάτων του προεμμηνορροϊκού συνδρόμου σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο (15).
- μία ανασκόπηση κλινικών δοκιμών από το 1994 έως και το 2016 έδειξε ότι ορισμένα φαρμακευτικά φυτά, συμπεριλαμβανομένου του γλυκάνισου ήταν αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση του οξέος συνδρόμου εμμηνόπαυσης (16).
Γαλουχία
Το 2017, μία ανασκόπηση έδειξε ότι ο γλυκάνισος είναι ένα από τα πιο αποτελεσματικά γαλακτογόνα φυτά (17).
Ωστόσο, μία ανασκόπηση του 2006 επισημαίνει ότι τα γαλακτογόνα δεν πρέπει ποτέ να αντικαθιστούν την αξιολόγηση και την παροχή συμβουλών για παράγοντες που επηρεάζουν την παραγωγή γάλακτος (18). Επίσης, η συγκεκριμένη ανασκόπηση συνεχίζει αναφέροντας ότι η υπερβολική χρήση ενός βοτανικού τσαγιού που περιείχε γλυκάνισο καθώς και άλλα βότανα φάνηκε να αποτέλεσε την αιτία για τοξικότητα σε δύο θηλάζοντα νεογέννητα (18).
Επιλόχεια κατάθλιψη
- μία μελέτη του 2015 έδειξε ότι ο γλυκάνισος ήταν αποτελεσματικός στην ανακούφιση των συμπτωμάτων από την επιλόχεια κατάθλιψη (19).
Πεπτικό
- μια διπλή-τυφλή τυχαιοποιημένη κλινική δοκιμή έδειξε την αποτελεσματικότητα του γλυκάνισου στην βελτίωση της ποιότητας ζωής (σωματικά και ψυχικά) σε ασθενείς με λειτουργική δυσπεψία (20). Το ότι ο γλυκάνισος είναι αποτελεσματικός στην λειτουργική δυσπεψία επισημάνθηκε και σε μία ανασκόπηση 34 κλινικών δοκιμών σε 15 βότανα (21).
- μία άλλη μελέτη έδειξε ότι το 75% της ομάδας που έλαβε το έλαιο γλυκάνισου απαλλάχθηκε από τα συμπτώματα που εμφανίζονται στο σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου.
Η αποτελεσματικότητα του στη βελτίωση των συμπτωμάτων (κοιλιακή δυσφορία ή πόνος, φούσκωμα, διάρροια, σοβαρότητα δυσκοιλιότητας, δυσκολία αφόδευσης, γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, κεφαλαλγία, κόπωση, συνολική ικανοποίηση και ποιότητα ζωής) ήταν σημαντικά καλύτερη σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο ή με ένα άλλο σκεύασμα που χρησιμοποιήθηκε στην τρίτη ομάδα ανθρώπων (22).
- μια τυχαιοποιημένη και ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο διπλή-τυφλή κλινική δοκιμή διερεύνησε εάν το έλαιο γλυκάνισου μπορεί να εξαλείψει τα συμπτώματα της ήπιας έως μέτριας κατάθλιψης σε ασθενείς με σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το έλαιο γλυκάνισου ήταν σημαντικά αποτελεσματικότερο σε σύγκριση τόσο με το εικονικό φάρμακο όσο και με ένα άλλο σκεύασμα που χρησιμοποιήθηκε (23)
χρόνια ρινοκολπίτιδα
- μία ανασκόπηση του 2019 ανέφερε ότι περιορισμένα στοιχεία υποστηρίζουν την χρήση του γλυκάνισου στην χρόνια ρινοκολπίτιδα (24)
- τυχαιοποιημένη δοκιμή του 2016, διερεύνησε την αποτελεσματικότητα ενός βοτανικού σκευάσματος με βάση τον γλυκάνισο για την αντιμετώπιση της χρόνιας ρινοκολπίτιδας χωρίς πολύποδες σε σύγκριση με το ρινικό σπρέι ενός συνθετικού σκευάσματος.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι, παρόλο που και τα δύο σκευάσματα ήταν αποτελεσματικά στην μείωση των συμπτωμάτων, υπήρχαν σημαντικά καλύτερα αποτελέσματα στην ομάδα με τον γλυκάνισο (25).
Ψείρες
- μια τυχαιοποιημένη, ελεγχόμενη μελέτη σε άτομα με ψείρες στο κεφάλι έδειξε ότι ένα σπρέι με συστατικά καρύδα και γλυκάνισο ήταν σημαντικά πιο αποτελεσματικό σε σύγκριση με το συνθετικό σκεύασμα (26).
4. ΚΥΡΙΟ ΣΥΣΤΑΤΙΚΟ
Η χημική σύνθεση για το αιθέριο έλαιο γλυκάνισου ποικίλλει ανάλογα την ποιοτική και την ποσοτική σύνθεση του, όπως συνήθως αναμένεται και στα άλλα αιθέρια έλαια (1).
Το κύριο συστατικό του γλυκάνισου είναι η ανηθόλη (το ίδιο συστατικό που περιέχεται έως και 95% στον αστεροειδή γλυκάνισο), η οποία βρίσκεται σε κυμαινόμενα ποσοστά, ενώ περιέχονται και άλλες ενώσεις σε χαμηλότερο βαθμό (1).
Σε μία άλλη μελέτη αναφέρεται ότι το κύριο συστατικό στο έλαιο γλυκάνισου, η ανηθόλη (75-90%), είναι υπεύθυνη για τη χαρακτηριστική γεύση και μυρωδιά του, καθώς και για τις φαρμακευτικές ιδιότητες που εμφανίζει ο γλυκάνισος (6).
Η ανηθόλη είναι φυτοοιστρογόνο (18).
5. ΑΛΛΕΡΓΙΕΣ
Ενώ η συχνότητα εμφάνισης αλλεργιών αυξάνεται συνεχώς, αυτές που προκαλούνται από τα βότανα και τα μπαχαρικά είναι σχετικά σπάνιες. Εκτιμάται ότι οι αλλεργίες από μπαχαρικά αποτελούν μόλις το 2-4% όλων των τροφικών αλλεργιών (27).
Η αλλεργία στα μπαχαρικά θα μπορούσε να είναι επικίνδυνη, καθώς προστίθονται σε πολλά πιάτα και προϊόντα, και οι καταναλωτές ενδέχεται να τα καταναλώσουν χωρίς να το γνωρίζουν (27).
Ιδιαίτερος κίνδυνος υπάρχει για τα άτομα που είναι αλλεργικά τόσο στην σημύδα όσο και στην γύρη (27).
Αυτά τα άτομα - καθώς και άτομα που είναι αλλεργικά στο σέλινο - παρουσιάζουν πολύ συχνά αλλεργική αντίδραση μετά από την κατανάλωση μπαχαρικών από την οικογένεια Apiaceae, όπως είναι ο γλυκάνισος, ο κόλιανδρος, το κύμινο και ο μάραθος (27).
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ
1. Molecules. 2020 Oct 20;25(20):4841. doi: 10.3390/molecules25204841. Pimpinella anisum Essential Oil Nanoemulsion Toxicity against Tribolium castaneum? Shedding Light on Its Interactions with Aspartate Aminotransferase and Alanine Aminotransferase by Molecular Docking Ahmed S Hashem, Marwa M Ramadan, Amira A A Abdel-Hady, Stefania Sut, Filippo Maggi, Stefano Dall'Acqua
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33092276/
2. J Insect Sci. 2009;9:15. doi: 10.1673/031.009.1501. Aqueous extracts of some medicinal plants are as toxic as Imidacloprid to the sweet potato whitefly, Bemisia tabaci Mazen A Ateyyat, Mohammad Al-Mazra'awi, Talal Abu-Rjai, Mohamad A Shatnawi
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19613450/
3. Case Reports J Investig Allergol Clin Immunol. 2007;17(6):406-8. Aniseed-induced nocturnal tongue angioedema V Gázquez García, P Gaig Jané, B Bartolomé Zavala
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18088024/
4. J Plant Res. 2018 Sep;131(5):747-758. doi: 10.1007/s10265-018-1046-5. Epub 2018 Jun 8. Polyphyletic origin in Pimpinella (Apiaceae): evidence in Western Europe José Antonio Fernández Prieto, Mauro Sanna, Álvaro Bueno Sánchez, Joaquín Molero-Mesa, Leonardo Llorens García, Eduardo Cires
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29948485/
5. Food Chem Toxicol. 2020 Jan;135:110875. doi: 10.1016/j.fct.2019.110875. Epub 2019 Oct 7. Pimpinella anisum seeds essential oil from Lesvos island: Effect of hydrodistillation time, comparison of its aromatic profile with other samples of the Greek market. Safe use Eleni Anastasopoulou, Konstantia Graikou, Christos Ganos, Gioacchino Calapai, Ioanna Chinou
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31600564/
6. Randomized Controlled Trial BMC Complement Altern Med. 2010 Apr 30;10:17. doi: 10.1186/1472-6882-10-17. Randomized clinical trial of a phytotherapic compound containing Pimpinella anisum, Foeniculum vulgare, Sambucus nigra, and Cassia augustifolia for chronic constipation Paulo D Picon, Rafael V Picon, Andry F Costa, Guilherme B Sander, Karine M Amaral, Ana L Aboy, Amélia T Henriques
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20433751
7. Review Molecules. 2017 Jan 1;22(1):70. doi: 10.3390/molecules22010070. Biological Activities of Essential Oils: From Plant Chemoecology to Traditional Healing Systems Javad Sharifi-Rad, Antoni Sureda, Gian Carlo Tenore, Maria Daglia, Mehdi Sharifi-Rad, Marco Valussi, Rosa Tundis, Marzieh Sharifi-Rad, Monica R Loizzo, Adedayo Oluwaseun Ademiluyi, Razieh Sharifi-Rad, Seyed Abdulmajid Ayatollahi, Marcello Iriti.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28045446/
8. J Econ Entomol. 2020 Feb 8;113(1):255-262. doi: 10.1093/jee/toz279. Insecticidal and Behavioral Effect of Microparticles of Pimpinella anisum Essential Oil on Larvae of Leptinotarsa decemlineata (Coleoptera: Chrysomelidae) Jiří Skuhrovec, Ondřej Douda, Miloslav Zouhar, Marie Maňasová, Matěj Božik, Pavel Klouček
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31687745/
9. Environ Sci Pollut Res Int. 2018 Jul;25(19):18802-18812. doi: 10.1007/s11356-018-2068-1. Epub 2018 Apr 30. Pimpinella anisum essential oil nanoemulsions against Tribolium castaneum-insecticidal activity and mode of action Ahmed S Hashem, Samir S Awadalla, Gamal M Zayed, Filippo Maggi, Giovanni Benelli
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29713977/
10. Food Chem Toxicol. 2020 May;139:111255. doi: 10.1016/j.fct.2020.111255. Epub 2020 Mar 9. Effectiveness of eight essential oils against two key stored-product beetles, Prostephanus truncatus (Horn) and Trogoderma granarium Everts Nickolas G Kavallieratos, Maria C Boukouvala, Nikoletta Ntalli, Anna Skourti, Effrosyni S Karagianni, Erifili P Nika, Demetrius C Kontodimas, Loredana Cappellacci, Riccardo Petrelli, Kevin Cianfaglione, Mohammad Reza Morshedloo, Léon Azefack Tapondjou, Rianasoambolanoro Rakotosaona, Filippo Maggi, Giovanni Benelli
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32165233/
11. Ann Agric Environ Med. 2015;22(1):38-42. doi: 10.5604/12321966.1141367. Antifungal activity of essential oils against selected terverticillate penicillia Soňa Felšöciová, Miroslava Kačániová, Elena Horská, Nenad Vukovič, Lukáš Hleba , Jana Petrová, Katarina Rovná, Michal Stričík, Zuzana Hajduová
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25780826/
12. Open Life Sci. 2020 Jul 19;15(1):511-521. doi: 10.1515/biol-2020-0045. eCollection 2020. Antifungal activity of selected volatile essential oils against Penicillium sp Soňa Felšöciová, Nenad Vukovic, Paweł Jeżowski, Miroslava Kačániová
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33817239/
13. Iran J Pharm Res. Fall 2012;11(4):1079-85. The Study on the Effects of Pimpinella anisum on Relief and Recurrence of Menopausal Hot Flashes Fatemeh Nahidi, Nourossadat Kariman, Masoumeh Simbar, Faraz Mojab
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24250540/
14. Review Int J Reprod Biomed. 2016 Mar;14(3):155-66. The efficacy of Iranian herbal medicines in alleviating hot flashes: A systematic review Masumeh Ghazanfarpour, Ramin Sadeghi, Somayeh Abdolahian, Robab Latifnejad Roudsari
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27294213/
15. J Complement Integr Med. 2020 Jul 8;/j/jcim.ahead-of-print/jcim-2019-0077/jcim-2019-0077.xml. doi: 10.1515/jcim-2019-0077. Online ahead of print. Could Anise decrease the intensity of premenstrual syndrome symptoms in comparison to placebo? A double-blind randomized clinical trial Maryam Farahmand, Davood Khalili, Fahimeh Ramezani Tehrani, Gholamreza Amin, Reza Negarandeh
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32692701/
16. Review Electron Physician. 2017 Nov 25;9(11):5826-5833. doi: 10.19082/5826. eCollection 2017 Nov. A review of effective herbal medicines in controlling menopausal symptoms Rahele Kargozar, Hoda Azizi, Roshanak Salari
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29403626/
17. Review Breastfeed Med. 2017 Sep;12(7):401-409. doi: 10.1089/bfm.2017.0038. Epub 2017 Jul 17. Breastfeeding: A Review of Its Physiology and Galactogogue Plants in View of Traditional Persian Medicine
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28714737/
18. Review Anise No authors listed In: Drugs and Lactation Database (LactMed) [Internet]. Bethesda (MD): National Library of Medicine (US); 2006–. 2021 Feb 15. PMID: 30000835 Bookshelf ID: NBK501776
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30000835
19. J Res Med Sci. 2015 Jan;20(1):13-21. Pimpinella anisum in the treatment of functional dyspepsia: A double-blind, randomized clinical trial S Ashraffodin Ghoshegir, Mohammad Mazaheri, Alireza Ghannadi, Awat Feizi, Mahmoud Babaeian, Maryam Tanhaee, Mehrdad Karimi, Peyman Adibi
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25767516/
20. J Res Med Sci. 2014 Dec;19(12):1118-23. Pimpinella anisum in modifying the quality of life in patients with functional dyspepsia: A double-blind randomized clinical trial S Ashraffodin Ghoshegir, Mohammad Mazaheri, Alireza Ghannadi, Awat Feizi, Mahmoud Babaeian, Maryam Tanhaee, Mehrdad Karimi, Peyman Adibi
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25709650/
21. Curr Drug Discov Technol. 2021;18(2):272-281. doi: 10.2174/1570163817666200611132831. Persian Herbal Medicine in Functional Dyspepsia: A Systematic Review Maryam Azimi, Mohammad Javad Zahedi
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32525777/
22. Clinical Trial J Ethnopharmacol. 2016 Dec 24;194:937-946. doi: 10.1016/j.jep.2016.10.083. Epub 2016 Nov 1. Efficacy and safety of enteric coated capsules of anise oil to treat irritable bowel syndrome Maryam Mosaffa-Jahromi, Kamran Bagheri Lankarani, Mehdi Pasalar, Suleiman Afsharypuor, Ali-Mohammad Tamaddon
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27815079/
23. Randomized Controlled Trial J Evid Based Complementary Altern Med. 2017 Jan;22(1):41-46. doi: 10.1177/2156587216628374. Epub 2016 Feb 11. Effectiveness of Anise Oil for Treatment of Mild to Moderate Depression in Patients With Irritable Bowel Syndrome: A Randomized Active and Placebo-Controlled Clinical Trial Maryam Mosaffa-Jahromi, Ali-Mohammad Tamaddon, Suleiman Afsharypuor, Alireza Salehi, Seyed Hassan Seradj, Mehdi Pasalar, Peyman Jafari, Kamran Bagheri Lankarani
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26873392/
24. Am J Rhinol Allergy. 2019 Mar;33(2):194-202. doi: 10.1177/1945892418813079. Epub 2018 Nov 28. Complementary and Alternative Medicine in Chronic Rhinosinusitis: A Systematic Review and Qualitative Analysis Andy J Jin, Christopher J Chin
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30482029/
25. Randomized Controlled Trial Int Forum Allergy Rhinol. 2016 Sep;6(9):943-9. doi: 10.1002/alr.21785. Epub 2016 May 24. Evaluation of a novel natural drop for treatment of chronic rhinosinusitis without nasal polyps: a single blind randomized trial Shima Vazifehkah, Mohammad Reza Shams-Ardekani, Mohammad Kamalinejad, Seyed Mousa Saderhossein, Hamed Hosseini, Seyed Mohammad Shams, Shirin Abbassi, Sareh Eghtesad, Babak Saedi
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27218285/
26. Randomized Controlled Trial Eur J Pediatr. 2010 Jan;169(1):55-62. doi: 10.1007/s00431-009-0978-0. Epub 2009 Apr 3. Clinical trial showing superiority of a coconut and anise spray over permethrin 0.43% lotion for head louse infestation, ISRCTN96469780 Ian F Burgess, Elizabeth R Brunton, Nazma A Burgess
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19343362/
27. Cent Eur J Immunol. 2020;45(3):241-247. doi: 10.5114/ceji.2020.101236. Epub 2020 Nov 1. New allergens from spices in the Apiaceae family: anise Pimpinella anisum L. and caraway Carum carvi L Marta SŁowianek, Iwona Majak, Joanna LeszczyŃska, Beata SmoliŃska, Dorota MaŃkowska, Krzysztof BuczyŁko, Aneta Wagner
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33437175/
Ο γλυκάνισος (αγγλική ονομασία: Anise, βοτανική ονομασία: Pimpinella anisum L) είναι ένα γνωστό ετήσιο φυτό, η ανθρώπινη χρήση του οποίου είναι μία από τις παλαιότερες (1), και συγκαταλέγεται μεταξύ των αρχαιότερων αρωματικών φυτών (2). (Να μην συγχέεται με τον αστεροειδή γλυκάνισο, αγγλική ονομασία: Star anise, βοτανική ονομασία: Illicium verum Hook).
Ο γλυκάνισος είναι ένα μπαχαρικό που προέρχεται από την περιοχή της ανατολικής Μεσογείου (3), και το γένος Pimpinella L. περιλαμβάνει περίπου 150 είδη, το οποίο σημαίνει ότι είναι ένα από τα μεγαλύτερα γένη της οικογένειας Apiaceae (4).
Το παρόν άρθρο έχει εστιάσει αποκλειστικά στην βιβλιογραφία για το είδος Pimpinella anisum L διότι είναι εκείνο το είδος που συμπεριλαμβάνεται στην Ευρωπαϊκή και στην Αμερικάνικη Φαρμακοποιία (7).
Ο γλυκάνισος καλλιεργείται στην Αίγυπτο, η οποία είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός του για το αιθέριο έλαιο στον κόσμο, ακολουθούμενη από την Ελλάδα, την Ιταλία και την Μέση Ανατολή (1). Για όσους ανθρώπους επιθυμούν να στηρίζουν τα εγχώρια προϊόντα, στην Ελλάδα ένα από τα μέρη που παράγεται το αιθέριο έλαιο γλυκάνισου είναι το νησί της Λέσβου (5).
Ο γλυκάνισος χρησιμοποιείται επίσης ευρέως ως τρόφιμο, καταναλώνεται απευθείας ή βράζεται ως ρόφημα ή χρησιμοποιείται ως καρύκευμα σε ωμά ή μαγειρεμένα τρόφιμα (1).
Όντας βρώσιμος, ο γλυκάνισος εμφανίζει ένα καλό τοξικολογικό προφίλ (1).
2. ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ, ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ, ΧΡΗΣΕΙΣ
Το αιθέριο έλαιο γλυκάνισου είναι δημοφιλές στην λαϊκή ιατρική για ένα ευρύ φάσμα ιαματικών χρήσεων όπως νευρολογικές, πεπτικές, γυναικολογικές και αναπνευστικές διαταραχές (1).
Ο γλυκάνισος είναι ιδιαίτερα γνωστός για το ότι διαλύει τα αέρια του στομάχου (2, 6), καθώς επίσης και ως αποχρεμπτικό (2, 6). Επιπλέον, χρησιμοποιείται για την μείωση του φουσκώματος, ιδίως σε παιδιά (6).
Σε υψηλότερη δοσολογία, χρησιμοποιείται ως αντισπασμωδικό και αντισηπτικό, και in vitro μελέτες έχουν επίσης αναφερθεί για τις αντιμικροβιακές ιδιότητες που εμφανίζει ο γλυκάνισος (6).
Για τους καρπούς του γλυκάνισου γίνονται ισχυρισμοί ότι εμφανίζουν και άλλες ιδιότητες όπως διεγερτικές και διουρητικές. Οι καρποί του χρησιμοποιούνται επίσης σε φλεγμονώδεις κολικούς και σε ορισμένα φαρμακευτικά παρασκευάσματα για το άσθμα (2).
Επιπρόσθετα, ο γλυκάνισος μπορεί να θεωρηθεί καλή πρώτη ύλη για την ανάπτυξη φυτικών σκευασμάτων με σκοπό την διαχείριση διαχείριση παρασίτων (έντομα) (1) διότι αρκετές μελέτες έχουν δείξει ότι το αιθέριο έλαιο γλυκάνισου εμφανίζει εντομοκτόνες ιδιότητες (8, 9, 10), και μπορεί να συμβάλλει στην μείωση της χρήσης των επιβλαβών συνθετικών εντομοκτόνων (9).
Επίσης, το αιθέριο έλαιο γλυκάνισου εμφανίζει αντιμυκητιασικές δραστικότητες (11, 12).
3. ΜΕΛΕΤΕΣ ΣΕ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ
Εμμηνόπαυση
- το 2012, μία διπλή-τυφλή κλινική δοκιμή έδειξε ότι ο γλυκάνισος είναι αποτελεσματικός στην συχνότητα και στην σοβαρότητα των εξάψεων σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες (13).
- το 2016, μία ανασκόπηση της βιβλιογραφίας για τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες μελέτες από το 1966 έως το 2015, έδειξε ότι, μεταξύ άλλων, ο γλυκάνισος μπορεί να ανακουφίσει από τις παρενέργειες των εξάψεων, οι οποίες είναι ένα τα πιο κοινά συμπτώματα που βιώνουν οι γυναίκες κατά τη διάρκεια της εμμηνόπαυσης (14).
Έμμηνος ρύση
- μια τυχαιοποιημένη διπλή-τυφλή ελεγχόμενη κλινική δοκιμή σε φοιτήτριες με προεμμηνορροϊκό σύνδρομο έδειξε ότι ο γλυκάνισος ήταν αποτελεσματικός στη μείωση των συμπτωμάτων του προεμμηνορροϊκού συνδρόμου σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο (15).
- μία ανασκόπηση κλινικών δοκιμών από το 1994 έως και το 2016 έδειξε ότι ορισμένα φαρμακευτικά φυτά, συμπεριλαμβανομένου του γλυκάνισου ήταν αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση του οξέος συνδρόμου εμμηνόπαυσης (16).
Γαλουχία
Το 2017, μία ανασκόπηση έδειξε ότι ο γλυκάνισος είναι ένα από τα πιο αποτελεσματικά γαλακτογόνα φυτά (17).
Ωστόσο, μία ανασκόπηση του 2006 επισημαίνει ότι τα γαλακτογόνα δεν πρέπει ποτέ να αντικαθιστούν την αξιολόγηση και την παροχή συμβουλών για παράγοντες που επηρεάζουν την παραγωγή γάλακτος (18). Επίσης, η συγκεκριμένη ανασκόπηση συνεχίζει αναφέροντας ότι η υπερβολική χρήση ενός βοτανικού τσαγιού που περιείχε γλυκάνισο καθώς και άλλα βότανα φάνηκε να αποτέλεσε την αιτία για τοξικότητα σε δύο θηλάζοντα νεογέννητα (18).
Επιλόχεια κατάθλιψη
- μία μελέτη του 2015 έδειξε ότι ο γλυκάνισος ήταν αποτελεσματικός στην ανακούφιση των συμπτωμάτων από την επιλόχεια κατάθλιψη (19).
Πεπτικό
- μια διπλή-τυφλή τυχαιοποιημένη κλινική δοκιμή έδειξε την αποτελεσματικότητα του γλυκάνισου στην βελτίωση της ποιότητας ζωής (σωματικά και ψυχικά) σε ασθενείς με λειτουργική δυσπεψία (20). Το ότι ο γλυκάνισος είναι αποτελεσματικός στην λειτουργική δυσπεψία επισημάνθηκε και σε μία ανασκόπηση 34 κλινικών δοκιμών σε 15 βότανα (21).
- μία άλλη μελέτη έδειξε ότι το 75% της ομάδας που έλαβε το έλαιο γλυκάνισου απαλλάχθηκε από τα συμπτώματα που εμφανίζονται στο σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου.
Η αποτελεσματικότητα του στη βελτίωση των συμπτωμάτων (κοιλιακή δυσφορία ή πόνος, φούσκωμα, διάρροια, σοβαρότητα δυσκοιλιότητας, δυσκολία αφόδευσης, γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, κεφαλαλγία, κόπωση, συνολική ικανοποίηση και ποιότητα ζωής) ήταν σημαντικά καλύτερη σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο ή με ένα άλλο σκεύασμα που χρησιμοποιήθηκε στην τρίτη ομάδα ανθρώπων (22).
- μια τυχαιοποιημένη και ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο διπλή-τυφλή κλινική δοκιμή διερεύνησε εάν το έλαιο γλυκάνισου μπορεί να εξαλείψει τα συμπτώματα της ήπιας έως μέτριας κατάθλιψης σε ασθενείς με σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το έλαιο γλυκάνισου ήταν σημαντικά αποτελεσματικότερο σε σύγκριση τόσο με το εικονικό φάρμακο όσο και με ένα άλλο σκεύασμα που χρησιμοποιήθηκε (23)
χρόνια ρινοκολπίτιδα
- μία ανασκόπηση του 2019 ανέφερε ότι περιορισμένα στοιχεία υποστηρίζουν την χρήση του γλυκάνισου στην χρόνια ρινοκολπίτιδα (24)
- τυχαιοποιημένη δοκιμή του 2016, διερεύνησε την αποτελεσματικότητα ενός βοτανικού σκευάσματος με βάση τον γλυκάνισο για την αντιμετώπιση της χρόνιας ρινοκολπίτιδας χωρίς πολύποδες σε σύγκριση με το ρινικό σπρέι ενός συνθετικού σκευάσματος.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι, παρόλο που και τα δύο σκευάσματα ήταν αποτελεσματικά στην μείωση των συμπτωμάτων, υπήρχαν σημαντικά καλύτερα αποτελέσματα στην ομάδα με τον γλυκάνισο (25).
Ψείρες
- μια τυχαιοποιημένη, ελεγχόμενη μελέτη σε άτομα με ψείρες στο κεφάλι έδειξε ότι ένα σπρέι με συστατικά καρύδα και γλυκάνισο ήταν σημαντικά πιο αποτελεσματικό σε σύγκριση με το συνθετικό σκεύασμα (26).
4. ΚΥΡΙΟ ΣΥΣΤΑΤΙΚΟ
Η χημική σύνθεση για το αιθέριο έλαιο γλυκάνισου ποικίλλει ανάλογα την ποιοτική και την ποσοτική σύνθεση του, όπως συνήθως αναμένεται και στα άλλα αιθέρια έλαια (1).
Το κύριο συστατικό του γλυκάνισου είναι η ανηθόλη (το ίδιο συστατικό που περιέχεται έως και 95% στον αστεροειδή γλυκάνισο), η οποία βρίσκεται σε κυμαινόμενα ποσοστά, ενώ περιέχονται και άλλες ενώσεις σε χαμηλότερο βαθμό (1).
Σε μία άλλη μελέτη αναφέρεται ότι το κύριο συστατικό στο έλαιο γλυκάνισου, η ανηθόλη (75-90%), είναι υπεύθυνη για τη χαρακτηριστική γεύση και μυρωδιά του, καθώς και για τις φαρμακευτικές ιδιότητες που εμφανίζει ο γλυκάνισος (6).
Η ανηθόλη είναι φυτοοιστρογόνο (18).
5. ΑΛΛΕΡΓΙΕΣ
Ενώ η συχνότητα εμφάνισης αλλεργιών αυξάνεται συνεχώς, αυτές που προκαλούνται από τα βότανα και τα μπαχαρικά είναι σχετικά σπάνιες. Εκτιμάται ότι οι αλλεργίες από μπαχαρικά αποτελούν μόλις το 2-4% όλων των τροφικών αλλεργιών (27).
Η αλλεργία στα μπαχαρικά θα μπορούσε να είναι επικίνδυνη, καθώς προστίθονται σε πολλά πιάτα και προϊόντα, και οι καταναλωτές ενδέχεται να τα καταναλώσουν χωρίς να το γνωρίζουν (27).
Ιδιαίτερος κίνδυνος υπάρχει για τα άτομα που είναι αλλεργικά τόσο στην σημύδα όσο και στην γύρη (27).
Αυτά τα άτομα - καθώς και άτομα που είναι αλλεργικά στο σέλινο - παρουσιάζουν πολύ συχνά αλλεργική αντίδραση μετά από την κατανάλωση μπαχαρικών από την οικογένεια Apiaceae, όπως είναι ο γλυκάνισος, ο κόλιανδρος, το κύμινο και ο μάραθος (27).
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ
1. Molecules. 2020 Oct 20;25(20):4841. doi: 10.3390/molecules25204841. Pimpinella anisum Essential Oil Nanoemulsion Toxicity against Tribolium castaneum? Shedding Light on Its Interactions with Aspartate Aminotransferase and Alanine Aminotransferase by Molecular Docking Ahmed S Hashem, Marwa M Ramadan, Amira A A Abdel-Hady, Stefania Sut, Filippo Maggi, Stefano Dall'Acqua
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33092276/
2. J Insect Sci. 2009;9:15. doi: 10.1673/031.009.1501. Aqueous extracts of some medicinal plants are as toxic as Imidacloprid to the sweet potato whitefly, Bemisia tabaci Mazen A Ateyyat, Mohammad Al-Mazra'awi, Talal Abu-Rjai, Mohamad A Shatnawi
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19613450/
3. Case Reports J Investig Allergol Clin Immunol. 2007;17(6):406-8. Aniseed-induced nocturnal tongue angioedema V Gázquez García, P Gaig Jané, B Bartolomé Zavala
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18088024/
4. J Plant Res. 2018 Sep;131(5):747-758. doi: 10.1007/s10265-018-1046-5. Epub 2018 Jun 8. Polyphyletic origin in Pimpinella (Apiaceae): evidence in Western Europe José Antonio Fernández Prieto, Mauro Sanna, Álvaro Bueno Sánchez, Joaquín Molero-Mesa, Leonardo Llorens García, Eduardo Cires
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29948485/
5. Food Chem Toxicol. 2020 Jan;135:110875. doi: 10.1016/j.fct.2019.110875. Epub 2019 Oct 7. Pimpinella anisum seeds essential oil from Lesvos island: Effect of hydrodistillation time, comparison of its aromatic profile with other samples of the Greek market. Safe use Eleni Anastasopoulou, Konstantia Graikou, Christos Ganos, Gioacchino Calapai, Ioanna Chinou
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31600564/
6. Randomized Controlled Trial BMC Complement Altern Med. 2010 Apr 30;10:17. doi: 10.1186/1472-6882-10-17. Randomized clinical trial of a phytotherapic compound containing Pimpinella anisum, Foeniculum vulgare, Sambucus nigra, and Cassia augustifolia for chronic constipation Paulo D Picon, Rafael V Picon, Andry F Costa, Guilherme B Sander, Karine M Amaral, Ana L Aboy, Amélia T Henriques
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20433751
7. Review Molecules. 2017 Jan 1;22(1):70. doi: 10.3390/molecules22010070. Biological Activities of Essential Oils: From Plant Chemoecology to Traditional Healing Systems Javad Sharifi-Rad, Antoni Sureda, Gian Carlo Tenore, Maria Daglia, Mehdi Sharifi-Rad, Marco Valussi, Rosa Tundis, Marzieh Sharifi-Rad, Monica R Loizzo, Adedayo Oluwaseun Ademiluyi, Razieh Sharifi-Rad, Seyed Abdulmajid Ayatollahi, Marcello Iriti.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28045446/
8. J Econ Entomol. 2020 Feb 8;113(1):255-262. doi: 10.1093/jee/toz279. Insecticidal and Behavioral Effect of Microparticles of Pimpinella anisum Essential Oil on Larvae of Leptinotarsa decemlineata (Coleoptera: Chrysomelidae) Jiří Skuhrovec, Ondřej Douda, Miloslav Zouhar, Marie Maňasová, Matěj Božik, Pavel Klouček
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31687745/
9. Environ Sci Pollut Res Int. 2018 Jul;25(19):18802-18812. doi: 10.1007/s11356-018-2068-1. Epub 2018 Apr 30. Pimpinella anisum essential oil nanoemulsions against Tribolium castaneum-insecticidal activity and mode of action Ahmed S Hashem, Samir S Awadalla, Gamal M Zayed, Filippo Maggi, Giovanni Benelli
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29713977/
10. Food Chem Toxicol. 2020 May;139:111255. doi: 10.1016/j.fct.2020.111255. Epub 2020 Mar 9. Effectiveness of eight essential oils against two key stored-product beetles, Prostephanus truncatus (Horn) and Trogoderma granarium Everts Nickolas G Kavallieratos, Maria C Boukouvala, Nikoletta Ntalli, Anna Skourti, Effrosyni S Karagianni, Erifili P Nika, Demetrius C Kontodimas, Loredana Cappellacci, Riccardo Petrelli, Kevin Cianfaglione, Mohammad Reza Morshedloo, Léon Azefack Tapondjou, Rianasoambolanoro Rakotosaona, Filippo Maggi, Giovanni Benelli
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32165233/
11. Ann Agric Environ Med. 2015;22(1):38-42. doi: 10.5604/12321966.1141367. Antifungal activity of essential oils against selected terverticillate penicillia Soňa Felšöciová, Miroslava Kačániová, Elena Horská, Nenad Vukovič, Lukáš Hleba , Jana Petrová, Katarina Rovná, Michal Stričík, Zuzana Hajduová
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25780826/
12. Open Life Sci. 2020 Jul 19;15(1):511-521. doi: 10.1515/biol-2020-0045. eCollection 2020. Antifungal activity of selected volatile essential oils against Penicillium sp Soňa Felšöciová, Nenad Vukovic, Paweł Jeżowski, Miroslava Kačániová
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33817239/
13. Iran J Pharm Res. Fall 2012;11(4):1079-85. The Study on the Effects of Pimpinella anisum on Relief and Recurrence of Menopausal Hot Flashes Fatemeh Nahidi, Nourossadat Kariman, Masoumeh Simbar, Faraz Mojab
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24250540/
14. Review Int J Reprod Biomed. 2016 Mar;14(3):155-66. The efficacy of Iranian herbal medicines in alleviating hot flashes: A systematic review Masumeh Ghazanfarpour, Ramin Sadeghi, Somayeh Abdolahian, Robab Latifnejad Roudsari
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27294213/
15. J Complement Integr Med. 2020 Jul 8;/j/jcim.ahead-of-print/jcim-2019-0077/jcim-2019-0077.xml. doi: 10.1515/jcim-2019-0077. Online ahead of print. Could Anise decrease the intensity of premenstrual syndrome symptoms in comparison to placebo? A double-blind randomized clinical trial Maryam Farahmand, Davood Khalili, Fahimeh Ramezani Tehrani, Gholamreza Amin, Reza Negarandeh
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32692701/
16. Review Electron Physician. 2017 Nov 25;9(11):5826-5833. doi: 10.19082/5826. eCollection 2017 Nov. A review of effective herbal medicines in controlling menopausal symptoms Rahele Kargozar, Hoda Azizi, Roshanak Salari
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29403626/
17. Review Breastfeed Med. 2017 Sep;12(7):401-409. doi: 10.1089/bfm.2017.0038. Epub 2017 Jul 17. Breastfeeding: A Review of Its Physiology and Galactogogue Plants in View of Traditional Persian Medicine
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28714737/
18. Review Anise No authors listed In: Drugs and Lactation Database (LactMed) [Internet]. Bethesda (MD): National Library of Medicine (US); 2006–. 2021 Feb 15. PMID: 30000835 Bookshelf ID: NBK501776
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30000835
19. J Res Med Sci. 2015 Jan;20(1):13-21. Pimpinella anisum in the treatment of functional dyspepsia: A double-blind, randomized clinical trial S Ashraffodin Ghoshegir, Mohammad Mazaheri, Alireza Ghannadi, Awat Feizi, Mahmoud Babaeian, Maryam Tanhaee, Mehrdad Karimi, Peyman Adibi
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25767516/
20. J Res Med Sci. 2014 Dec;19(12):1118-23. Pimpinella anisum in modifying the quality of life in patients with functional dyspepsia: A double-blind randomized clinical trial S Ashraffodin Ghoshegir, Mohammad Mazaheri, Alireza Ghannadi, Awat Feizi, Mahmoud Babaeian, Maryam Tanhaee, Mehrdad Karimi, Peyman Adibi
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25709650/
21. Curr Drug Discov Technol. 2021;18(2):272-281. doi: 10.2174/1570163817666200611132831. Persian Herbal Medicine in Functional Dyspepsia: A Systematic Review Maryam Azimi, Mohammad Javad Zahedi
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32525777/
22. Clinical Trial J Ethnopharmacol. 2016 Dec 24;194:937-946. doi: 10.1016/j.jep.2016.10.083. Epub 2016 Nov 1. Efficacy and safety of enteric coated capsules of anise oil to treat irritable bowel syndrome Maryam Mosaffa-Jahromi, Kamran Bagheri Lankarani, Mehdi Pasalar, Suleiman Afsharypuor, Ali-Mohammad Tamaddon
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27815079/
23. Randomized Controlled Trial J Evid Based Complementary Altern Med. 2017 Jan;22(1):41-46. doi: 10.1177/2156587216628374. Epub 2016 Feb 11. Effectiveness of Anise Oil for Treatment of Mild to Moderate Depression in Patients With Irritable Bowel Syndrome: A Randomized Active and Placebo-Controlled Clinical Trial Maryam Mosaffa-Jahromi, Ali-Mohammad Tamaddon, Suleiman Afsharypuor, Alireza Salehi, Seyed Hassan Seradj, Mehdi Pasalar, Peyman Jafari, Kamran Bagheri Lankarani
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26873392/
24. Am J Rhinol Allergy. 2019 Mar;33(2):194-202. doi: 10.1177/1945892418813079. Epub 2018 Nov 28. Complementary and Alternative Medicine in Chronic Rhinosinusitis: A Systematic Review and Qualitative Analysis Andy J Jin, Christopher J Chin
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30482029/
25. Randomized Controlled Trial Int Forum Allergy Rhinol. 2016 Sep;6(9):943-9. doi: 10.1002/alr.21785. Epub 2016 May 24. Evaluation of a novel natural drop for treatment of chronic rhinosinusitis without nasal polyps: a single blind randomized trial Shima Vazifehkah, Mohammad Reza Shams-Ardekani, Mohammad Kamalinejad, Seyed Mousa Saderhossein, Hamed Hosseini, Seyed Mohammad Shams, Shirin Abbassi, Sareh Eghtesad, Babak Saedi
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27218285/
26. Randomized Controlled Trial Eur J Pediatr. 2010 Jan;169(1):55-62. doi: 10.1007/s00431-009-0978-0. Epub 2009 Apr 3. Clinical trial showing superiority of a coconut and anise spray over permethrin 0.43% lotion for head louse infestation, ISRCTN96469780 Ian F Burgess, Elizabeth R Brunton, Nazma A Burgess
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19343362/
27. Cent Eur J Immunol. 2020;45(3):241-247. doi: 10.5114/ceji.2020.101236. Epub 2020 Nov 1. New allergens from spices in the Apiaceae family: anise Pimpinella anisum L. and caraway Carum carvi L Marta SŁowianek, Iwona Majak, Joanna LeszczyŃska, Beata SmoliŃska, Dorota MaŃkowska, Krzysztof BuczyŁko, Aneta Wagner
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33437175/
