30/12/2022
Ενημέρωση: 1/1/2023
Ενημέρωση: 1/1/2023
ΚΟΛΙΚΟΙ ΒΡΕΦΟΥΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
Ποια τροφή είναι υπεύθυνη για 25% έως 89% των βρεφικών κολικών
|
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ
1. ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ 2. ΚΟΛΙΚΟΙ ΒΡΕΦΟΥΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ 3. ΚΟΛΙΚΟΙ ΒΡΕΦΟΥΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΜΗΤΕΡΑΣ 4. ΚΟΛΙΚΟΙ ΜΩΡΟΥ ΤΡΟΦΕΣ 5. ΣΥΝΝΟΣΗΡΟΤΗΤΕΣ Παραπομπές (38) |
ΚΟΛΙΚΟΙ ΒΡΕΦΟΥΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
|
1. ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ
Ενώ όλα τα μωρά κλαίνε, αυτό που διακρίνει τα μωρά με κολικούς είναι ότι αφενός κλαίνε περισσότερο και αφετέρου συχνά κλαίνε απαρηγόρητα.
Υπάρχει συνήθως ένα προβλέψιμο ημερήσιο μοτίβο για το κλάμα που οφείλεται σε κολικούς, με περισσότερο κλάμα να εμφανίζεται τις βραδινές ώρες και να μειώνεται κατά την ηλικία των τριών έως τεσσάρων μηνών (1).
Κολικοί βρέφους - ορισμός:
Οι ορισμοί για τον βρεφικό κολικό ποικίλλουν.
Ένας αδρός ορισμός του βρεφικού κολικού είναι το υπερβολικό κλάμα σε ένα κατά τα άλλα υγιές και καλά ταϊσμένο βρέφος, αλλά ένας από τους πιο συχνά χρησιμοποιούμενους είναι όταν "το βρέφος να κλαίει για τουλάχιστον 3 ώρες την ημέρα, τουλάχιστον 3 ημέρες την εβδομάδα, για τουλάχιστον 3 εβδομάδες (1).
Μία άλλη μελέτη ορίζει τον κολικό ως "σοβαρό" όταν η διάρκεια του κλάματος είναι μεγαλύτερη από 4 ώρες την ημέρα, και η συχνότητα είναι 5 ημέρες την εβδομάδα (25).
Επιπολασμός:
Ο επιπολασμός για τους βρεφικούς κολικούς κυμαίνεται από 5 έως 19% (2), αν και τις πρώτες 6 εβδομάδες κυμαίνεται στο 17 έως 25% (37).
Μητρικό γάλα ή φόρμουλα: ποιο προκαλεί περισσότερους κολικούς ;
Μία μελέτη ανέφερε ότι ο επιπολασμός των κολικών ήταν παρόμοιος μεταξύ των βρεφών που τρέφονταν είτε με μητρικό γάλα είτε με φόρμουλα (3).
Πιθανές επιπτώσεις των βρεφικών κολικών:
Είναι σημαντικό να προσδιορίσουμε την αιτία του βρεφικού κολικού προκειμένου να τον διαχειριστούμε κατάλληλα διότι το υπερβολικό και απαρηγόρητο κλάμα μπορεί να δυσανασχετήσει και να εκνευρίσει τους γονείς (4), και σε ορισμένες περιπτώσεις να οδηγήσει σε "σύνδρομο της ανατάραξης του μωρού" [shaken baby syndrome] (5).
Μία μελέτη ανέφερε ότι το κλάμα, ειδικά στους πρώτους 4 μήνες της ηλικίας, είναι ένα σημαντικό ερέθισμα για το σύνδρομο της ανατάραξης του μωρού.
Σε 591 περιπτώσεις βρεφών ηλικίας έως 1,5 ετών, το κλάμα αναφέρθηκε ως ερέθισμα για ανατάραξη του μωρού στο 28% των περιπτώσεων (166 βρέφη) (5).
Σύνδρομο της ανατάραξης του μωρού:
Το σύνδρομο της ανατάραξης του μωρού είναι το αποτέλεσμα της πίεσης του εγκεφάλου στο κρανίο (6) και αποτελεί την πιο κοινή αιτία θανάτου ή σοβαρού νευρολογικού τραυματισμού (7).
Ηπιότερες μορφές αυτού του συνδρόμου συχνά μένουν αδιάγνωστες και ο αριθμός των μη-αναφερόμενων περιπτώσεων είναι πιθανότατα πολύ μεγαλύτερος.
Το σύνδρομο της ανατάραξης του μωρού έχει κακή πρόγνωση, με έως και 20% των βρεφών να πεθαίνουν μέσα σε ημέρες ή εβδομάδες, ενώ όσα βρέφη επιζήσουν συχνά εμφανίζουν γνωστικά ελλείμματα καθώς και κλινικά συμπτώματα, όπως σωματικές αναπηρίες, μειωμένη ακοή, μειωμένη όραση ή τύφλωση, επιληψία, νοητική υστέρηση ή συνδυασμό αυτών των καταστάσεων (8).
Μία μελέτη αξιολόγησε δυνητικά επιζήμιες γονικές ενέργειες που προκαλούνται από το βρεφικό κλάμα σε 3.259 βρέφη ηλικίας 1-6 μηνών.
Το 5,6% των γονιών ανέφεραν ότι χαστούκισαν ή ανατάραξαν το μωρό τους τουλάχιστον μία φορά εξαιτίας του κλάματος του (9).
Για τους βρεφικούς κολικούς υπάρχει θεραπεία ; Ποιες τροφές οδηγούν σε επιδείνωση ;
2. ΚΟΛΙΚΟΙ ΒΡΕΦΟΥΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
ΜΕΤΑ-ΑΝΑΛΥΣΗ:
Μία μετα-ανάλυση ανέφερε ότι "το υπερβολικό κλάμα είναι αποτέλεσμα επώδυνων συσπάσεων του εντέρου που προκαλούνται από τρεις αιτίες" με τις δύο εξ'αυτών να αφορούν μία συγκεκριμένη τροφή (16).
ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΕΙΣ:
Μία ανασκόπηση που δημοσιεύθηκε πριν από λίγους μήνες αναφέρει ότι, σε βρέφη με κολικούς, έχει αποδειχθεί ότι είναι ευεργετικό να αφαιρείται μία συγκεκριμένη τροφή από την διατροφή του βρέφους ή από την διατροφή της μητέρας όσο διαρκεί ο θηλασμός (17).
Μία ακόμα ανασκόπηση αναφέρει ότι αυτή η τροφή φαίνεται να σχετίζεται με σημαντικό αριθμό περιπτώσεων βρεφικού κολικού (18), ενώ μία άλλη ανασκόπηση αναφέρει ότι σε αυτήν την τροφή οφείλεται περίπου το 25% των βρεφών με μέτριο ή σοβαρό κολικό και συνιστά μια διατροφή με πλήρη αποκλεισμό αυτής της τροφής από την μητέρα (19).
Σε παρόμοια αποτελέσματα καταλήγουν 3 ακόμα ανασκοπήσεις (20-22).
3. ΚΟΛΙΚΟΙ ΒΡΕΦΟΥΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΜΗΤΕΡΑΣ
Πολλές μελέτες δείχνουν ότι η παρουσία συστατικών στο μητρικό γάλα από τις τροφές που καταναλώνει η μητέρα σχετίζεται με εμφανείς κλινικές εκδηλώσεις στα παιδιά (11).
Το ότι οι κολικοί βρέφους αποτελούν σύμπτωμα αυτής της τροφής είχε ήδη αναφερθεί από την δεκαετία του '70, όπως προκύπτει και από σχετική δημοσίευση στο επιστημονικό περιοδικό Lancet (23).
Στην εν λόγω μελέτη διέκοψαν αυτήν την τροφή από την διατροφή σε μητέρες που τα βρέφη τους είχαν κολικούς (19 βρεφη).
Τα ευρήματα έδειξαν ότι, από τα 19 βρέφη, οι κολικοί εξαφανίστηκαν αμέσως (εντός 1-2 ημερών) στα 13 βρέφη (68%). Και, σε 12 από αυτά τα 13 βρέφη (92%), οι κολικοί επανήλθαν εντός ολίγων ωρών όταν οι μητέρες κατανάλωσαν εκ νέου αυτήν την τροφή.
Τρία παραδείγματα είναι τα εξής : α. Σε ένα βρέφος, υπήρχε σχεδόν πλήρης εξαφάνιση των κολίκων μέσα σε μόλις μια ημέρα από την στιγμή που η μητέρα διέκοπτε αυτήν την τροφή, ενώ όταν η μητέρα επανέφερε αυτήν την τροφή, οι βρεφικοί κολικοί επέστρεφαν αμέσως.
β. Σε ένα άλλο βρέφος, όταν αυτή η τροφή διακόπηκε από την διατροφή της μητέρας, οι κολικοί εξαφανίστηκαν αμέσως, ενώ όταν η μητέρα την επανέφερε, υπήρχαν συμπτώματα κολικού μέσα σε μόλις μισή ώρα από τον θηλασμό.
γ. Σε ένα ακόμα βρέφος, η ίδια κατάσταση: όταν αυτή η τροφή διακόπηκε από την διατροφή της μητέρας, οι κολικοί εξαφανίστηκαν, ενώ όταν δόθηκε μία πολύ μικρή ποσότητας (0,5 ml) αυτής της τροφής στο βρέφος, οι κολικοί επανήλθαν μετά από μόλις 15 λεπτά.
Η εν λόγω δημοσιεύση κλείνει αναφέροντας ότι στα θηλάζοντα βρέφη "η αντιμετώπιση του κολικού με απομάκρυνση αυτής της τροφής από την διατροφή της μητέρας, φαίνεται να αξίζει τον κόπο" (23).
Σε μία μεγάλη μελέτη διερευνήθηκε η σχέση ανάμεσα στον κολικό και στις τροφές που εισάγονται στην διατροφή της μητέρας. Αξιολογήθηκαν δεδομένα από 273 βρέφη με αποκλειστικό θηλασμό.
Από τα τρόφιμα που αξιολογήθηκαν, η εν λόγω τροφή είχε, με σημαντική διαφορά, την υψηλότερη συσχέτιση με συμπτώματα βρεφικού κολικού (24).
Μία ακόμα μελέτη αξιολόγησε 66 θηλάζοντα βρέφη με κολικούς, στα οποία αποκλείστηκε αυτή η τροφή από την διατροφή τους (12).
Τα ευρήματα έδειξαν ότι οι κολικοί εξαφανίστηκε στα 35 βρέφη (53%), ενώ οι κολικοί επανεμφανίστηκαν σε τουλάχιστον δύο προκλήσεις (εισαγωγή αυτής της τροφής στην διατροφή της μητέρας) σε 23 βρέφη (35%).
Στην συνέχεια, διεξήχθη μια διπλά-τυφλή, διασταυρούμενη μελέτη με αυτήν την τροφή σε 10 από αυτά τα 23 βρέφη. Τα ευρήματα έδειξαν ότι τα 9 βρέφη αντέδρασαν με κολικούς όταν οι μητέρες τους έλαβαν τις κάψουλες που περιείχαν αυτήν την τροφή σε σκόνη.
Η περαιτέρω ανάλυση των δεδομένων έδειξε υψηλή συσχέτιση μεταξύ του βρεφικού κολικού και της κατανάλωσης αυτής της τροφής από την μητέρα, και η μελέτη καταλήγει αναφέροντας ότι "προτείνεται ο αποκλεισμός αυτής της τροφής από την διατροφή της μητέρας ως μια πρώτη δοκιμή για την αντιμετώπιση του βρεφικού κολικού" (12).
Μία δημοσίευση για αναφορές περιπτώσεων, αναφέρει ότι περίπου στο 33% των μωρών με κολικούς, τα συμπτώματα εξαφανίστηκαν όταν αποκλείστηκε αυτή η τροφή από την διατροφή της μητέρας (26).
Παρόμοια ευρήματα αναφέρονται και σε μία ακόμα δημοσίευση: σε 3 περιπτώσεις, οι βρεφικοί κολικοί σταμάτησαν όταν η μητέρα διέκοψε αυτήν την τροφή (27).
Κλείνοντας, μία ακόμα δημοσίευση αναφέρει ότι τα βρέφη υπέφεραν από κολικούς όταν το μητρικό γάλα περιείχε σε υψηλή περιεκτικότητα ενώσεις αυτή της τροφής, ενώ τα βρέφη απαλλάχτηκαν από τους κολικούς όταν το μητρικό γάλα είχε μη-ανιχνεύσιμη ποσότητα από ενώσεις αυτή της τροφής (11).
Συνοψίζοντας, βλέπουμε ότι αυτή η τροφή στην διατροφή της μητέρας είναι υπεύθυνη για 33% έως και 68% των κολικών σε βρέφη.
4. ΚΟΛΙΚΟΙ ΜΩΡΟΥ ΤΡΟΦΕΣ
Μία μελέτη με πολύ καλό σχεδιασμό έθεσε ως στόχο να αξιολογήσει εάν αυτή η τροφή μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα κολικού σε βρέφη που τρέφονταν με φόρμουλα (10).
Σε 24 από τα 27 βρέφη (89%) με σοβαρούς κολικούς, τα συμπτώματα εξαφανίστηκαν όταν τους χορηγήθηκε φόρμουλα χωρίς ένα συγκεκριμένο συστατικό.
Οι ημερήσιες ώρες κλάματος για τα 24 βρέφη ήταν :
- 5,6 ώρες για τα βρέφη που τρέφονταν με αυτήν την τροφή, και
- 0,7 ώρες για τα βρέφη που τρέφονταν χωρίς αυτήν την τροφή (P <0,001).
4,9 λιγότερες ημερήσιες ώρες κλάματος, μία μείωση της τάξης του 87,5%.
Στην συνέχεια, αυτά τα 24 βρέφη εισήχθησαν σε μια διπλά-τυφλή, διασταυρούμενη μελέτη και, με κάθε γεύμα, τους χορηγήθηκαν κάψουλες, οι οποίες περιείχαν είτε σκόνη αυτής της τροφής είτε εικονικό φάρμακο.
Τα 18 βρέφη που έλαβαν τις κάψουλες με αυτήν την τροφή αντέδρασαν με κολικούς, 2 βρέφη που έλαβαν εικονικό φάρμακο αντέδρασαν με κολικούς (P <0,001) και 4 βρέφη δεν αντέδρασαν καθόλου.
Οι ημερήσιες ώρες κλάματος ήταν :
- 3,2 ώρες για τα βρέφη που έλαβαν κάψουλες με αυτήν την τροφή, και
- 1,0 ώρα για τα βρέφη που έλαβαν κάψουλες με εικονικό φάρμακο (P <0,001).
2,2 λιγότερες ημερήσιες ώρες κλάματος, μία μείωση της τάξης του 68,8% (10).
Σε μία άλλη μελέτη αξιολογήθηκε η σχέση μεταξύ του βρεφικού κολικού και αυτής της τροφής σε 70 βρέφη που τρέφονταν με φόρμουλα, τα οποία είχαν σοβαρό κολικό (διάρκεια κλάματος μεγαλύτερη από 4 ώρες την ημέρα για 5 ημέρες την εβδομάδα).
Στα 50 βρέφη (71,4%) υπήρξε ύφεση των συμπτωμάτων όταν αυτή η τροφή αποκλείστηκε από την διατροφή. Δύο διαδοχικές προκλήσεις προκάλεσαν επιστροφή των συμπτωμάτων και στα 50 βρέφη (100%).
Η ερευνητική ομάδα αναφέρει στο συμπέρασμα της ότι ένα σημαντικό ποσοστό των βρεφών με σοβαρούς κολικούς οφείλεται σε αυτήν την τροφή, και ότι σε αυτές τις περιπτώσεις η αντιμετώπιση τους μέσω της διατροφής θα πρέπει να είναι η πρώτη προσέγγιση για την θεραπεία των βρεφικών κολικών (25).
Σε μία διπλά-τυφλή μελέτη αξιολογήθηκε η επίδραση αυτής της τροφής στην αιτιολογία του βρεφικού κολικού σε 19 βρέφη.
Μετά την αλλαγή στην διατροφή, υπήρξε σχεδόν πλήρης εξαφάνιση των συμπτωμάτων του βρεφικού κολικού στα 13 βρέφη (68%) (15).
Μία άλλη δημοσίευση αναφέρει ότι η απομάκρυνση αυτής της τροφής από την διατροφή είναι αποτελεσματική για αντιμετώπιση του βρεφικού κολικού. Η εξάλειψη τους ανέρχεται στο 30% των βρεφών (28).
Σε μία ακόμα μελέτη (διπλά-τυφλή) σε 60 βρέφη με κολικό αναφέρεται ότι αυτή η τροφή "φαίνεται να είναι η κύρια αιτία κολικών σε βρέφη που τρέφονται με φόρμουλα" (13), ενώ μία μεγαλύτερη μελέτη σε 287 βρέφη και παιδιά κάτω των 8 ετών ανέφερε ότι όταν αυτή η φόρμουλα αντικαταστάθηκε, στην πλειοψηφία των βρεφών και των παιδιών παρατηρήθηκε σημαντική μείωση του κολικού (14).
Κλείνοντας, μία ακόμα δημοσίευση αναφέρει ότι σε 5 βρέφη με έντονους κολικούς και αιμορραγία από το ορθό, τα συμπτώματα εξαφανίστηκαν μετά την διακοπή αυτής της τροφής από την διατροφή του παιδιού ή/και της μητέρας (29).
Συνοψίζοντας, βλέπουμε ότι αυτή η τροφή είναι υπεύθυνη στο 30% έως και 89% των κολικών σε βρέφη που τρέφονται με φόρμουλα.
5. ΣΥΝΝΟΣΗΡΟΤΗΤΕΣ
- σε μια μεγάλη μελέτη με 257 βρέφη που εισήχθησαν με αιμορραγία από το ορθό και είχαν διάγνωση αλλεργικής πρωκτοκολίτιδας που προκαλείται από κατανάλωση τροφών, αυτή η τροφή ήταν το πιο κοινό έναυσμα στο 99,2% των περιπτώσεων (30).
- στο σύνδρομο εντεροκολίτιδας που προκαλείται από κατανάλωση τροφών, αυτή η τροφή φαίνεται να είναι η πιο συχνά αναφερόμενη ενοχοποιητική τροφή (31).
- άλλος κίνδυνος από την κατανάλωση αυτής της τροφής είναι ο διαβήτης τύπου 1.
Μία μετα-ανάλυση του 2021 ανέφερε ότι ο κίνδυνος για διαβήτη τύπου 1 αυξάνεται όταν γίνεται πρώιμη εισαγωγή (νωρίτερα από 2-3 μήνες) αυτής της τροφής (32), ένας κίνδυνος που έχει ήδη αναφερθεί εδώ και σχεδόν 30 χρόνια (33).
- επίσης, αυτή η τροφή αυξάνει τον κίνδυνο για ανεπάρκεια σιδήρου και αναιμία στα βρέφη (34-36).
ΣΥΝΟΨΗ
Ο ορισμός του κολικού είναι όταν το βρέφος κλαίει τουλάχιστον 3 ώρες την ημέρα, τουλάχιστον 3 ημέρες την εβδομάδα, για τουλάχιστον 3 εβδομάδες, ενώ για τον "σοβαρό" κολικό η διάρκεια του κλάματος είναι τουλάχιστον 4 ώρες την ημέρα, και τουλάχιστον 5 ημέρες την εβδομάδα.
Για το βρέφος, οι κολικοί αποτελούν σημαντική πηγή πόνου και εξουθένωσης, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να οδηγήσει σε "σύνδρομο της ανατάραξης του μωρού", το οποίο αποτελεί την πιο κοινή αιτία θανάτου, με κακή πρόγνωση δεδομένου ότι έως και 20% των βρεφών πεθαίνουν μέσα σε ημέρες ή εβδομάδες, ενώ όσα βρέφη επιζήσουν συχνά εμφανίζουν σωματικές αναπηρίες, μειωμένη ακοή, μειωμένη όραση ή τύφλωση, επιληψία, νοητική υστέρηση ή συνδυασμό αυτών των καταστάσεων.
Συνεπώς, καθίσταται σαφές ότι είναι επιτακτικό και αναγκαίο να βρεθεί, τάχιστα, μία λύση.
Όσον αφορά την πρόληψη, μία μετα-ανάλυση του 2021 αναφέρει ότι η έκθεση σε υψηλά επίπεδα στρες κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης σχετίζεται με τους βρεφικούς κολικούς στο παιδί που θα γεννηθεί, καθώς και την διαταραχή αυτιστικού φάσματος (38).
Όσον αφορά την αντιμετώπιση, οι κολικοί αποτελούν πολυπαραγοντικό ζήτημα και έχουν προταθεί αρκετές διαφορετικές αιτίες. Μία εξ'αυτών είναι η κατανάλωση μίας κοινής τροφή από το θηλάζον βρέφος ή/και από την μητέρα, η οποία έχει ενοχοποιηθεί για το 25% έως και το 89% των βρεφικών κολικών.
Αρκετές μελέτες ανέφεραν ότι όταν αυτή η τροφή αποκλείστηκε από την διατροφή, οι κολικοί εξαφανίστηκαν αμέσως (σε έως 1-2 ημέρες), ενώ όταν αυτή η τροφή επανερχόταν στην διατροφή, οι κολικοί εμφανίζονταν αμέσως (εντός ολίγων ωρών).
Ως εκ τούτου, ο αποκλεισμός αυτής της τροφής από την διατροφή μητέρας ή/και βρέφους είναι μία επιλογή που δεν μπορούμε να αγνοήσουμε, ενώ αρκετές ερευνητικές ομάδες προτείνουν τον αποκλεισμό αυτής της τροφής ως μια πρώτη απόπειρα για την αντιμετώπιση του βρεφικού κολικού, ιδίως όταν συνεκτιμούμε και τις συννοσηρότητες όπως αλλεργική πρωκτοκολίτιδα, σύνδρομο εντεροκολίτιδας, διαβήτη τύπου 1, ανεπάρκεια σιδήρου και αναιμία.
Εάν επιθυμείτε να μάθετε ποια τροφή έδειξε τα ανωτέρω ευρήματα στους βρεφικούς κολικούς, τότε κάντε κλικ εδώ.
Ενώ όλα τα μωρά κλαίνε, αυτό που διακρίνει τα μωρά με κολικούς είναι ότι αφενός κλαίνε περισσότερο και αφετέρου συχνά κλαίνε απαρηγόρητα.
Υπάρχει συνήθως ένα προβλέψιμο ημερήσιο μοτίβο για το κλάμα που οφείλεται σε κολικούς, με περισσότερο κλάμα να εμφανίζεται τις βραδινές ώρες και να μειώνεται κατά την ηλικία των τριών έως τεσσάρων μηνών (1).
Κολικοί βρέφους - ορισμός:
Οι ορισμοί για τον βρεφικό κολικό ποικίλλουν.
Ένας αδρός ορισμός του βρεφικού κολικού είναι το υπερβολικό κλάμα σε ένα κατά τα άλλα υγιές και καλά ταϊσμένο βρέφος, αλλά ένας από τους πιο συχνά χρησιμοποιούμενους είναι όταν "το βρέφος να κλαίει για τουλάχιστον 3 ώρες την ημέρα, τουλάχιστον 3 ημέρες την εβδομάδα, για τουλάχιστον 3 εβδομάδες (1).
Μία άλλη μελέτη ορίζει τον κολικό ως "σοβαρό" όταν η διάρκεια του κλάματος είναι μεγαλύτερη από 4 ώρες την ημέρα, και η συχνότητα είναι 5 ημέρες την εβδομάδα (25).
Επιπολασμός:
Ο επιπολασμός για τους βρεφικούς κολικούς κυμαίνεται από 5 έως 19% (2), αν και τις πρώτες 6 εβδομάδες κυμαίνεται στο 17 έως 25% (37).
Μητρικό γάλα ή φόρμουλα: ποιο προκαλεί περισσότερους κολικούς ;
Μία μελέτη ανέφερε ότι ο επιπολασμός των κολικών ήταν παρόμοιος μεταξύ των βρεφών που τρέφονταν είτε με μητρικό γάλα είτε με φόρμουλα (3).
Πιθανές επιπτώσεις των βρεφικών κολικών:
Είναι σημαντικό να προσδιορίσουμε την αιτία του βρεφικού κολικού προκειμένου να τον διαχειριστούμε κατάλληλα διότι το υπερβολικό και απαρηγόρητο κλάμα μπορεί να δυσανασχετήσει και να εκνευρίσει τους γονείς (4), και σε ορισμένες περιπτώσεις να οδηγήσει σε "σύνδρομο της ανατάραξης του μωρού" [shaken baby syndrome] (5).
Μία μελέτη ανέφερε ότι το κλάμα, ειδικά στους πρώτους 4 μήνες της ηλικίας, είναι ένα σημαντικό ερέθισμα για το σύνδρομο της ανατάραξης του μωρού.
Σε 591 περιπτώσεις βρεφών ηλικίας έως 1,5 ετών, το κλάμα αναφέρθηκε ως ερέθισμα για ανατάραξη του μωρού στο 28% των περιπτώσεων (166 βρέφη) (5).
Σύνδρομο της ανατάραξης του μωρού:
Το σύνδρομο της ανατάραξης του μωρού είναι το αποτέλεσμα της πίεσης του εγκεφάλου στο κρανίο (6) και αποτελεί την πιο κοινή αιτία θανάτου ή σοβαρού νευρολογικού τραυματισμού (7).
Ηπιότερες μορφές αυτού του συνδρόμου συχνά μένουν αδιάγνωστες και ο αριθμός των μη-αναφερόμενων περιπτώσεων είναι πιθανότατα πολύ μεγαλύτερος.
Το σύνδρομο της ανατάραξης του μωρού έχει κακή πρόγνωση, με έως και 20% των βρεφών να πεθαίνουν μέσα σε ημέρες ή εβδομάδες, ενώ όσα βρέφη επιζήσουν συχνά εμφανίζουν γνωστικά ελλείμματα καθώς και κλινικά συμπτώματα, όπως σωματικές αναπηρίες, μειωμένη ακοή, μειωμένη όραση ή τύφλωση, επιληψία, νοητική υστέρηση ή συνδυασμό αυτών των καταστάσεων (8).
Μία μελέτη αξιολόγησε δυνητικά επιζήμιες γονικές ενέργειες που προκαλούνται από το βρεφικό κλάμα σε 3.259 βρέφη ηλικίας 1-6 μηνών.
Το 5,6% των γονιών ανέφεραν ότι χαστούκισαν ή ανατάραξαν το μωρό τους τουλάχιστον μία φορά εξαιτίας του κλάματος του (9).
Για τους βρεφικούς κολικούς υπάρχει θεραπεία ; Ποιες τροφές οδηγούν σε επιδείνωση ;
2. ΚΟΛΙΚΟΙ ΒΡΕΦΟΥΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
ΜΕΤΑ-ΑΝΑΛΥΣΗ:
Μία μετα-ανάλυση ανέφερε ότι "το υπερβολικό κλάμα είναι αποτέλεσμα επώδυνων συσπάσεων του εντέρου που προκαλούνται από τρεις αιτίες" με τις δύο εξ'αυτών να αφορούν μία συγκεκριμένη τροφή (16).
ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΕΙΣ:
Μία ανασκόπηση που δημοσιεύθηκε πριν από λίγους μήνες αναφέρει ότι, σε βρέφη με κολικούς, έχει αποδειχθεί ότι είναι ευεργετικό να αφαιρείται μία συγκεκριμένη τροφή από την διατροφή του βρέφους ή από την διατροφή της μητέρας όσο διαρκεί ο θηλασμός (17).
Μία ακόμα ανασκόπηση αναφέρει ότι αυτή η τροφή φαίνεται να σχετίζεται με σημαντικό αριθμό περιπτώσεων βρεφικού κολικού (18), ενώ μία άλλη ανασκόπηση αναφέρει ότι σε αυτήν την τροφή οφείλεται περίπου το 25% των βρεφών με μέτριο ή σοβαρό κολικό και συνιστά μια διατροφή με πλήρη αποκλεισμό αυτής της τροφής από την μητέρα (19).
Σε παρόμοια αποτελέσματα καταλήγουν 3 ακόμα ανασκοπήσεις (20-22).
3. ΚΟΛΙΚΟΙ ΒΡΕΦΟΥΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΜΗΤΕΡΑΣ
Πολλές μελέτες δείχνουν ότι η παρουσία συστατικών στο μητρικό γάλα από τις τροφές που καταναλώνει η μητέρα σχετίζεται με εμφανείς κλινικές εκδηλώσεις στα παιδιά (11).
Το ότι οι κολικοί βρέφους αποτελούν σύμπτωμα αυτής της τροφής είχε ήδη αναφερθεί από την δεκαετία του '70, όπως προκύπτει και από σχετική δημοσίευση στο επιστημονικό περιοδικό Lancet (23).
Στην εν λόγω μελέτη διέκοψαν αυτήν την τροφή από την διατροφή σε μητέρες που τα βρέφη τους είχαν κολικούς (19 βρεφη).
Τα ευρήματα έδειξαν ότι, από τα 19 βρέφη, οι κολικοί εξαφανίστηκαν αμέσως (εντός 1-2 ημερών) στα 13 βρέφη (68%). Και, σε 12 από αυτά τα 13 βρέφη (92%), οι κολικοί επανήλθαν εντός ολίγων ωρών όταν οι μητέρες κατανάλωσαν εκ νέου αυτήν την τροφή.
Τρία παραδείγματα είναι τα εξής : α. Σε ένα βρέφος, υπήρχε σχεδόν πλήρης εξαφάνιση των κολίκων μέσα σε μόλις μια ημέρα από την στιγμή που η μητέρα διέκοπτε αυτήν την τροφή, ενώ όταν η μητέρα επανέφερε αυτήν την τροφή, οι βρεφικοί κολικοί επέστρεφαν αμέσως.
β. Σε ένα άλλο βρέφος, όταν αυτή η τροφή διακόπηκε από την διατροφή της μητέρας, οι κολικοί εξαφανίστηκαν αμέσως, ενώ όταν η μητέρα την επανέφερε, υπήρχαν συμπτώματα κολικού μέσα σε μόλις μισή ώρα από τον θηλασμό.
γ. Σε ένα ακόμα βρέφος, η ίδια κατάσταση: όταν αυτή η τροφή διακόπηκε από την διατροφή της μητέρας, οι κολικοί εξαφανίστηκαν, ενώ όταν δόθηκε μία πολύ μικρή ποσότητας (0,5 ml) αυτής της τροφής στο βρέφος, οι κολικοί επανήλθαν μετά από μόλις 15 λεπτά.
Η εν λόγω δημοσιεύση κλείνει αναφέροντας ότι στα θηλάζοντα βρέφη "η αντιμετώπιση του κολικού με απομάκρυνση αυτής της τροφής από την διατροφή της μητέρας, φαίνεται να αξίζει τον κόπο" (23).
Σε μία μεγάλη μελέτη διερευνήθηκε η σχέση ανάμεσα στον κολικό και στις τροφές που εισάγονται στην διατροφή της μητέρας. Αξιολογήθηκαν δεδομένα από 273 βρέφη με αποκλειστικό θηλασμό.
Από τα τρόφιμα που αξιολογήθηκαν, η εν λόγω τροφή είχε, με σημαντική διαφορά, την υψηλότερη συσχέτιση με συμπτώματα βρεφικού κολικού (24).
Μία ακόμα μελέτη αξιολόγησε 66 θηλάζοντα βρέφη με κολικούς, στα οποία αποκλείστηκε αυτή η τροφή από την διατροφή τους (12).
Τα ευρήματα έδειξαν ότι οι κολικοί εξαφανίστηκε στα 35 βρέφη (53%), ενώ οι κολικοί επανεμφανίστηκαν σε τουλάχιστον δύο προκλήσεις (εισαγωγή αυτής της τροφής στην διατροφή της μητέρας) σε 23 βρέφη (35%).
Στην συνέχεια, διεξήχθη μια διπλά-τυφλή, διασταυρούμενη μελέτη με αυτήν την τροφή σε 10 από αυτά τα 23 βρέφη. Τα ευρήματα έδειξαν ότι τα 9 βρέφη αντέδρασαν με κολικούς όταν οι μητέρες τους έλαβαν τις κάψουλες που περιείχαν αυτήν την τροφή σε σκόνη.
Η περαιτέρω ανάλυση των δεδομένων έδειξε υψηλή συσχέτιση μεταξύ του βρεφικού κολικού και της κατανάλωσης αυτής της τροφής από την μητέρα, και η μελέτη καταλήγει αναφέροντας ότι "προτείνεται ο αποκλεισμός αυτής της τροφής από την διατροφή της μητέρας ως μια πρώτη δοκιμή για την αντιμετώπιση του βρεφικού κολικού" (12).
Μία δημοσίευση για αναφορές περιπτώσεων, αναφέρει ότι περίπου στο 33% των μωρών με κολικούς, τα συμπτώματα εξαφανίστηκαν όταν αποκλείστηκε αυτή η τροφή από την διατροφή της μητέρας (26).
Παρόμοια ευρήματα αναφέρονται και σε μία ακόμα δημοσίευση: σε 3 περιπτώσεις, οι βρεφικοί κολικοί σταμάτησαν όταν η μητέρα διέκοψε αυτήν την τροφή (27).
Κλείνοντας, μία ακόμα δημοσίευση αναφέρει ότι τα βρέφη υπέφεραν από κολικούς όταν το μητρικό γάλα περιείχε σε υψηλή περιεκτικότητα ενώσεις αυτή της τροφής, ενώ τα βρέφη απαλλάχτηκαν από τους κολικούς όταν το μητρικό γάλα είχε μη-ανιχνεύσιμη ποσότητα από ενώσεις αυτή της τροφής (11).
Συνοψίζοντας, βλέπουμε ότι αυτή η τροφή στην διατροφή της μητέρας είναι υπεύθυνη για 33% έως και 68% των κολικών σε βρέφη.
4. ΚΟΛΙΚΟΙ ΜΩΡΟΥ ΤΡΟΦΕΣ
Μία μελέτη με πολύ καλό σχεδιασμό έθεσε ως στόχο να αξιολογήσει εάν αυτή η τροφή μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα κολικού σε βρέφη που τρέφονταν με φόρμουλα (10).
Σε 24 από τα 27 βρέφη (89%) με σοβαρούς κολικούς, τα συμπτώματα εξαφανίστηκαν όταν τους χορηγήθηκε φόρμουλα χωρίς ένα συγκεκριμένο συστατικό.
Οι ημερήσιες ώρες κλάματος για τα 24 βρέφη ήταν :
- 5,6 ώρες για τα βρέφη που τρέφονταν με αυτήν την τροφή, και
- 0,7 ώρες για τα βρέφη που τρέφονταν χωρίς αυτήν την τροφή (P <0,001).
4,9 λιγότερες ημερήσιες ώρες κλάματος, μία μείωση της τάξης του 87,5%.
Στην συνέχεια, αυτά τα 24 βρέφη εισήχθησαν σε μια διπλά-τυφλή, διασταυρούμενη μελέτη και, με κάθε γεύμα, τους χορηγήθηκαν κάψουλες, οι οποίες περιείχαν είτε σκόνη αυτής της τροφής είτε εικονικό φάρμακο.
Τα 18 βρέφη που έλαβαν τις κάψουλες με αυτήν την τροφή αντέδρασαν με κολικούς, 2 βρέφη που έλαβαν εικονικό φάρμακο αντέδρασαν με κολικούς (P <0,001) και 4 βρέφη δεν αντέδρασαν καθόλου.
Οι ημερήσιες ώρες κλάματος ήταν :
- 3,2 ώρες για τα βρέφη που έλαβαν κάψουλες με αυτήν την τροφή, και
- 1,0 ώρα για τα βρέφη που έλαβαν κάψουλες με εικονικό φάρμακο (P <0,001).
2,2 λιγότερες ημερήσιες ώρες κλάματος, μία μείωση της τάξης του 68,8% (10).
Σε μία άλλη μελέτη αξιολογήθηκε η σχέση μεταξύ του βρεφικού κολικού και αυτής της τροφής σε 70 βρέφη που τρέφονταν με φόρμουλα, τα οποία είχαν σοβαρό κολικό (διάρκεια κλάματος μεγαλύτερη από 4 ώρες την ημέρα για 5 ημέρες την εβδομάδα).
Στα 50 βρέφη (71,4%) υπήρξε ύφεση των συμπτωμάτων όταν αυτή η τροφή αποκλείστηκε από την διατροφή. Δύο διαδοχικές προκλήσεις προκάλεσαν επιστροφή των συμπτωμάτων και στα 50 βρέφη (100%).
Η ερευνητική ομάδα αναφέρει στο συμπέρασμα της ότι ένα σημαντικό ποσοστό των βρεφών με σοβαρούς κολικούς οφείλεται σε αυτήν την τροφή, και ότι σε αυτές τις περιπτώσεις η αντιμετώπιση τους μέσω της διατροφής θα πρέπει να είναι η πρώτη προσέγγιση για την θεραπεία των βρεφικών κολικών (25).
Σε μία διπλά-τυφλή μελέτη αξιολογήθηκε η επίδραση αυτής της τροφής στην αιτιολογία του βρεφικού κολικού σε 19 βρέφη.
Μετά την αλλαγή στην διατροφή, υπήρξε σχεδόν πλήρης εξαφάνιση των συμπτωμάτων του βρεφικού κολικού στα 13 βρέφη (68%) (15).
Μία άλλη δημοσίευση αναφέρει ότι η απομάκρυνση αυτής της τροφής από την διατροφή είναι αποτελεσματική για αντιμετώπιση του βρεφικού κολικού. Η εξάλειψη τους ανέρχεται στο 30% των βρεφών (28).
Σε μία ακόμα μελέτη (διπλά-τυφλή) σε 60 βρέφη με κολικό αναφέρεται ότι αυτή η τροφή "φαίνεται να είναι η κύρια αιτία κολικών σε βρέφη που τρέφονται με φόρμουλα" (13), ενώ μία μεγαλύτερη μελέτη σε 287 βρέφη και παιδιά κάτω των 8 ετών ανέφερε ότι όταν αυτή η φόρμουλα αντικαταστάθηκε, στην πλειοψηφία των βρεφών και των παιδιών παρατηρήθηκε σημαντική μείωση του κολικού (14).
Κλείνοντας, μία ακόμα δημοσίευση αναφέρει ότι σε 5 βρέφη με έντονους κολικούς και αιμορραγία από το ορθό, τα συμπτώματα εξαφανίστηκαν μετά την διακοπή αυτής της τροφής από την διατροφή του παιδιού ή/και της μητέρας (29).
Συνοψίζοντας, βλέπουμε ότι αυτή η τροφή είναι υπεύθυνη στο 30% έως και 89% των κολικών σε βρέφη που τρέφονται με φόρμουλα.
5. ΣΥΝΝΟΣΗΡΟΤΗΤΕΣ
- σε μια μεγάλη μελέτη με 257 βρέφη που εισήχθησαν με αιμορραγία από το ορθό και είχαν διάγνωση αλλεργικής πρωκτοκολίτιδας που προκαλείται από κατανάλωση τροφών, αυτή η τροφή ήταν το πιο κοινό έναυσμα στο 99,2% των περιπτώσεων (30).
- στο σύνδρομο εντεροκολίτιδας που προκαλείται από κατανάλωση τροφών, αυτή η τροφή φαίνεται να είναι η πιο συχνά αναφερόμενη ενοχοποιητική τροφή (31).
- άλλος κίνδυνος από την κατανάλωση αυτής της τροφής είναι ο διαβήτης τύπου 1.
Μία μετα-ανάλυση του 2021 ανέφερε ότι ο κίνδυνος για διαβήτη τύπου 1 αυξάνεται όταν γίνεται πρώιμη εισαγωγή (νωρίτερα από 2-3 μήνες) αυτής της τροφής (32), ένας κίνδυνος που έχει ήδη αναφερθεί εδώ και σχεδόν 30 χρόνια (33).
- επίσης, αυτή η τροφή αυξάνει τον κίνδυνο για ανεπάρκεια σιδήρου και αναιμία στα βρέφη (34-36).
ΣΥΝΟΨΗ
Ο ορισμός του κολικού είναι όταν το βρέφος κλαίει τουλάχιστον 3 ώρες την ημέρα, τουλάχιστον 3 ημέρες την εβδομάδα, για τουλάχιστον 3 εβδομάδες, ενώ για τον "σοβαρό" κολικό η διάρκεια του κλάματος είναι τουλάχιστον 4 ώρες την ημέρα, και τουλάχιστον 5 ημέρες την εβδομάδα.
Για το βρέφος, οι κολικοί αποτελούν σημαντική πηγή πόνου και εξουθένωσης, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να οδηγήσει σε "σύνδρομο της ανατάραξης του μωρού", το οποίο αποτελεί την πιο κοινή αιτία θανάτου, με κακή πρόγνωση δεδομένου ότι έως και 20% των βρεφών πεθαίνουν μέσα σε ημέρες ή εβδομάδες, ενώ όσα βρέφη επιζήσουν συχνά εμφανίζουν σωματικές αναπηρίες, μειωμένη ακοή, μειωμένη όραση ή τύφλωση, επιληψία, νοητική υστέρηση ή συνδυασμό αυτών των καταστάσεων.
Συνεπώς, καθίσταται σαφές ότι είναι επιτακτικό και αναγκαίο να βρεθεί, τάχιστα, μία λύση.
Όσον αφορά την πρόληψη, μία μετα-ανάλυση του 2021 αναφέρει ότι η έκθεση σε υψηλά επίπεδα στρες κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης σχετίζεται με τους βρεφικούς κολικούς στο παιδί που θα γεννηθεί, καθώς και την διαταραχή αυτιστικού φάσματος (38).
Όσον αφορά την αντιμετώπιση, οι κολικοί αποτελούν πολυπαραγοντικό ζήτημα και έχουν προταθεί αρκετές διαφορετικές αιτίες. Μία εξ'αυτών είναι η κατανάλωση μίας κοινής τροφή από το θηλάζον βρέφος ή/και από την μητέρα, η οποία έχει ενοχοποιηθεί για το 25% έως και το 89% των βρεφικών κολικών.
Αρκετές μελέτες ανέφεραν ότι όταν αυτή η τροφή αποκλείστηκε από την διατροφή, οι κολικοί εξαφανίστηκαν αμέσως (σε έως 1-2 ημέρες), ενώ όταν αυτή η τροφή επανερχόταν στην διατροφή, οι κολικοί εμφανίζονταν αμέσως (εντός ολίγων ωρών).
Ως εκ τούτου, ο αποκλεισμός αυτής της τροφής από την διατροφή μητέρας ή/και βρέφους είναι μία επιλογή που δεν μπορούμε να αγνοήσουμε, ενώ αρκετές ερευνητικές ομάδες προτείνουν τον αποκλεισμό αυτής της τροφής ως μια πρώτη απόπειρα για την αντιμετώπιση του βρεφικού κολικού, ιδίως όταν συνεκτιμούμε και τις συννοσηρότητες όπως αλλεργική πρωκτοκολίτιδα, σύνδρομο εντεροκολίτιδας, διαβήτη τύπου 1, ανεπάρκεια σιδήρου και αναιμία.
Εάν επιθυμείτε να μάθετε ποια τροφή έδειξε τα ανωτέρω ευρήματα στους βρεφικούς κολικούς, τότε κάντε κλικ εδώ.
