12/1/2021
Ενημέρωση: 26/1/2021
Ενημέρωση: 26/1/2021
ΧΑΡΟΥΠΙ
Ένα πραγματικά υγιεινό γλυκαντικό, με το βέλτιστο θρεπτικό προφίλ
1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Τις τελευταίες δεκαετίες, λόγω των διαφόρων ασθενειών που σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με την σύγχρονη διατροφή, οι καταναλωτές ασχολούνται ολοένα και πιο ενεργά με την διατροφή τους.
Το χαρούπι είναι ένα τρόφιμο υψηλής διατροφικής αξίας.
Αν και έχει παραμεληθεί τις τελευταίες δεκαετίες, όπου χρησιμοποιήθηκε κυρίως ως ζωοτροφή, επιστρέφει δυναμικά στην παγκόσμια αγορά, με μία ολοένα αυξανόμενη δημοτικότητα σε όλες τις ηλικίες, ενώ χρησιμοποιείται και από τη βιομηχανία τροφίμων όχι μόνο για την δημιουργία διαφόρων τροφίμων (π.χ. ζυμαρικά, παξιμάδια, κριτσίνια, σοκολάτες, επαλείμματα, μαρμελάδες κ.ά.) αλλά και για την δημιουργία εξειδικευμένων τροφίμων, όπως είναι π.χ. τα προϊόντα χωρίς γλουτένη.
Η χρήση του είναι είτε ως φυσικό γλυκαντικό είτε ως συστατικό του εκάστοτε τροφίμου.
Η χαρουπιά είναι ένα μεγάλο, αειθαλές δέντρο με αργή ανάπτυξη, μεγάλη μακροζωία και παρατεταμένη περίοδο ανθοφορίας. Το χαρούπι είναι καταγεγραμμένο από περίπου το 6.000 έως το 4.000 π.Χ.
Το σκληρό κέλυφος των σπόρων επιτρέπει στο χαρούπι να επιβιώσει ακόμα και από τη φωτιά.
To χαρούπι ανήκει στα όσπρια και το επιστημονικό του όνομα (Ceratonia siliqua L) προέρχεται από :
- την ελληνική λέξη «κέρατο», λόγω του κερατομορφικού σχήματος που έχει ο καρπός, και
- την λατινική λέξης «siliqua», η οποία σχετίζεται με τη σκληρότητα και το σχήμα των λοβών.
(Μία ακόμα ονομασία για το χαρούπι είναι "ψωμί του Αγίου Ιωάννη", ενώ στην Κύπρο είναι γνωστό και ως "τεράτσια").
Ο καρπός του χαρουπιού (φασόλι) ονομάζεται λοβός και αποτελείται από δύο μέρη:
- τους σπόρους (10%), και
- την σάρκα (90%).
Ο πολτός περιλαμβάνει ένα δερμάτινο εξωτερικό στρώμα (περικάρπιο) και μια πιο μαλακή εσωτερική περιοχή (μεσοκάρπιο) όπου βρίσκονται οι σπόροι
Οι σπόροι αποτελούνται από τρία στρώματα: κέλυφος, ενδοσπέρμιο και έμβρυο. Οι σπόροι είναι καφέ, σκληροί, μήκους 10 χιλιοστών και με βάρος περίπου 0,2 γραμμάρια ανά σπόρο. Λόγω της ομοιογένειας του βάρους των σπόρων, πιστεύεται ευρέως ότι το καράτι, η μονάδα βάρους για τους πολύτιμους λίθους, προέρχεται από τους σπόρους χαρουπιού.
Για αιώνες, οι σπόροι του χαρουπιού θεωρούνταν άχρηστα,
αλλά τα εκχυλίσματα σπόρων χαρουπιού θα μπορούσαν να αποτελούν μία ενδιαφέρουσα πηγή βιοενεργών αντιοξειδωτικών ενώσεων με πιθανές εφαρμογές στους τομείς των λειτουργικών τροφίμων και των συμπληρωμάτων διατροφής.
Η ετήσια παγκόσμια παραγωγή χαρουπιού είναι περίπου 422.334 τόνοι.
2. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Το χαρούπι που είναι ευρέως γνωστό ως "μαύρος χρυσός" σε αρκετές περιοχές της Μεσογείου, εκτός από εξαιρετική πηγή βιοενεργών ενώσεων, υποκατάστατο κακάου, και ζωοτροφής μπορεί να χρησιμοποιηθεί και σε προγράμματα αναδάσωσης.
Επί του παρόντος, το χαρούπι περιλαμβάνεται στα προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Αυστραλίας.
Η χαρουπιά παρουσιάζει μερικά εξαιρετικά χαρακτηριστικά ως ένα από τα πιο υψηλού δυναμικού είδη δένδρων στις δράσεις αναδάσωσης για την ενίσχυση και την αντικατάσταση ειδών ευαίσθητων στην ξηρασία και στην αποκατάσταση οριακών περιοχών της λεκάνης της Μεσογείου.
Ωστόσο, δυστυχώς, αυτό το φυτό δεν χρησιμοποιείται συνήθως στα προγράμματα αναδάσωσης πολλών χωρών, στις οποίες απέτυχαν άλλα προγράμματα αναδάσωσης.
Το χαρούπι είναι ένα φυτό ανθεκτικό στην ξηρασία και την θερμοκρασία, ενώ οι ανάγκες για την καλλιέργεια του είναι χαμηλές.
Επίσης, σε σύγκριση με άλλα υγιεινά γλυκαντικά, κάνει τα ελάχιστα τροφοχιλιόμετρα, δεδομένου ότι προέρχεται από Κρήτη ή Κύπρο.
3. ΑΝΤΙ ΓΙΑ ΚΑΚΑΟ
Το χαρούπι αποτελεί σημαντική εναλλακτική λύση για το κακάο διότι:
- η γεύση και το χρώμα του θυμίζουν σοκολάτα/κακάο,
- δεν περιέχει καφεΐνη και θεοβρωμίνη.
- είναι σημαντικά οικονομικότερο σε σύγκριση με το κακάο,
- περιέχει 95% λιγότερο λίπος (0,7 γρ. έναντι 13,7 γρ. για 100 γρ. σκόνης)
4. ΘΡΕΠΤΙΚΗ ΑΞΙΑ ΧΑΡΟΥΠΙ ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ
Λόγω της χημικής και θρεπτικής σύνθεσης του, το χαρούπι έχει πολλαπλές χρήσεις στην παραγωγή τροφίμων και ροφημάτων.
Το χαρούπι είναι πλούσιο σε μέταλλα, ιχνοστοιχεία, φυτικές ίνες, σάκχαρα, πολυφαινόλες, D-πινιτόλη, ενώ έχει ιδιαίτερα χαμηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά. Επίσης, από τον σπόρο του προκύπτει κόμμι χαρουπιού (E410) που χρησιμοποιείται ευρέως στη βιομηχανία τροφίμων.
To χαρούπι είναι μία απαραίτητη δεξαμενή διατροφικών και φαρμακευτικών ενώσεων, και περιέχει μια ποικιλία βιοενεργών φυτοχημικών από αρκετές κατηγορίες
Σύμφωνα με το cronometer, (χρησιμοποιεί την βάση δεδομένων από το University of Minnesota, το οποίο υπερτερεί του USDA) το χαρούπι είναι πλούσια πηγή* σε πολλά θρεπτικά συστατικά:
Α. ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ:
- Β2: 35%,
- Β6: 28%,
Β. ΜΕΤΑΛΛΑ & ΙΧΝΟΣΤΟΙΧΕΙΑ:
- ασβέστιο: 35%,
- χαλκός: 63%,
- σίδηρος: 37%,
- μαγγάνιο: 22%,
Γ. ΦΥΤΙΚΕΣ ΙΝΕΣ:
- φυτικές ίνες: 105%,
Δ. ΠΡΩΤΕΪΝΗ:
- αμινοξύ βαλίνη: 26%,
Τα ανωτέρω ισχύουν για 100 γραμμάρια χαρουπόσκονης.
*Πλούσια πηγή σημαίνει μεγαλύτερο ή ίσο του 20% της Συνιστώμενης Ημερήσιας Πρόσληψης (ΣΗΠ)
5. ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ
Οι βιολογικές και οι ιαματικές επιδράσεις από το χαρούπι είναι αρκετές :
- γαστρεντερικές,
- αντιδιαβητική δράση,
- αντικαρκινική,
- αντιυπερλιπιδαιμική, και
- αντιδιαρροϊκές ιδιότητες.
Επίσης, πολλές μελέτες έχουν δείξει τις ευεργετικές επιδράσεις για την υγεία από τα προϊόντα με χαρούπι:
- ευρείες αντιοξειδωτικές ιδιότητες, καθώς και
- μείωση της "κακής" LDL χοληστερόλης.
6. ΧΑΡΟΥΠΙ ΧΡΗΣΗ
To χαρούπι έχει ένα μοναδικό άρωμα και γεύση.
- Όταν χρειάζομαι κάποιο γλυκαντικό σε μορφή σκόνης, χρησιμοποιώ την χαρουπόσκονη.
Μία ευφάνταστη χρήση του, την οποία έχω καθιερώσει εδώ και αρκετά χρόνια είναι στους κουραμπιέδες, όπου αντί για άχνη ζάχαρη, χρησιμοποιώ χαρουπόσκονη. Θυμάμαι, το είχα προτείνει και στις καθηγήτριες που είχα στην σχολή.
Επίσης, την σκόνη την χρησιμοποιώ για να φτιάχνω και χαρουπόγαλο.
- Όταν χρειάζομαι κάποιο γλυκαντικό σε υγρή μορφή, χρησιμοποιώ σχεδόν αποκλειστικά το χαρουπόμελο. Ενίοτε χρησιμοποιώ και πετιμέζι, αλλά η κύρια χρήση αφορά το χαρουπόμελο.
Μία συνηθισμένη χρήση που κάνω είναι να αναμειγνύω ταχίνι και χαρουπόμελο. Έχω δοκιμάσει με διάφορες αναλογίες 3 μέρη χαρουπόμελο προς 7 μέρη ταχίνι, 4 μέρη χαρουπόμελο προς 6 μέρη ταχίνι, και 5 μέρη χαρουπόμελο προς 5 μέρη ταχίνι, και η αναλογία που μου άρεσε περισσότερο ως υφή, γεύση και χρώμα ήταν το 5 προς 5, αλλά αυτό είναι καθαρά υποκειμενικό, και ο κάθε άνθρωπος θα βρει τις δικές του αναλογίες.
Η προσθήκη χαρουπόμελο στο ταχίνι προσφέρει μία ενδιαφέρουσα διατροφική αξία, που μπορεί να αντικαταστήσει άλλες μη-υγιεινές επιλογές από τα διαθέσιμα επαλείμματα.
Άλλες χρήσεις για το χαρουπόμελο και την χαρουπόσκονη είναι σε παγωτά, κέικ, κουλούρια, γλυκά, τούρτες, και γενικά στην παρασκευή γλυκών, καθώς και στην παρασκευή ψωμιού και αρτοσκευασμάτων (π.χ. σταφιδόψωμο με χαρουπόσκονη ή χαρουπόμελο).
Το χαρούπι, εκτός του ότι αποτελεί πλούσια πηγή σε όλα τα θρεπτικά συστατικά που είδαμε προηγουμένως, προσφέρει γλυκύτητα, καθώς και σοκολατένιο χρώμα, το οποίο είναι σημαντικό πλεονέκτημα για πολλούς ανθρώπους που θέλουν να αντικαταστήσουν τα διάφορα επιβλαβή γλυκαντικά με πιο υγιεινές επιλογές, ιδίως όταν έχουμε να κάνουμε με την διατροφή των παιδιών.
Στην Ελλάδα υπάρχει διαθέσιμο κρητικό χαρούπι, κυπριακό χαρούπι, και ισπανικό χαρούπι.
Έχω δοκιμάσει και τα τρία διαφορετικά είδη, και με έχει κερδίσει με διαφορά το κρητικό. Βέβαια, αυτός είναι καθαρά υποκειμενικός παράγοντας, και ο κάθε άνθρωπος θα αποκτήσει τις δικές του προτιμήσεις.
Προσωπικά, το χρησιμοποιώ από το 2011, και οι μορφές που υπάρχουν πάντα στο σπίτι μου είναι το χαρουπάλευρο και το χαρουπόμελο, ενώ ενίοτε πειραματίζομαι και με τις άλλες μορφές του.
Τις τελευταίες δεκαετίες, λόγω των διαφόρων ασθενειών που σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με την σύγχρονη διατροφή, οι καταναλωτές ασχολούνται ολοένα και πιο ενεργά με την διατροφή τους.
Το χαρούπι είναι ένα τρόφιμο υψηλής διατροφικής αξίας.
Αν και έχει παραμεληθεί τις τελευταίες δεκαετίες, όπου χρησιμοποιήθηκε κυρίως ως ζωοτροφή, επιστρέφει δυναμικά στην παγκόσμια αγορά, με μία ολοένα αυξανόμενη δημοτικότητα σε όλες τις ηλικίες, ενώ χρησιμοποιείται και από τη βιομηχανία τροφίμων όχι μόνο για την δημιουργία διαφόρων τροφίμων (π.χ. ζυμαρικά, παξιμάδια, κριτσίνια, σοκολάτες, επαλείμματα, μαρμελάδες κ.ά.) αλλά και για την δημιουργία εξειδικευμένων τροφίμων, όπως είναι π.χ. τα προϊόντα χωρίς γλουτένη.
Η χρήση του είναι είτε ως φυσικό γλυκαντικό είτε ως συστατικό του εκάστοτε τροφίμου.
Η χαρουπιά είναι ένα μεγάλο, αειθαλές δέντρο με αργή ανάπτυξη, μεγάλη μακροζωία και παρατεταμένη περίοδο ανθοφορίας. Το χαρούπι είναι καταγεγραμμένο από περίπου το 6.000 έως το 4.000 π.Χ.
Το σκληρό κέλυφος των σπόρων επιτρέπει στο χαρούπι να επιβιώσει ακόμα και από τη φωτιά.
To χαρούπι ανήκει στα όσπρια και το επιστημονικό του όνομα (Ceratonia siliqua L) προέρχεται από :
- την ελληνική λέξη «κέρατο», λόγω του κερατομορφικού σχήματος που έχει ο καρπός, και
- την λατινική λέξης «siliqua», η οποία σχετίζεται με τη σκληρότητα και το σχήμα των λοβών.
(Μία ακόμα ονομασία για το χαρούπι είναι "ψωμί του Αγίου Ιωάννη", ενώ στην Κύπρο είναι γνωστό και ως "τεράτσια").
Ο καρπός του χαρουπιού (φασόλι) ονομάζεται λοβός και αποτελείται από δύο μέρη:
- τους σπόρους (10%), και
- την σάρκα (90%).
Ο πολτός περιλαμβάνει ένα δερμάτινο εξωτερικό στρώμα (περικάρπιο) και μια πιο μαλακή εσωτερική περιοχή (μεσοκάρπιο) όπου βρίσκονται οι σπόροι
Οι σπόροι αποτελούνται από τρία στρώματα: κέλυφος, ενδοσπέρμιο και έμβρυο. Οι σπόροι είναι καφέ, σκληροί, μήκους 10 χιλιοστών και με βάρος περίπου 0,2 γραμμάρια ανά σπόρο. Λόγω της ομοιογένειας του βάρους των σπόρων, πιστεύεται ευρέως ότι το καράτι, η μονάδα βάρους για τους πολύτιμους λίθους, προέρχεται από τους σπόρους χαρουπιού.
Για αιώνες, οι σπόροι του χαρουπιού θεωρούνταν άχρηστα,
αλλά τα εκχυλίσματα σπόρων χαρουπιού θα μπορούσαν να αποτελούν μία ενδιαφέρουσα πηγή βιοενεργών αντιοξειδωτικών ενώσεων με πιθανές εφαρμογές στους τομείς των λειτουργικών τροφίμων και των συμπληρωμάτων διατροφής.
Η ετήσια παγκόσμια παραγωγή χαρουπιού είναι περίπου 422.334 τόνοι.
2. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Το χαρούπι που είναι ευρέως γνωστό ως "μαύρος χρυσός" σε αρκετές περιοχές της Μεσογείου, εκτός από εξαιρετική πηγή βιοενεργών ενώσεων, υποκατάστατο κακάου, και ζωοτροφής μπορεί να χρησιμοποιηθεί και σε προγράμματα αναδάσωσης.
Επί του παρόντος, το χαρούπι περιλαμβάνεται στα προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Αυστραλίας.
Η χαρουπιά παρουσιάζει μερικά εξαιρετικά χαρακτηριστικά ως ένα από τα πιο υψηλού δυναμικού είδη δένδρων στις δράσεις αναδάσωσης για την ενίσχυση και την αντικατάσταση ειδών ευαίσθητων στην ξηρασία και στην αποκατάσταση οριακών περιοχών της λεκάνης της Μεσογείου.
Ωστόσο, δυστυχώς, αυτό το φυτό δεν χρησιμοποιείται συνήθως στα προγράμματα αναδάσωσης πολλών χωρών, στις οποίες απέτυχαν άλλα προγράμματα αναδάσωσης.
Το χαρούπι είναι ένα φυτό ανθεκτικό στην ξηρασία και την θερμοκρασία, ενώ οι ανάγκες για την καλλιέργεια του είναι χαμηλές.
Επίσης, σε σύγκριση με άλλα υγιεινά γλυκαντικά, κάνει τα ελάχιστα τροφοχιλιόμετρα, δεδομένου ότι προέρχεται από Κρήτη ή Κύπρο.
3. ΑΝΤΙ ΓΙΑ ΚΑΚΑΟ
Το χαρούπι αποτελεί σημαντική εναλλακτική λύση για το κακάο διότι:
- η γεύση και το χρώμα του θυμίζουν σοκολάτα/κακάο,
- δεν περιέχει καφεΐνη και θεοβρωμίνη.
- είναι σημαντικά οικονομικότερο σε σύγκριση με το κακάο,
- περιέχει 95% λιγότερο λίπος (0,7 γρ. έναντι 13,7 γρ. για 100 γρ. σκόνης)
4. ΘΡΕΠΤΙΚΗ ΑΞΙΑ ΧΑΡΟΥΠΙ ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ
Λόγω της χημικής και θρεπτικής σύνθεσης του, το χαρούπι έχει πολλαπλές χρήσεις στην παραγωγή τροφίμων και ροφημάτων.
Το χαρούπι είναι πλούσιο σε μέταλλα, ιχνοστοιχεία, φυτικές ίνες, σάκχαρα, πολυφαινόλες, D-πινιτόλη, ενώ έχει ιδιαίτερα χαμηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά. Επίσης, από τον σπόρο του προκύπτει κόμμι χαρουπιού (E410) που χρησιμοποιείται ευρέως στη βιομηχανία τροφίμων.
To χαρούπι είναι μία απαραίτητη δεξαμενή διατροφικών και φαρμακευτικών ενώσεων, και περιέχει μια ποικιλία βιοενεργών φυτοχημικών από αρκετές κατηγορίες
Σύμφωνα με το cronometer, (χρησιμοποιεί την βάση δεδομένων από το University of Minnesota, το οποίο υπερτερεί του USDA) το χαρούπι είναι πλούσια πηγή* σε πολλά θρεπτικά συστατικά:
Α. ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ:
- Β2: 35%,
- Β6: 28%,
Β. ΜΕΤΑΛΛΑ & ΙΧΝΟΣΤΟΙΧΕΙΑ:
- ασβέστιο: 35%,
- χαλκός: 63%,
- σίδηρος: 37%,
- μαγγάνιο: 22%,
Γ. ΦΥΤΙΚΕΣ ΙΝΕΣ:
- φυτικές ίνες: 105%,
Δ. ΠΡΩΤΕΪΝΗ:
- αμινοξύ βαλίνη: 26%,
Τα ανωτέρω ισχύουν για 100 γραμμάρια χαρουπόσκονης.
*Πλούσια πηγή σημαίνει μεγαλύτερο ή ίσο του 20% της Συνιστώμενης Ημερήσιας Πρόσληψης (ΣΗΠ)
5. ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ
Οι βιολογικές και οι ιαματικές επιδράσεις από το χαρούπι είναι αρκετές :
- γαστρεντερικές,
- αντιδιαβητική δράση,
- αντικαρκινική,
- αντιυπερλιπιδαιμική, και
- αντιδιαρροϊκές ιδιότητες.
Επίσης, πολλές μελέτες έχουν δείξει τις ευεργετικές επιδράσεις για την υγεία από τα προϊόντα με χαρούπι:
- ευρείες αντιοξειδωτικές ιδιότητες, καθώς και
- μείωση της "κακής" LDL χοληστερόλης.
6. ΧΑΡΟΥΠΙ ΧΡΗΣΗ
To χαρούπι έχει ένα μοναδικό άρωμα και γεύση.
- Όταν χρειάζομαι κάποιο γλυκαντικό σε μορφή σκόνης, χρησιμοποιώ την χαρουπόσκονη.
Μία ευφάνταστη χρήση του, την οποία έχω καθιερώσει εδώ και αρκετά χρόνια είναι στους κουραμπιέδες, όπου αντί για άχνη ζάχαρη, χρησιμοποιώ χαρουπόσκονη. Θυμάμαι, το είχα προτείνει και στις καθηγήτριες που είχα στην σχολή.
Επίσης, την σκόνη την χρησιμοποιώ για να φτιάχνω και χαρουπόγαλο.
- Όταν χρειάζομαι κάποιο γλυκαντικό σε υγρή μορφή, χρησιμοποιώ σχεδόν αποκλειστικά το χαρουπόμελο. Ενίοτε χρησιμοποιώ και πετιμέζι, αλλά η κύρια χρήση αφορά το χαρουπόμελο.
Μία συνηθισμένη χρήση που κάνω είναι να αναμειγνύω ταχίνι και χαρουπόμελο. Έχω δοκιμάσει με διάφορες αναλογίες 3 μέρη χαρουπόμελο προς 7 μέρη ταχίνι, 4 μέρη χαρουπόμελο προς 6 μέρη ταχίνι, και 5 μέρη χαρουπόμελο προς 5 μέρη ταχίνι, και η αναλογία που μου άρεσε περισσότερο ως υφή, γεύση και χρώμα ήταν το 5 προς 5, αλλά αυτό είναι καθαρά υποκειμενικό, και ο κάθε άνθρωπος θα βρει τις δικές του αναλογίες.
Η προσθήκη χαρουπόμελο στο ταχίνι προσφέρει μία ενδιαφέρουσα διατροφική αξία, που μπορεί να αντικαταστήσει άλλες μη-υγιεινές επιλογές από τα διαθέσιμα επαλείμματα.
Άλλες χρήσεις για το χαρουπόμελο και την χαρουπόσκονη είναι σε παγωτά, κέικ, κουλούρια, γλυκά, τούρτες, και γενικά στην παρασκευή γλυκών, καθώς και στην παρασκευή ψωμιού και αρτοσκευασμάτων (π.χ. σταφιδόψωμο με χαρουπόσκονη ή χαρουπόμελο).
Το χαρούπι, εκτός του ότι αποτελεί πλούσια πηγή σε όλα τα θρεπτικά συστατικά που είδαμε προηγουμένως, προσφέρει γλυκύτητα, καθώς και σοκολατένιο χρώμα, το οποίο είναι σημαντικό πλεονέκτημα για πολλούς ανθρώπους που θέλουν να αντικαταστήσουν τα διάφορα επιβλαβή γλυκαντικά με πιο υγιεινές επιλογές, ιδίως όταν έχουμε να κάνουμε με την διατροφή των παιδιών.
Στην Ελλάδα υπάρχει διαθέσιμο κρητικό χαρούπι, κυπριακό χαρούπι, και ισπανικό χαρούπι.
Έχω δοκιμάσει και τα τρία διαφορετικά είδη, και με έχει κερδίσει με διαφορά το κρητικό. Βέβαια, αυτός είναι καθαρά υποκειμενικός παράγοντας, και ο κάθε άνθρωπος θα αποκτήσει τις δικές του προτιμήσεις.
Προσωπικά, το χρησιμοποιώ από το 2011, και οι μορφές που υπάρχουν πάντα στο σπίτι μου είναι το χαρουπάλευρο και το χαρουπόμελο, ενώ ενίοτε πειραματίζομαι και με τις άλλες μορφές του.